Πλήθος ερωτημάτων, αντιδράσεων και... θριαμβολογιών εγείρονται μετά τη χθεσινή ανακοίνωση της συμφωνίας του πρωθυπουργού και του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Η συμφωνία ήδη προκαλεί πολιτικούς κραδασμούς με τον κ. Τσίπρα να κάνει λόγο για «ιστορικό βήμα προς τα εμπρός» και το ΚΙΝΑΛ να μιλάει για «kolotoumba».
Η αιφνιδιαστική, κατά πολλούς, πρωτοβουλία για τα εκκλησιαστικά έρχεται σε μια συγκυρία που τα θέματα διαχωρισμού εκκλησίας-κράτους ήρθαν στην επιφάνεια και λόγω της διαδικασίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος, μετά από μυστικές διαβουλεύσεις των δύο πλευρών που κράτησαν πάνω από ένα χρόνο. Δύο είναι τα σημεία τριβής: Το πρώτο, ότι οι κληρικοί δεν θα λογίζονται εφεξής δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά το κράτος θα συνεχίσει να τους... επιδοτεί με ποσό αντίστοιχο της μισθοδοσίας τους και μάλιστα με ενσωμάτωση των μελλοντικών μισθολογικών μεταβολών. Το δεύτερο είναι η ίδρυση του Ταμείου Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας, για τη «διαχείριση και αξιοποίηση των από το 1952 και μέχρι σήμερα ήδη αμφισβητούμενων μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Εκκλησίας της Ελλάδος περιουσιών». Κατά τη ΝΔ, πρόκειται για «ξαναζεσταμένο φαγητό», καθώς το 2013 είχε συμφωνηθεί -και νομοθετηθεί- κοινή εταιρεία κράτους-εκκλησίας για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, που «πάγωσε» το 2015, με την νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές.
Ωστόσο, σοβαρές αντιδράσεις προκαλεί ήδη και εντός του ΣΥΡΙΖΑ ο «πυρήνας» της συμφωνίας, όπως ορίζεται από τα δύο αρχικά άρθρα, με την αναγνώριση ότι το δημόσιο «οφείλει» στην Εκκλησία σε ό,τι αφορά στην εκκλησιαστική περιουσία και μάλιστα με βάση την «οφειλή» αυτή είχε αναλάβει την υποχρέωση για τη μισθοδοσία του κλήρου, που τώρα μετατρέπει σε επιδότηση...
Το κρυφό ραντεβού Καμμένου στο Μαξίμου
Πάντως, όπως φάνηκε από τη χθεσινή συνάντηση και το κοινό ανακοινωθέν, οι δύο πλευρές συζητούσαν τα θέματα της εκκλησίας εδώ και τουλάχιστον ενάμιση χρόνο κάτω από άκρα μυστικότητα, καθώς κανείς δεν φανταζόταν την χθεσινή εξέλιξη. Οι συνομιλίες, σύμφωνα με πληροφορίες, επισφραγίστηκαν στις 3 Οκτωβρίου, όταν υπήρξε η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο στην έδρα της Αρχιεπισκοπής στην Πλάκα. Η συμφωνία εκτός των άλλων έγινε υπό το άγρυπνο βλέμμα του Πάνου Καμμένου, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες, χθες το μεσημέρι, πριν από τη συνάντηση Τσίπρα - Ιερώνυμου, επισκέφθηκε το Μαξίμου, ενημερώθηκε για τις εξελίξεις και αποχώρησε περίπου στις 15:30, υπό άκρα μυστικότητα.
Ειδικότερα, ο «πυρήνας» της συμφωνίας Τσίπρα-Ιερώνυμου έγκειται στα εξής σημεία:
Πρώτον, οι κληρικοί δεν θα θεωρούνται πλέον δημόσιοι υπάλληλοι και δεν θα πληρώνονται από το κράτος με τη στενή έννοια του όρου, αλλά θα επιδοτούνται από αυτό. Επί της ουσίας, το κράτος αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει το ισόποσο της μισθοδοσίας τους στην ηγεσία της εκκλησίας, η οποία θα καταβάλει στη συνέχεια τους μισθούς τους κληρικούς. Σημειώνεται ότι το ποσό αυτό θα είναι fix και δεν θα αλλάζει με την αυξομείωση του αριθμού των κληρικών.
