Heavy Baggage Design: Συνέντευξη με την Ευαγγελία Γιαπουτζή και την Αθανασία Τσουκαλά σχεδιάζουν αντικείμενα που φωνάζουν Ελλάδα.
Φαντασία και ιστορία, παιχνίδι και χρηστικότητα, τέχνη και μύθοι, παρελθόν και παρόν, ποιότητα υλικών και υψηλή αισθητική: αυτά είναι τα κύρια συστατικά από τα οποία αποτελούνται τα αντικείμενα της Heavy Baggage Design, ήτοι οι δημιουργίες της Ευαγγελίας Γιαπουτζή και της Αθανασίας Τσουκαλά, που φωνάζουν «Ελλάδα». Σε έναν κλάδο όπου τα εθνολογικά κλισέ και τα φολκλόρ συμφραζόμενά τους ασελγούν πάνω στην αισθητική, η Heavy Baggage Design καταφέρνει να αποτυπώσει τον ελληνικό πολιτισμό στα καλύτερά του. Αλλά ας μιλήσουν οι δημιουργοί.
Πότε και πώς προέκυψε η έμπνευση-συνεργασία για το Heavy Baggage Design;
Θα σου πούμε και πού. Παραμονές Χριστουγέννων του 2010 στο μπαρ «Στοά» στην Αθήνα, ήταν λίγο μετά το Καστελόριζο δηλαδή, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Αν δεν είχε προκύψει η κρίση, ενδεχομένως να μην είχαμε συνεργαστεί - βρεθήκαμε με περισσότερο ελεύθερο χρόνο και περισσότερες ανησυχίες που κάπως έπρεπε να μετουσιώσουμε. Αυτό που πονούσε ήταν η σχέση μας με τον τόπο μας, που επαναπροσδιοριζόταν πολύ γρήγορα και βίαια. Όπως φάνηκε εκ των υστέρων, πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι είχαν την ίδια δημιουργική αποκάλυψη ταυτόχρονα.
Τι κοινό σας «κυνηγούσε»;
Έχουμε διαβάσει τα ίδια βιβλία, έχουμε τις ίδιες καταβολές, τις ίδιες αναφορές στην τέχνη, δουλεύουμε με τα χέρια μας, αγαπάμε τη μυθολογία και τα παραμύθια, αντιλαμβανόμαστε τον πολιτισμό μας με τον ίδιο τρόπο, συνεννοούμαστε εύκολα. Όταν αποφασίσαμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, διαπιστώσαμε ότι είχαμε και τις ίδιες ανησυχίες και τους ίδιους ενδοιασμούς. Ενώσαμε δυνάμεις και αδυναμίες κυριολεκτικά.
Με δεδομένο ότι πίσω από κάθε δημιουργία σας κρύβεται μια ιστορία, ας ρωτήσω και το εξής: Γιατί διαλέξατε αυτό το όνομα για το project σας; Γιατί Heavy Baggage Design; Ποια ιστορία κρύβεται;
Υπάρχει στα αγγλικά η έκφραση "he/she has baggage" για να περιγράψει κάποιον με «βαρύ» παρελθόν, που τον κρατάει πίσω... Κάποια στιγμή, ψάχνοντας ονόματα σκοντάψαμε στον όρο "cultural baggage", η τάση δηλαδή ο πολιτισμός που φέρουμε να διαποτίζει τη σκέψη, την ομιλία και τη συμπεριφορά μας χωρίς οι ίδιοι να το συνειδητοποιούμε. Εμάς εδώ σε αυτόν τον τόπο, είναι βαριά η βαλίτσα της κληρονομιάς και συνεχώς μας υπενθυμίζεται, πότε ως δώρο, πότε ως χρέος. Αν απλά κουβαλάμε τη βαλίτσα ανεξέταστα, είναι εμπόδιο. Λέει σε ένα ποίημα ο Σεφέρης «Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια που μου εξαντλεί τούς αγκώνες και δεν ξέρω πού να το ακουμπήσω...», για το ίδιο βάρος μιλάμε. Εμείς προτείνουμε να ανοίξουμε τη βαλίτσα, να εξετάσουμε το περιεχόμενό της και να το χρησιμοποιήσουμε, να παίξουμε με αυτό. Heavy Baggage είναι το υλικό μας εν τέλει.
