Η φαντασία στην αρχιτεκτονική. Έλληνας αρχιτέκτονας κερδίζει το 1ο βραβείο σε Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό

Το βράδυ της προηγούμενης Παρασκευής το Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς έμοιαζε με αυτόνομη μικρή πολιτεία. Κόσμος πολύς, άνθρωποι όλων των ηλικιών, άντρες, γυναίκες, παιδιά, φοιτητές αρχιτεκτονικής ή απλά περίεργοι πηγαινοέρχονταν στο αίθριο, μπαινόβγαιναν στο ανακαινισμένο καφέ με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι και χάζευαν το ανανεωμένο πωλητήριο του μουσείου. Μιλούσαν, γελούσαν και ρωτούσαν ο ένας τον άλλον: «Είδες το δωμάτιο που πήρε το πρώτο βραβείο;».

Η πρόταση του Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλου που κέρδισε το 1ο βραβείο στο διαγωνισμό. Πρόκειται για ένα δωμάτιο-πάρκο με ανάγλυφο δάπεδο από γρασίδι και τοίχους που καλύπτονται εξ ολοκλήρου από καθρέπτες. Με αυτό τον τρόπο δημιουργεί μια αίσθηση της εξοχής. Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα το δωμάτιο λειτουργεί «ως ένα απέραντο τοπίο, σημείο ξεκούρασης και ελεύθερου χρόνου».

Ο πανευρωπαϊκός διαγωνισμός αρχιτεκτονικής «Room 18», που διοργανώθηκε από τη Διεθνή Επιθεώρηση Αρχιτεκτονικής ΔΟΜΕΣ, μου είχε τραβήξει ήδη την προσοχή από εκείνη τη μέρα στα τέλη του Ιουλίου που ανακοίνωσε τα αποτελέσματά του. Πέρα από τη σημαντική για τη χώρα διάκριση, καθώς το πρώτο βραβείο από τις συνολικά 262 προτάσεις που κατατέθηκαν πήρε εκείνη του Έλληνα αρχιτέκτονα, Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλου, εντύπωση έκανε το ίδιο το θέμα του διαγωνισμού. Ένα δωμάτιο ξενοδοχείου 18 τ.μ. με σκοπό να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του σύγχρονου ταξιδιώτη με τα προσωρινά καταλύματά του και να ανοίξει ένα διάλογο μεταξύ της αρχιτεκτονικής και του τουρισμού.

Το «Κουτί των Ονείρων»  των Sara Navazo Saez De Arregui & Edorta Larizgoitia Andueza απέσπασε το 3ο βραβείο. Η πρόταση από την Ισπανία φαντάζεται ένα δωμάτιο ύπνου μέσα σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου. Στο κέντρο του δωματίου ένα ξύλινο κουτί προστατεύει το κρεβάτι σαν κοιτίδα (ή σαν μήτρα), απομονώνοντάς το από το υπόλοιπο δωμάτιο, από τον υπόλοιπο κόσμο. Γύρω του, τοποθετούνται είδη υγιεινής, έπιπλα και αντικείμενα.

Τα δωμάτια των ξενοδοχείων δεν είναι ακριβώς σπίτια, ούτε όμως και χώροι φιλοξενίας. Ακροβατώντας πάντα στο τεντωμένο σκοινί που ενώνει τις δύο αυτές έννοιες, παραμένουν τόποι χωρίς ταυτότητα, κάτι απρόσωπο που προσπαθεί να αποκτήσει ουσία μέσα από την ύπαρξη των προσωρινών ενοίκων του. Το ερώτημα λοιπόν είναι: μπορούν αυτά τα δωμάτια να γίνουν κάτι άλλο; Κάτι ικανό να γεννήσει στον επισκέπτη τους συναισθήματα;

Το δωμάτιο του João Prates Ruivo κέρδισε το 2ο βραβείο. Με πλάτος 1μ. και μήκος 18μ. το δωμάτιο φαίνεται άδειο, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Με τη βοήθεια αυτοματισμών τα έπιπλα αιωρούνται και αναρτούνται σε διάφορα ύψη. Ο επισκέπτης είναι αυτός που αποφασίζει πόσα, ποια και πότε θα τα χρησιμοποιήσει.