Το σημείο αυτό της συμφωνίας εξυπηρετεί την κυβέρνηση, που το πλασάρει ως απόδειξη μίας προοδευτικής τομής, ότι δηλαδή πετυχαίνει τον διαχωρισμό κράτους - εκκλησίας. Κι επιπλέον ότι μειώνει και το κράτος, αφού σχεδόν 10.000 υπάλληλοι φεύγουν από το βάρος της μισθοδοσίας. Ελπίζει έτσι ο πρωθυπουργός ότι θα τονώσει το αριστερό του προφίλ, ενόψει των εκλογών και θα συγκινήσει το κεντροαριστερό κοινό. Ο δε αρχιεπίσκοπος δεν χάνει κατ’ ουσίαν κάτι, αφού διασφαλίζει τη χρηματική ενίσχυση, που έχει ανάγκη η εκκλησία για να πληρώνει τους κληρικούς της.
Δεύτερος άξονας της συμφωνίας είναι η δημιουργία Ταμείου Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας. Πρόκειται για διακαή πόθο του αρχιεπισκόπου, και της εκκλησιαστικής ηγεσίας διαχρονικά, καθώς η πολιτεία δέχεται για πρώτη φορά ουσιαστικά να αποσαφηνίσει και να διευκολύνει όλη τα «γκρίζα» ακίνητα, των οποίων αμφισβητείται η κυριότητα κι έτσι παραμένουν ανεκμετάλλευτα. Πολλοί μιλούν για «χρυσό ντιλ» και για μία κίνηση, που θα βοηθήσει και τις δύο πλευρές. Τα κέρδη θα διανέμονται 50%-50% για το κράτος και την εκκλησία, με την κυβέρνηση να εκτιμά ότι από τα έσοδα που προκύψουν για λογαριασμό της Πολιτείας, θα μπορεί αυτή να καλύπτει την επιδότηση που θα καταβάλλει ετησίως για την κάλυψη της μισθοδοσίας των κληρικών. Στην περίπτωση αυτή, κράτος και εκκλησία, όχι απλώς δεν χωρίζουν, αλλά συνεταιρίζονται γύρω από την εκκλησιαστική περιουσία, η οποία λιμνάζει, να κερδίσουν και οι δύο.
Για πλήρη κατανόηση της συμφωνίας, αυτή συνοψίζεται σε 15 σημεία:
Το Ελληνικό Δημόσιο αναγνωρίζει ότι μέχρι το 1939 οπότε εκδόθηκε ο αναγκαστικός νόμος 1731/1939 απέκτησε εκκλησιαστική περιουσία έναντι ανταλλάγματος που υπολείπεται της αξίας της.
Το Ελληνικό Δημόσιο αναγνωρίζει ότι ανέλαβε τη μισθοδοσία του κλήρου, ως, με ευρεία έννοια, αντάλλαγμα για την εκκλησιαστική περιουσία που απέκτησε.
Το Ελληνικό Δημόσιο και η Εκκλησία αναγνωρίζουν ότι οι κληρικοί δεν θα νοούνται στο εξής ως δημόσιοι υπάλληλοι και ως εκ τούτου διαγράφονται από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών.
Το Ελληνικό Δημόσιο δεσμεύεται ότι θα καταβάλλει ετησίως στην Εκκλησία με μορφή επιδότησης ποσό αντίστοιχο με το σημερινό κόστος μισθοδοσίας των εν ενεργεία ιερέων, το οποίο θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις μισθολογικές μεταβολές του Ελληνικού Δημοσίου.
Η Εκκλησία αναγνωρίζει ότι μετά τη Συμφωνία αυτή παραιτείται έναντι κάθε άλλης αξίωσης για την εν λόγω εκκλησιαστική περιουσία.
Η ετήσια επιδότηση θα καταβάλλεται σε ειδικό ταμείο της Εκκλησίας και προορίζεται αποκλειστικά για τη μισθοδοσία των κληρικών, με αποκλειστική ευθύνη της Εκκλησίας της Ελλάδος και σχετική εποπτεία των αρμόδιων ελεγκτικών κρατικών αρχών.
