Κριμιζής: Στην Αθήνα η παγκόσμια πρώτη των συμπερασμάτων του James Webb

Η Αθήνα γίνεται από σήμερα η παγκόσμια πρωτεύουσα της αστρονομίας κι ενώ δεν έχουν περάσει παρά λίγα 24ωρα από την ημέρα που δόθηκαν στη δημοσιότητα οι φωτογραφίες του τηλεσκοπίου James Webb μέσω των οποίων γνωρίσαμε τις πιο μακρινές γωνιές του σύμπαντος.

Η 44η Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Επιτροπής Διαστημικής Έρευνας, ή αλλιώς Cospar 2022, αποκτά ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον όχι μόνο για την ελίτ της διαστημικής έρευνας που θα συγκεντρωθεί στην Αθήνα αλλά και για το ευρύ κοινό.

Όπως εξάλλου δηλώνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο Σταμάτης Κριμιζής, πρόεδρος της επιστημονικής οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, στην Αθήνα θα γίνει η πρώτη επιστημονική παρουσίαση της έρευνας του James Webb. Θα γίνει, επίσης, και μια εκλαϊκευμένη παρουσίαση του υλικού από τον Τζον Μάθερ, νομπελίστα και επικεφαλής του προγράμματος του διαστημικού τηλεσκοπίου.

• Είναι μια ευτυχής χρονική σύμπτωση κύριε Κριμιζή η δημοσίευση των εικόνων του James Webb με τη διεξαγωγή του συνεδρίου Cospar 2022 στην Αθήνα;

Αν σας μιλήσω λίγο για το παρασκήνιο θα καταλάβετε πως μπορεί να μην είναι και τόσο. Ο επικεφαλής των επιστημονικών προγραμμάτων της NASA, που ήταν επιφορτισμένος με τον προγραμματισμό της εκτόξευσης, είναι ο Τόμας Ζουρμπούτσεν. Tον γνωρίζω καλά, έχω υπάρξει μέντοράς του στη NASA. Εχω κάθε λόγο να πιστεύω λοιπόν πως έλαβε υπόψη του τις ημερομηνίες διεξαγωγής του συνεδρίου.

Δεν ήταν βέβαια δεδομένο πως τα δυο γεγονότα θα συνέπιπταν. Αν κάποιο από τα βήματα δεν πήγαινε καλά, το χρονικό περιθώριο θα ήταν διαφορετικό. Ας μην ξεχνάμε πως η αρχική εκτίμηση ήταν πως οι πρώτες εικόνες θα δίνονταν στη δημοσιότητα τον Αύγουστο. Όμως δόθηκαν στις 12 Ιουλίου. Κι έτσι στην Αθήνα θα γίνει για πρώτη φορά η επιστημονική παρουσίαση της έρευνας του James Webb.

• Ο Σταμάτης Κριμιζής τι βλέπει σε αυτές τις φωτογραφίες;

Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση είναι ότι επειδή αυτό το τηλεσκόπιο έχει τη δυνατότητα να κοιτάει το φάσμα των ακτινοβολιών και να μπορεί με αυτόν τον τρόπο να αποτυπώνει τις γραμμές που αντιστοιχούν σε διάφορα στοιχεία, μάθαμε πως στοιχεία όπως το οξυγόνο, το νέον, το υδρογόνο και το άζωτο, υπήρχαν από το μπιγκ μπανγκ, τη μεγάλη έκρηξη από την οποία δημιουργήθηκε το σύμπαν. Το δεύτερο πιο σημαντικό είναι ότι έκανε φασματογραφία σε έναν από τους εξωπλανήτες και εκεί ανακάλυψε υδρατμούς στην ατμόσφαιρα. Αυτό είναι τρομερά σημαντικό διότι δείχνει ότι το νερό είναι βασικό συστατικό σε πάρα πολλούς εξωπλανήτες. Φανταστείτε πως έως τώρα δεν μπορούσαμε να δούμε καν την ατμόσφαιρα. Αλλά τώρα μπορούμε και μετράμε τι υπάρχει μέσα στην ατμόσφαιρα.

• Αν ρωτούσε κάποιος 50 επιστήμονες από το συνέδριο ποια είναι τα όρια του σύμπαντος, θα έπαιρνε απ’ όλους την ίδια απάντηση;

Η πληροφόρηση που είχαμε ως τώρα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubbor ήταν πως το σύμπαν προεκτεινόταν στα 13,8 έτη δισεκατομμύρια φωτός. Από το James Webb περιμένουμε τώρα περισσότερες πληροφορίες, μπορεί να μας δώσει και κάποιες διαφορετικές χρονομετρίες. Στην επιστήμη, ξέρετε, δεν υπάρχουν γνώμες, υπάρχουν αποδείξεις. Βέβαια έχουμε μοντέλα και θεωρίες, αλλά οι θεωρίες είναι ακριβώς αυτό, θεωρίες, κι αν δεν επιβεβαιωθούν, δεν επιβιώνουν ως θεωρίες. Αν περιμένουμε κάτι τα επόμενα χρόνια αυτό είναι νέες ανακαλύψεις που ακριβώς θα αποδομούν πολλές από τις θεωρίες που έχουμε διατυπώσει σήμερα.

• Ποια είναι η επικρατούσα θεωρία για τα όρια του σύμπαντος;

Αυτό ανοίγει μια πολύ μεγάλη συζήτηση. Αν ρωτήσετε έναν θεωρητικό θα σας πει πως δεν υπήρχε χρόνος πριν από το μπιγκ μπανγκ. Αλλά αυτά δεν είναι θέματα που απασχολούν εμάς τους πειραματικούς.

• Είπατε ότι υπάρχουν υδρατμοί νερού στον εξωπλανήτη, κάτι που παραπέμπει σε κάποιου είδους ζωή. Τίποτε δεν εξάπτει περισσότερο τη φαντασία μας και η NASA ψάχνει…

Ξέρετε, πριν από 30 χρόνια, όταν συλλαμβάναμε το όραμα για το για την εξερεύνηση των πλανητών, το σύνθημά μας ήταν follow the water -ακολουθήστε το νερό. Υποθέσεις έχουν γίνει πολλές, αλλά τίποτε δεν ισχύει όταν δεν αποδεικνύεται.

• Ποια είναι η πόλη λοιπόν που θα υποδεχθεί την ελίτ της διαστημικής έρευνας;

Είναι μια πόλη που βρίσκεται στο κέντρο και όχι στην περιφέρεια της επιστήμης. Έλληνες της διασποράς εξάλλου συμμετέχουν σχεδόν σε όλα τα προγράμματα. Τα υπόλοιπα τα κρατώ για τον χαιρετισμό μου στην υποδοχή των συνέδρων.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