Την απάντηση έδωσαν 582 άνθρωποι από 17 χώρες, μέσα από συνολικά 262 προτάσεις. Οι τρεις καλύτερες όχι μόνο βραβεύτηκαν, αλλά πήραν σάρκα και οστά στην έκθεση «Room 18» που πραγματοποιείται αυτό το διάστημα (μέχρι και τις 4 Δεκεμβρίου) στο Μουσείο Μπενάκη. Το δωμάτιο του Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλου, εμπνευσμένο από τα Ηλύσια Πεδία, που πήρε το 1ο βραβείο, το δωμάτιο-διάδρομο του João Prates Ruivo που κέρδισε το 2ο βραβείο, το «Κουτί των Ονείρων» των Sara Navazo Saez De Arregui & Edorta Larizgoitia Andueza που τιμήθηκε με το 3ο βραβείο. Όλα ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια σου σε κλίμακα 1:1. Μπορείς να μπεις στα δωμάτια να αγγίξεις τα έπιπλα, να δεις το μετακινούμενο κρεβάτι του João Prates Ruivo, να φανταστείς ότι κοιμάσαι στο δωμάτιο ύπνου των Ισπανών Navazo Saez De Arregui και Edorta Larizgoitia Andueza, να ξαπλώσεις στο γρασίδι του Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλου. Και ακόμα να δεις, να διαβάσεις, να συζητήσεις όλες τις υπόλοιπες 259 προτάσεις που βρίσκονται τοιχοκολλημένες παντού γύρω σου.

Ο Έλληνας αρχιτέκτονας, Λεωνίδας Παπαλαμπρόπουλος, που κέρδισε το 1ο βραβείο 

Ο Λεωνίδας Παπαλαμπρόπουλος, ο Έλληνας αρχιτέκτονας που κέρδισε το πρώτο βραβείο, αποφοίτησε από το ΕΜΠ το 2004 και το 2005 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο (March Bartlett School of Architecture). Έχει επίσης κάνει διδακτορική διατριβή στο ΕΜΠ με θέμα τα «Εμμονικά Μικροκοσμικά Περιβάλλοντα: Η Πλαστική Διατύπωση της Ιδιωτικής Ουτοπίας». Σήμερα διδάσκει στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών. Είχαμε την ευκαιρία να πούμε δυο λόγια μαζί του:

Η πρότασή σας είναι εμπνευσμένη από τα Ηλύσια Πεδία. Γιατί;

Είναι ένα σχόλιο πάνω σε μια μελλοντική κατάσταση. Ήδη έχει αναπτυχθεί τεχνολογία που μιμείται το φως του ήλιου. Οπότε η διάκριση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου γίνεται λιγότερο εμφανής. Ταυτόχρονα όμως πρόκειται και για μια πολιτική κατασκευή, ένα σχόλιο απέναντι στους ενάρετους και μη, διαμορφώνει δηλαδή μια πολιτική στάση της κοινωνίας.

Περιγράφετε το έργο σας ως σημείο ξεκούρασης και ελεύθερου χρόνου. Πιστεύετε ότι ο σύγχρονος ταξιδιώτης έχει ανάγκη από αυτή την ξεκούραση-φυγή από το αστικό τοπίο;

Το αν ξεκουράζεται είναι ένα ερωτηματικό, το οποίο και θέτει το έργο. Όσο για την έννοια της διαφυγής από το αστικό τοπίο, θα έλεγα ότι υπάρχει μια ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τις συνθήκες που μένουμε.

Πώς νιώθετε που είδατε την πρότασή σας να υλοποιείται;

Όταν ένα έργο υλοποιείται, τότε μόνο ολοκληρώνεται πλέον όλο το σκεπτικό του αρχιτέκτονα. Πέρα από αυτό όμως, είναι πάντα μια έκπληξη για κάθε δημιουργό να βλέπει το έργο του ολοκληρωμένο.

Στην έκθεση παρουσιάζονται και οι 262 προτάσεις που συμμετείχαν στον διαγωνισμό

Για την ιστορία, για να πραγματοποιηθεί η έκθεση «Room 18» χρειάστηκαν 150 τ.μ. καθρέπτης, τέσσερις τόνοι χάλυβα και 2 τόνοι ξυλεία, ενώ πάνω από 40 άτομα δούλεψαν για την κατασκευή των δωματίων. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό και αξίζει να το δείτε από κοντά.

INFO

Room 18, έως τις 4 Δεκεμβρίου 2016 στο Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138, 210 3453111, τιμή εισιτηρίου έκθεσης: €7, τιμή μειωμένου εισιτηρίου: €3,5. Η έκθεση διοργανώνεται από τη Διεθνή Επιθεώρηση Αρχιτεκτονικής ΔΟΜΕΣ

*Όλες οι φωτογραφίες είναι του Αλέξη Ευσταθόπουλου.