Με τη Συμφωνία διασφαλίζεται ο σημερινός αριθμός των οργανικών θέσεων κληρικών της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς και ο σημερινός αριθμός των λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Πιθανή επιλογή της Εκκλησίας της Ελλάδος για αύξηση του αριθμού των κληρικών δεν δημιουργεί απαίτηση αύξησης του ποσού της ετήσιας επιδότησης.
Το Ελληνικό Δημόσιο και η Εκκλησία της Ελλάδος αποφασίζουν τη δημιουργία Ταμείου Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας.
Το Ταμείο αυτό θα διοικείται από πενταμελές διοικητικό συμβούλιο. Δύο μέλη του Ταμείου θα διορίζονται από την Εκκλησία της Ελλάδος, δύο μέλη θα διορίζονται από την Ελληνική Κυβέρνηση, ενώ ένα μέλος θα διορίζεται από κοινού.
Το Ταμείο Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας θα αναλάβει τη διαχείριση και αξιοποίηση των από το 1952 και μέχρι σήμερα ήδη αμφισβητούμενων μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Εκκλησίας της Ελλάδος περιουσιών, αλλά και κάθε περιουσιακού στοιχείου της Εκκλησίας που εθελοντικά η ίδια θα θελήσει να παραχωρήσει στο εν λόγω Ταμείο προς αξιοποίηση.
Τα έσοδα και οι υποχρεώσεις του ΤΑΕΠ επιμερίζονται κατά ίσο μέρος στο Ελληνικό Δημόσιο και την Εκκλησία της Ελλάδος.
Τα ανάλογα ισχύουν και για τις περιουσίες των επιμέρους Μητροπόλεων, ήτοι των αμφισβητούμενων περιουσιών, αλλά και όσων οι Μητροπόλεις εθελοντικά παραχωρήσουν στο ΤΑΕΠ.
Η ήδη συσταθείσα με τον Ν.4182/2013 Εταιρεία Αξιοποίησης Ακίνητης Εκκλησιαστικής Περιουσίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών εντάσσεται επίσης στο ΤΑΕΠ και διοικείται με το σημερινό κατά νόμο καθεστώς.
Οι παραπάνω δεσμεύσεις των δύο μερών θα ισχύουν υπό την προϋπόθεση τήρησης της Συμφωνίας στο σύνολό της.
Οι αντιδράσεις
Κληρικοί: Κινήθηκαν πίσω από την πλάτη μας
Όπως ήταν αναμενόμενο, εκείνοι που ανησυχούν περισσότερο από όλους για τις συνέπειες της συμφωνίας μεταξύ του πρωθυπουργού και του αρχιεπισκόπου είναι οι κληρικοί, τους οποίους απασχολεί κυρίως το θέμα της μισθοδοσίας, της ασφάλισής τους, αλλά και της υγειονομικής περίθαλψης.
«Αν περάσει νομοθετικά αυτό το έκτρωμα για μας, θα κινηθούμε νομικά και δυναμικά» τόνισε χαρακτηριστικά στο newsit.gr ο πρόεδρος του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδας, Γεώργιος Σελλής ο οποίος έκανε λόγο για κινήσεις «πίσω από την πλάτη μας».
Στο ίδιο μήκος και ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου, Γεώργιος Βαμβακίδης, που εξαπέλυσε πυρά προσωπικά κατά του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Μιλώντας στην πρωινή εκπομπή του ΑΝΤ1, Καλημέρα Ελλάδα, τόνισε πως ο πρωθυπουργός και ο Αρχιεπίσκοπος «συζήτησαν για εμάς χωρίς εμάς» και πως «αισθανόμαστε προδομένοι».
Ο πατήρ Γεώργιος Βαμβακίδης τόνισε ότι δεν έχει περάσει ένας μήνας από την ολοκλήρωση των εργασιών της Ιεραρχίας. Και πως τις ημέρες που συνεδρίαζε, δεν υπήρχε στην ημερήσια διάταξη το θέμα ούτε και έγινε αναφορά από τον Αρχιεπίσκοπο. «Δεν είναι συμφωνία Εκκλησίας - Κράτους, είναι συμφωνία δύο προσώπων», κατέληξε.