Πώς φάγατε την πετριά με τους θεούς του Ολύμπου και τις «ίντριγκές τους»;
Στα παιδιά αρέσει να παίζουν πόλεμο, μαξιλαροπόλεμο, χαρτοπόλεμο, χιονοπόλεμο. Εμείς κατασκευάσαμε όπλα μαλακά και πολύχρωμα βάζοντας τον πόλεμο στην ιδανική του διάσταση, χρησιμοποιώντας τα «αξεσουάρ» των ολύμπιων θεών ως αφορμή. Έτσι πέρα από εκτόνωση ο μαξιλαροπόλεμος (Olympic Pillow Fight) γίνεται παιχνίδι ρόλων και γεννάει ερωτήματα όπως «τι την ήθελε την τρίαινα ο Ποσειδώνας;» ή «από πού έριχνε κεραυνούς ο Δίας;» και «γιατί μάλωναν οι θεοί;». Ό,τι έχουμε φτιάξει έχει μια αφήγηση από πίσω. Οι μπαμπούσκες The Big Three αναπαριστούν τους τρεις μεγάλους φιλοσόφους, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη – ο ένας περιέχει τον άλλον, κυριολεκτικά τώρα. Στη σειρά πιάτων Divine Love απεικονίζονται μυθικοί έρωτες του Δία – ο έρωτας περνάει από το στομάχι άλλωστε.
Έχετε ανέβει στον Όλυμπο;
Ε όχι μέχρι πάνω πάνω. Ακόμη.
Πόσος χρόνος μεσολαβεί από τη στιγμή που συλλαμβάνετε μια ιδέα μέχρι να την υλοποιήσετε;
Κάποιες ιδέες εφαρμόζονται ευκολότερα από άλλες, ψάχνουμε πολύ τα υλικά και την εκτέλεση, η ποιότητα μας ενδιαφέρει πολύ, θέλουμε ο χρήστης να είναι ευχαριστημένος. Αυτή η αναζήτηση δεν είναι εύκολη υπόθεση στην Ελλάδα της «κρίσης» και των capital controls.
Αναλαμβάνετε εξολοκλήρου και το κατασκευαστικό κομμάτι της δουλειάς ή έχετε συνεργάτες; Είναι δηλαδή τελείως χειροποίητα τα κομμάτια σας;
Θα θέλαμε να μπορούμε να τα κάνουμε όλα μόνες μας όμως δεν μας το επιτρέπει η φύση των αντικειμένων. Ο σχεδιασμός είναι εξ ολοκλήρου δικός μας. Αγοράζουμε τις πρώτες ύλες και συνεργαζόμαστε με ανθρώπους ειδικούς για κάθε αντικείμενο. Για παράδειγμα, τις μπαμπούσκες τις αγοράζουμε άβαφες και τις ζωγραφίζουμε, τα μαξιλάρια τα τυπώνει εξωτερικός συνεργάτης και τα ράβουμε εμείς.
Αν στα διακοσμητικά αντικείμενα μπορείς να αφήσεις τη φαντασία σου τελείως ελεύθερη, στα χρηστικά αλλάζουν τα πράγματα, αφού πρέπει να τηρούν κάποιες προδιαγραφές. Ποιες είναι οι προκλήσεις στη δημιουργία ενός χρηστικού αντικειμένου;
Τα μαξιλάρια, για παράδειγμα, τα έχουμε περάσει από crash test σε πραγματικούς ανθρώπους (χα χα), τόσο μεγάλα όσο να μην πονάνε και ταυτόχρονα να έχουν υπόσταση, να πλένονται στο πλυντήριο, να καθαρίζονται και να μην αλλοιώνονται, να είναι από υποαλλεργικά υλικά. Τελικά, το αντικείμενο πρέπει να ικανοποιεί το σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκε και να είναι ταυτόχρονα καλαίσθητο.
