Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης: Η βιώσιμη ανάπτυξη, η διαδικασία και η κατάσταση στην Ελλάδα
Η 18η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης, με πρωτοβουλία του Παγκοσμίου Ιδρύματος Ανακύκλωσης (Global Recycling Foundation), που εδρεύει στο Λονδίνο. Σκοπός της ημέρας είναι η ανάδειξη της σημασίας της ανακύκλωσης στη διατήρηση των φυσικών πόρων του πλανήτη και στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τα παγκόσμια στατιστικά δεδομένα, η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών απορριμμάτων ανέρχεται σε περίπου 400 εκατομμύρια τόνους ετησίως, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών ανακυκλώνεται αποτελεσματικά. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, από τους 40 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων που δημιουργήθηκαν το 2021, μόνο το 5% έως 6% ανακυκλώθηκε. Όσο για το χαρτί, ένα από τα πιο συχνά ανακυκλώσιμα υλικά, στις ΗΠΑ, πάνω από 50 εκατομμύρια τόνοι χαρτιού ανακτήθηκαν για ανακύκλωση το 2021, επιτυγχάνοντας ποσοστό ανακύκλωσης 68%. Η ΕΕ έχει κάπως καλύτερα αποτελέσματα με μερικές χώρες, όπως η Σουηδία, να έχουν κάνει επιτυχημένες επενδύσεις ανακύκλωσης. Η Σουηδία έχει καταφέρει να μειώσει σημαντικά τα απόβλητα που καταλήγουν σε χωματερές, αξιοποιώντας τα απορρίμματα για την παραγωγή ενέργειας. Χώρες με υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης είναι η Αυστρία με ποσοστό ανακύκλωσης γύρω στο 63%, η Γερμανία με ποσοστό 62%, το Βέλγιο με 58%, η Ολλανδία και η Ελβετία με 51%. Ανάμεσα στις χώρες με χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης είναι η Μάλτα με ποσοστό ανακύκλωσης μόλις 7%, ενώ το 83% των αποβλήτων της καταλήγει σε χωματερές. Η Ρουμανία ανακυκλώνει το 13% των αποβλήτων της, με το 69% να καταλήγει σε χωματερές, η Ελλάδα το 17%, με το 83% των αποβλήτων να καταλήγει σε χωματερές, η Κύπρος το 17% των αποβλήτων της με το 75% να καταλήγει σε χωματερές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τήλος, ένα μικρό ελληνικό νησί, έχει επιτύχει ποσοστό ανακύκλωσης 86%.
Τα προϊόντα ανακύκλωσης, αφού συλλεχθούν και διαχωριστούν στα κατάλληλα κέντρα διαλογής, υφίστανται επεξεργασία ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν ως πρώτες ύλες σε διάφορες βιομηχανίες. Ανάλογα με το υλικό, η διαδικασία διαφέρει. Το χαρτί και το χαρτόνι πολτοποιούνται, καθαρίζονται από μελάνια και άλλες προσμείξεις και επαναχρησιμοποιούνται για την παραγωγή νέου χαρτιού ή χαρτονιού. Το γυαλί θρυμματίζεται και λιώνεται για να δημιουργηθούν νέα γυάλινα προϊόντα, όπως μπουκάλια και δοχεία. Το πλαστικό τεμαχίζεται και μετατρέπεται σε νέα πλαστικά προϊόντα, όπως συσκευασίες, ρούχα (π.χ. από ανακυκλωμένα PET), ή υλικά οικοδομής. Τα μέταλλα (αλουμίνιο, σίδηρος, χαλκός κ.λπ.) λιώνονται και χρησιμοποιούνται για την παραγωγή νέων μεταλλικών προϊόντων, όπως κουτιά αναψυκτικών ή εξαρτήματα αυτοκινήτων. Τα ηλεκτρονικά απόβλητα διαχωρίζονται σε μέταλλα και πλαστικά και επαναχρησιμοποιούνται, ενώ επικίνδυνες ουσίες (π.χ. βαρέα μέταλλα) απομακρύνονται. Μερικά υλικά, όπως το πλαστικό, υποβαθμίζονται μετά από κύκλους ανακύκλωσης, ενώ άλλα, όπως το γυαλί και το μέταλλο, μπορούν να ανακυκλωθούν σχεδόν απεριόριστα.
