ECOVOICE: Σκουπίδια

Την προηγούμενη εβδομάδα ο τραγικός θάνατος ενός ανθρώπου στο ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ η εξέγερση των τσιγγάνων και τα επεισόδια που ακολούθησαν οδήγησαν στο κλείσιμο του ΧΥΤΑ από τους εργαζόμενους και η Αθήνα βρέθηκε για άλλη μια φορά μπροστά στον κίνδυνο της μη διάθεσης των απορριμμάτων της. Στην Κερατέα τα επεισόδια καλά κρατούν, οι πολίτες συνεχίζουμε αμέριμνοι να καταναλώνουμε και να πετάμε, οι οργανώσεις να προτείνουν τρόπους διαχείρισης και τα Υπουργεία να ψηφίζουν νόμους που αδυνατούν όμως να εφαρμόσουν. Μιλάμε για πράσινη ανάπτυξη ενώ δεν μπορούμε να διαχειριστούμε το πιο απλό, τα απορρίμματά μας.

Από το 2003 υπάρχει ο λεγόμενος περιφερειακός σχεδιασμός που περιλαμβάνει τρία έργα. Το έργο του ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ, το έργο του Γραμματικού και το έργο της Κερατέας. Τα έργα αυτά συνοδεύονται και από τις μονάδες επεξεργασίας. Τα εργοστάσια δηλαδή που πηγαίνουν σύμμεικτα σκουπίδια , γίνεται διαλογή για ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών και θάβονται τα υπολείμματα που είναι της τάξης του 30% έως 50% ανάλογα με το μέγεθος της μονάδας . Τα έργα αυτά χωροθετήθηκαν μέσα από πολύπλοκες διαδικασίες που διήρκεσαν από το 2004 έως το 2008. Από τα τρία έργα έγινε μόνο ο ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ που ξεκίνησε να δουλεύει το 2008, το έργο του Γραμματικού βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ με το έργο της Κερατέας δεν γίνεται τίποτα και βέβαια δεν έχει γίνει τίποτα και με τις μονάδες επεξεργασίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ να υπερφορτώνεται. Δέχεται 6 με7 χιλιάδες τόνους σκουπιδιών την ημέρα δηλαδή 2 εκατ. 100 χιλ. τόνους το χρόνο. Για να καταλάβουμε το μέγεθος είναι σαν να έχουμε 200 στρέμματα γης το χρόνο καλυμμένα με 20 μέτρα σκουπίδια σε ύψος. Μιλάμε δηλαδή για τεράστιες ποσότητες που μέσα σε ένα με ενάμιση χρόνο θα οδηγήσουν στο κλείσιμο του ΧΥΤΑ. Με άλλα λόγια βρισκόμαστε μπροστά στην κατάρρευση του συστήματος. Ανακύκλωση που θα έδινε λίγο μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στη χωματερή δεν κάνουμε, οι μονάδες επεξεργασίας που είναι απαραίτητες ακόμη δεν έχουν προκηρυχτεί, στο Γραμματικό πάμε πολύ αργά και για την Κερατέα απ’ ότι φαίνεται δεν τίθεται καν θέμα.

Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τις διαστάσεις του θέματος ζητήσαμε την άποψη του κυρίου Αντώνη Μαυρόπουλου προέδρου της επιστημονικής επιτροπής μιας παγκόσμιας περιβαλλοντικής οργάνωσης της ISWA που οι δραστηριότητες της επικεντρώνονται κυρίως στο θέμα κλιματική αλλαγή και σκουπίδια. Με γλαφυρό τρόπο περιέγραψε το πρόβλημα των σκουπιδιών της Αττικής σαν ένα ασθενή που κινδυνεύει με έμφραγμα. Το σύστημα καταρρέει τεχνικά, κοινωνικά και πολιτικά. Σύμφωνα με τον κύριο Μαυρόπουλο τα έργα του Γραμματικού και της Κερατέας θα ανακουφίσουν προσωρινά αλλά δεν θα λύσουν το πρόβλημα. Τα ΧΥΤΥ του Γραμματικού και της Κερατέας είναι σχεδιασμένα να δέχονται το 14% των σκουπιδιών της Αττικής που σημαίνει ότι μπορούν να δώσουν διάρκεια ζωής στους χώρους ταφής της Φυλής για άλλους έξι μήνες μόνο. Συνεπώς το πρόβλημα δεν λύνεται αν δεν γίνουν οι μονάδες επεξεργασίας. Επιπλέον στο χώρο της Φυλής επικρατεί ασυδοσία. Το γεγονός ότι τον τελευταίο χρόνο έχουμε πέντε νεκρούς σε ένα χώρο που υποτίθεται ότι είναι φυλασσόμενος δείχνει ότι ο χώρος δεν λειτουργεί σωστά. Το σύστημα καταρρέει και κοινωνικά αφού επιλέγουμε να κάνουμε χωματερές σε περιοχές που ζουν φτωχοί άνθρωποι και δεν διαμαρτύρονται, αποκλείουμε τις πολυτελείς περιοχές που παράγουν και τα περισσότερα σκουπίδια και στις περιοχές μεσαίων στρωμάτων σαν αυτή της Κερατέας οι κάτοικοι διαμαρτύρονται χωρίς όμως να τους ενδιαφέρει και που θα πάνε τα σκουπίδια τους. Τέλος με το νέο νόμο του Καλλικράτη για τους φορείς διαχείρισης έρχεται και η πολιτική κατάρρευση του συστήματος.

Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να δημοπρατήσει τα εργοστάσια. Υπάρχει όμως ένα πρακτικό πρόβλημα. Αν δεν γίνει το ΧΥΤΥ στην Κερατέα δεν είναι δυνατόν να δημοπρατηθεί εργοστάσιο. Το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ συναινούν ότι πρέπει να γίνουν τα εργοστάσια, το Κ.Κ.Ε προτείνει να πάνε τα σκουπίδια εκτός Αττικής και οι Οικολόγοι Πράσινοι πιστεύουν ότι εάν γίνεται ανακύκλωση στην πηγή δηλαδή στα σπίτια μας δεν χρειάζονται ούτε τα εργοστάσια αλλά ούτε και οι χωματερές σε Γραμματικό και Κερατέα (σε προηγούμενο άρθρο της ecovoice υπάρχουν αναλυτικά οι προτάσεις των Οικολόγων Πράσινων). Σύμφωνα με τον κύριο Μαυρόπουλο η πρόταση των οικολόγων έχει θετικά στοιχεία αλλά σε λάθος κατεύθυνση. Σε κάθε χώρα- όχι μόνο της Ευρώπης αλλά παγκόσμια- που έχουν διαχειριστεί πετυχημένα τα σκουπίδια τους ακολουθήθηκε ένα μίγμα πολιτικών ανακύκλωσης και βιομηχανικής επεξεργασίας. Η εμπειρία έχει δείξει ότι σε μητροπολιτικές περιοχές όπως είναι η Αττική δεν υπάρχει λύση βασισμένη στην ανακύκλωση όπως δεν πρέπει να υπάρχει και λύση βασισμένη στα εργοστάσια. Στη Βιέννη -από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα διαχείρισης απορριμμάτων-ξεκίνησαν να κάνουν ανακύκλωση το 1981. Σήμερα τριάντα χρόνια μετά έχουν καταφέρει από τα 100 κιλά σκουπίδια που παράγουν να ανακυκλώνουν τα 35 ενώ τα υπόλοιπα οδηγούνται σε εργοστάσια. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή ανακυκλώνουμε το 10%, για να φτάσουμε στα επίπεδα της Βιέννης θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον δέκα χρόνια. Μέχρι τότε τι κάνουμε θα συνεχίζουμε να θάβουμε 2 εκατ. τόνους σκουπίδια; Χρειαζόμαστε την ανακύκλωση για να αλλάξουμε συμπεριφορές μακροπρόθεσμα αλλά χρειαζόμαστε και τις μονάδες επεξεργασίας για να λύσουμε το πρόβλημα τώρα. «Η Αθήνα αυτή τη στιγμή είναι ένας ασθενής που κινδυνεύει με έμφραγμα. Η ανακύκλωση είναι να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Να κόψει το κάπνισμα, να προσέχει την διατροφή του και να αθλείται. Όταν όμως κάποιος κινδυνεύει με έμφραγμα δεν του λες πήγαινε και τρέξε τον βάζεις στην εντατική πρώτα. Η εντατική είναι η προϋπόθεση για να έχει χρόνο να αλλάξει τη ζωή του. Αυτό πρέπει να κάνουμε και στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Πρέπει άμεσα να βρούμε ένα μίγμα λύσεων που να εξασφαλίζει ασφαλή διαχείριση χωρίς επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον και σταδιακά να μας αφήνει όλο και μεγαλύτερα περιθώρια να κάνουμε ανακύκλωση» μας εξηγεί ο κύριος Μαυρόπουλος.

Βέβαια το να βρεθεί μια λύση για τα σκουπίδια είναι κάτι που ξεβολεύει κάποιους. Όπως τους παραγωγούς επικίνδυνων αποβλήτων αλλά και των νοσοκομειακών. Τα νοσοκομειακά απόβλητα για να πάνε κανονικά στο ΧΥΤΑ στοιχίζουν 2000 ευρώ ο τόνος. Στον αποτεφρωτή της Φυλής φτάνει μόνο το 20% αυτών των αποβλήτων. Τα άλλα προφανώς πάνε στις παράνομες χωματερές με 10 ευρώ τον τόνο και τα χρήματα τα κερδίζει αυτός που ελέγχει την παράνομη χωματερή. Πιθανόν ο άνθρωπος του δημάρχου που είναι υπεύθυνος γι’ αυτή. Επίσης από την σημερινή κατάσταση βολεύονται όσοι θέλουν να οδηγήσουν το σύστημα σε αδιέξοδο για να επιβάλουν την καύση στην Αθήνα . Γιατί όταν φτάνεις σε αδιέξοδο θα πρέπει πραξικοπηματικά να βρεις μια λύση οπότε τα καις και τελείωσε.

Τελικά πράγματι τα σκουπίδια είναι ένα πολύ βρώμικο παιχνίδι.