Αναρωτήθηκε δε πως αφού το δημόσιο θα εξακολουθήσει να καταβάλλει επίδομα ποιος ο λόγος να αλλάξει η μορφή; «Ποιος ο λόγος να αλλάξει η μορφή των συμβάσεων, που από δημόσιοι υπάλληλοι θα έχουμε συμβάσεις, αφού επιδοτούνται οι αμοιβές μας», είπε χαρακτηριστικά.
Εξέφρασε δε την άποψη πως «η συμφωνία δεν θα επικυρωθεί από το σύνολο της ιεραρχίας». Σε περίπτωση που περάσει, πάντως, τότε «προφανώς θα αντιδράσουμε με ειρηνικό τρόπο».
Από την πλευρά ο Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου Στέφανος, μιλώντας στην πρωινή εκπομπή του ΣΚΑΙ «Σήμερα», φάνηκε να τάσσεται υπέρ της συμφωνίας από τη στιγμή που όπως είπε δεν αλλάζει το Σύνταγμα αλλά προσδιορίζεται το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας και το δημόσιο θα εξακολουθεί να πληρώνει τους μισθούς των κληρικών, με τη μορφή επιδόματος. Εκτίμησε μάλιστα ότι η συμφωνία θα περάσει από την Ιεραρχία.
Αντίθετος εμφανίστηκε, όμως, στο θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Κάλεσε μάλιστα όποιον θέλει να αλλάξει τα άρθρα του Συντάγματος «να πάει να το υπογράψει στον τάφο του Κολοκοτρώνη» αλλά και να «πάει στη Βουλή τα κόκαλα της Μπουμπουλίνας και του Κανάρη».
Νέα Δημοκρατία: Καθυστερημένη υιοθέτηση της πάγιας θέσης μας από τον ΣΥΡΙΖΑ
Την ικανοποίησή της «για την καθυστερημένη υιοθέτηση της πάγιας θέσης της από τον ΣΥΡΙΖΑ σε ό,τι αφορά στις σχέσεις Πολιτείας-Εκκλησίας», εκφράζει με ανακοίνωσή της η ΝΔ.
Όπως επισημαίνει «σήμερα απεδείχθη περίτρανα ότι τα εκκρεμή ζητήματα στις σχέσεις των δύο πλευρών δεν χρήζουν συνταγματικής αναθεώρησης αλλά μπορούν κάλλιστα να ρυθμιστούν με νομοθετικές πρωτοβουλίες». Η Πειραιώς υπενθυμίζει ότι πρόκειται για πρωτοβουλίες τις οποίες «είχε λάβει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ήδη από το 2013, με τη σύσταση κοινής εταιρείας Κράτους-Εκκλησίας για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, την υλοποίηση των οποίων είχε ματαιώσει για ιδεοληπτικούς λόγους ο ΣΥΡΙΖΑ».
«Στο πλαίσιο αυτό, εύχεται η συμφωνία που ανακοινώθηκε σήμερα να αποβεί ουσιαστικά επωφελής για την Πολιτεία και την Εκκλησία και να μην εξαντληθεί σε μια κατ’ επίφαση αποσύνδεση της μισθοδοσίας των κληρικών από το κράτος», καταλήγει.
ΚΙΝΑΛ: Ο Τσίπρας εγκατέλειψε τη θέση περί διαχωρισμού κράτους - εκκλησίας
«Ο κ. Τσίπρας όχι απλώς εγκατέλειψε την πάγια θέση του περί διαχωρισμού κράτους εκκλησίας, κάνοντας ακόμα μια μεγαλοπρεπή kolotoumba (διεθνής όρος πλέον), αλλά αρνήθηκε ακόμα και την αρχή των διακριτών ρόλων» αναφέρεται σε ανακοίνωση του γραφείου τύπου του Κινήματος Αλλαγής για την συμφωνία της κυβέρνησης με την εκκλησία.
«Τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων θα τα διαχειρίζονται οι μητροπολίτες. Πρόκειται για μια ακόμα «κοροϊδία made in Tsipras» η οποία κρύβει μάλιστα σοβαρούς κινδύνους από την κρατικοδίαιτη οικονομική χειραφέτηση της Εκκλησίας. Και όλα αυτά για να προστεθεί μια φράση περί θρησκευτικής ουδετερότητας στο 3ο άρθρο του Συντάγματος. Μιας προσθήκης που ήδη αποδυναμώθηκε από τον ίδιο τον κ.Τσίπρα» αναφέρει το ΚΙΝΑΛ και προσθέτει πως παραμένει σταθερά υπέρ της αρχής των διακριτών ρόλων.