Βλέπετε την ιστορία μέσα από μια ποπ χαρούμενη ματιά. Πόση χαρά επιτρέπει η Ελλάδα της κρίσης;
Όση επιτρέπουμε εμείς στον εαυτό μας. Η «κρίση» είναι εδώ, επαναπροσδιορίζει τις προτεραιότητές μας, η πραγματικότητα είναι σκληρότερη, όμως η ζωή συνεχίζεται. Η τέχνη, η δημιουργικότητα γενικότερα, είναι μια καλή απάντηση σε πολλά προβλήματα. Σε εμάς λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά.
Τι «ανακαλύψατε», μάθατε, συνειδητοποιήσατε για την Ελλάδα των μύθων φτιάχνοντας τα έργα σας;
Ότι μας είναι κάάάπως γνωστή αλλά όχι και τόσο όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε, όσο περισσότερα μαθαίνουμε τόσα ανακαλύπτουμε ότι έχουμε να μάθουμε. Το θέμα είναι ανεξάντλητο. Η Αρμονία είναι η κόρη του Άρη και της Αφροδίτης, αυτή είναι η μαγεία της Ιστορίας: ότι ένα παραμύθι ταυτόχρονα είναι και κοσμοθεωρία...
Πώς μπορεί να προμηθευτεί κανείς τα αντικείμενά σας;
Έχουμε το διαδικτυακό μας κατάστημα στην πλατφόρμα etsy.com και τα διαθέτουμε σε επιλεγμένα φυσικά καταστήματα, όπως στο «Forget me not» και στο «Matalou at home», για παράδειγμα, στο εξωτερικό διαδικτυακά στο thezoeshop.de.
Ποιος ο ιδανικός πελάτης των αντικειμένων σας;
Αυτός που θα τα δει, θα χαμογελάσει, θα τα αγοράσει και, όταν διαβάσει το καρτελάκι, θα χαρεί ακόμα περισσότερο.
Και ποιο το ιδανικό σημείο τοποθέτησής τους;
Τα αντικείμενα είναι καθημερινής χρήσης, άρα παντού.
Διαβάζω στο βιογραφικό της Ευαγγελίας: «Η Ευαγγελία είναι μια αρχιτέκτονας που έχει εργαστεί σε διάφορες ιστορικές πόλεις της Ελλάδας και της Ισπανίας, παρατηρώντας πώς αντιλαμβάνονται οι επισκέπτες ενός τόπου τον πολιτισμό του». Πώς αντιλαμβάνονται οι επισκέπτες της Ελλάδας τον πολιτισμό της; Και επίσης, πώς αντιλαμβάνεται ο Έλληνας ως επισκέπτης άλλου τόπου τον πολιτισμό του; (Αν μπορεί να βγει ένα γενικό συμπέρασμα).
Ο ξένος επισκέπτης έχει μια προκατασκευασμένη ιδέα, ειδικά όσον αφορά την κλασσική Ελλάδα, και περιμένει να δει συγκεκριμένα πράγματα, κολώνες ατάκτως εριμμένες παντού, λιαστά χταπόδια. Οι επισκέπτες αναπαράγουν κλισέ κι εμείς σαν οικοδεσπότες φροντίζουμε να τα αναπαράγουμε. Ευτυχώς έχει αρχίσει να αλλάζει αυτή η αντιμετώπιση. Πέρα από τα αξιοθέατα πάντως, τα πράγματα που αντιλαμβάνονται οι ξένοι επισκέπτες στην Ελλάδα ως διαφορετικά μας φαίνονται αυτονόητα, το φως, η σχέση μας με το φαγητό, το πόσο έντονα συζητάμε για οτιδήποτε. Ο Έλληνας πάλι όταν ταξιδεύει στη δύση αισθάνεται λίγο ανατολίτης, όταν ταξιδεύει στην ανατολή αισθάνεται λίγο δυτικός. Είναι αναπόφευκτο να προκύψει το ερώτημα του «ανήκειν» για τον Έλληνα.
Διαβάζω στο βιογραφικό της Αθανασίας: «Η Αθανασία είναι μια σκηνογράφος που ασχολήθηκε πολύ με τη μουσικοκινητική και το θεατρικό παιχνίδι, ζωγραφίζει, αγιογραφεί και κατασκευάζει παιχνίδια και κοστούμια». Πότε προλαβαίνεις, βρε Αθανασία; (έχεις και δύο παιδιά!).
12°