«Το σημερινό ανακοινωθέν δεν είναι σε αυτή την κατεύθυνση και, επιπλέον, δημιουργεί σοβαρότατες και δικαιολογημένες ανασφάλειες σε 10.000 οικογένειες για το μέλλον τους, τις οποίες κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει. Ο απλός παπάς που στάθηκε δίπλα στον δοκιμαζόμενο λαό μας αυτή την εποχή της κρίσης, αξίζει σεβασμού. Πόσο ουδέτερη είναι τελικά η θρησκευτική ουδετερότητα κ. Τσίπρα;» καταλήγει η ανακοίνωση του ΚΙΝΑΛ.
Τσιόδρας-Ποτάμι: Από έναν απειλούμενο ιερό πόλεμο φτάσαμε τελικά σε έναν ιερό συμβιβασμό
«Από έναν απειλούμενο ιερό πόλεμο φτάσαμε τελικά σε έναν ιερό συμβιβασμό και από ένα διαζύγιο σε σχέσεις στοργής, αυτό είδαμε χθες από τις εκατέρωθεν δηλώσεις», είπε ο εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού, Δημήτρης Τσιόδρας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού- Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».
«Πρόκειται για μία συμφωνία, η οποία δεν αφορά βεβαίως τον διαχωρισμό Εκκλησίας -Κράτους, γιατί αυτό το οποίο συμφωνήθηκε είναι πρώτον ότι θα συνεχίσει το δημόσιο να μισθοδοτεί τους κληρικούς -παρότι δεν θα είναι δημόσιοι υπάλληλοι, τα χρήματα θα καταβάλλονται από το ελληνικό Δημόσιο- και δεύτερον σε σχέση με την Εκκλησία μεταφέρονται στο ταμείο το οποίο θα γίνει αμφισβητούμενες εκτάσεις μεταξύ δημοσίου και Εκκλησίας και όποιες εκτάσεις ή όποια ακίνητα ή μέρη της περιουσίας κρίνουν οι Μητροπόλεις, προκειμένου να αξιοποιηθούν με κοινή εταιρεία δημοσίου και Εκκλησίας», ανέφερε ο κ.Τσιόδρας, συμπεραίνοντας πως «εκ τούτου πρόκειται για μια οικονομική συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές, που ικανοποιεί τα αιτήματα της Εκκλησίας -φάνηκε από την τοποθέτηση του Αρχιεπισκόπου- και στη συνέχεια θα πάμε στα συνταγματικά, όπου κι εκεί φαίνεται ότι πάμε σε μια συμβιβαστική λύση, η οποία επίσης δεν θα ενοχλεί Εκκλησία».
Διχάζονται οι Συνταγματολόγοι για τη Συμφωνία Τσίπρα - Ιερώνυμου
Για τη συμφωνία φαίνεται πως διχάζονται και οι συνταγματολόγοι.
Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, μιλώντας στο newsit.gr, υποστηρίζει πως πρόκειαι για τακτοποίηση περισσότερο οικονομικών λογαριασμών, τονίζοντας ωστόσο ότι η συμφωνία Τσίπρα – Ιερώνυμου αποτελεί ένα βήμα προς τον μεγαλύτερο διαχωρισμό κράτους – Εκκλησίας.
Από την άλλη, ο Κώστας Μποτόπουλος κάνει λόγο για «κίνηση εντυπωσιασμού και όχι ουσίας», κάνοντας λόγο για «όφελος της εκκλησίας».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, «αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό περιουσία που βρίσκεται στις λεγόμενες "νέες χώρες", περιοχές που αποκτήσαμε μετά από τους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου η διαδοχή του κράτους δεν έλυσε αυτόματα το ζήτημα της διαδοχής της ιδιοκτησίας των εκεί κτημάτων». Σύμφωνα με τον καθηγητή, «αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό περιουσία που βρίσκεται στις λεγόμενες "νέες χώρες", περιοχές που αποκτήσαμε μετά από τους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου η διαδοχή του κράτους δεν έλυσε αυτόματα το ζήτημα της διαδοχής της ιδιοκτησίας των εκεί κτημάτων».
19°
