Γιατί εκνευρίζονται οι Αθηναίοι στην πόλη τους και τι πιστεύουν γι' αυτήν σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Οι Αθηναίοι γενικά είναι υπερήφανοι για την πόλη τους (γιατί είναι ψυχολογική ανάγκη).
Εδώ που τα λέμε, δεν είναι και λίγο να ζεις τόσο κοντά στη θάλασσα, σε μια πόλη όπου κάθε περιοχή έχει το δικό της oλοζώντανο κέντρο με διαφορετικό προφίλ το καθένα, με εξαιρετικό μικροκλίμα και με κατοίκους που είναι λίγο έως πολύ φιλήσυχοι.
Δεν παύει όμως να είναι και μία πόλη που μπορεί να σου γίνει δυσάρεστη, να σε καταπιέσει, να σε στρεσάρει τόσο που ακόμα και ένα άσχετο, ίσως, glitch της καθημερινότητας, μία ξαφνική, συχνά παροδική δυσλειτουργία της αθηναϊκής ζωής να σε οδηγήσει σε έκρηξη.
Τι λένε οι αριθμοί
Συνήθως μια πόλη είναι δελεαστική για να ζεις, αν είναι ασφαλής και καθαρή. Αν είναι εύκολο να βρεις εκεί δουλειά και σπίτι για να ζήσεις. Αν έχει καθαρό αέρα και καλές δημόσιες συγκοινωνίες. Είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις που έθεσε η Eurostat στο πιο πρόσφατο, εκτεταμένο γκάλοπ διαμέσου μεγάλων πόλεων της Ευρώπης το 2019 (προ covid-19) και δημοσίευσε τα αποτελέσματα τον Οκτώβριο του 2020.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι άνθρωποι που ζουν στις πιο βόρειες πόλεις της Ευρώπης είναι περισσότερο ικανοποιημένοι από την πόλη τους αλλά ταυτόχρονα και οι κάτοικοι των πόλεων της ανατολικής Ευρώπης παρουσιάζουν μία ραγδαία αύξηση της ικανοποίησης από τη ζωή στις πόλεις τους. Οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων είναι πιο ικανοποιημένοι από τις δημόσιες συγκοινωνίες αλλά οι κάτοικοι των μικρότερων πόλεων νιώθουν πιο ασφαλείς να κυκλοφορούν τις βραδινές ώρες.
Τρελά ενοίκια για μικρούς χώρους. Και για μεγάλους χώρους, δηλαδή. Η, διά της τεθλασμένης, εκδίκηση κάποιων στην κοινωνία έρχεται με ένα τεράστιο μίσθωμα, όπως για παράδειγμα: Αμπελόκηποι, ρετιρέ, διαμπερές, 65 τ.μ., 1.200 ευρώ.
Στριμωξίδι στις αστικές συγκοινωνίες. Από την εποχή της Θείας από το Σικάγο και ακόμα παλαιότερα, η σύσφιξη σχέσεων των Αθηναίων συνέβαινε και συνεχίζει, μέσα στα ΜΜΜ ακόμα και τώρα με τα μέτρα κοινωνικών αποστάσεων. Και το χειρότερο: προς τα πού να κοιτάξεις όταν έχεις γύρω σου σφηνωμένους ανθρώπους; Ή προς το κινητό σου ή ψηλά, προς τον Θεό, παρακαλώντας να σε γλιτώσει από το μαρτύριο.
Τα δυνατά ακουστικά του διπλανού σου, μέσα στις συγκοινωνίες. Δεδομένου του στριμώγματος δεν ανέχεσαι να ακούς και την playlist του τύπου δίπλα σου, ακόμα και αν δεν διακρίνεις καν τι ακούει (trap). Δεν ανέχεσαι ούτε τον θόρυβο που τρυπάει στο αυτί σου.
Δυνατή συνομιλία στο κινητό. Ωραία. Αφού δεν τον αφήνεις να ακούσει με τα ακουστικά του, ας μιλήσει στο κινητό του. Όχι κάποιος που θα πει κάτι συγκεκριμένο και θα το κλείσει. Αλλά εκείνοι που ανοίγουν κουβέντα με φωνή καμπάνα – αν και αυτό έχει και τα καλά του: ακούς μαργαριτάρια, γελάς και σου περνούν τα νεύρα.
Manspreading στις συγκοινωνίες. Επιβάτης καθισμένος με ορθάνοιχτα πόδια που πιάνει δυόμισι θέσεις. Και κοιτάζει με θράσος. Οι Νεοϋορκέζοι, που μνημονεύαμε πριν, έχουν κάνει μέχρι εκστρατείες μίσους εναντίον του manspreading. Η εκδίκηση είναι μία κυρία με πάρα πολλές τσάντες που τον σκουντάει: «κάνε πιο κει».
Λαθρανάγνωση στις συγκοινωνίες. Διαβάζει τη σελίδα του βιβλίου σου ή παρακολουθεί την οθόνη του κινητού σου. Δεν σε κάνει έξαλλο ακριβώς, αλλά σιγοβράζεις. Αρκετά, ώστε να ξεσπάσεις στην επόμενη αφορμή που θα σου δοθεί.
Εφαψίες. Η αφορμή που περίμενες, είναι αυτή. Και βέβαια, τα θύματα είναι κυρίως γυναίκες. Δικαιούσαι να γίνεις όσο έξαλλη θέλεις. Βάλε τις φωνές. Ξεφτίλισέ τον. Ζήτα να τον πετάξουν έξω. Θα βρεις συμπαράσταση από τους άλλους επιβάτες. Τρύπησέ τον με καρφίτσα. Πάτησέ τον με το τακούνι σου.
Άπλυτοι. Απελπισία. Πού να στραφείς; Πες του με νόημα: Babo και νερό, σπίτι καθαρό.
Απαγορεύεται το πτύειν. Ήταν μία πινακίδα που, παλαιότερα, συνηθιζόταν πολύ σε δημόσιους χώρους γιατί, δυστυχώς, το πρόβλημα ήταν μεγάλο. Τώρα, αν και έχει εξαλειφθεί υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που το κάνουν και, μάλιστα, με μία άνεση, σαν να φτύνουν την παλιοκενωνία.
Το βάδισμα του σαλιγκαριού. Το αργό βάδισμα στα πεζοδρόμια δεν είναι ακριβώς το τέλος του κόσμου, παρόλ’ αυτά μπορεί να σου σπάσει τα νεύρα, ειδικά αν δεν μπορείς να προσπεράσεις λόγω πολυκοσμίας και βιάζεσαι. Ένας βαθμός ενόχλησης επιπλέον αν καθυστερεί γιατί κοιτάζει την οθόνη του κινητού του.
Κατεστραμμένα - ολισθηρά πεζοδρόμια. Ισορροπείς ανάμεσα σε τρύπες και στραβά βαλμένες πινακίδες, επάνω σε μισοσπασμένες πλάκες και ειδικές λωρίδες όδευσης τυφλών οι οποίες, αν δεν είναι μπλοκαρισμένες από ισχνά δεντράκια, παγκάκια, διαφημίσεις και κρουνούς, είναι τρομερά ολισθηρές.
Παρκαρισμένα πεζοδρόμια. Υπάρχει εκδίκηση και έρχεται από τους Streetpanthers: Αυτοκόλλητα «Είμαι γάιδαρος, παρκάρω όπου γουστάρω». Σε πακέτα των 50 τεμαχίων. Διαστάσεις 94mm x 94mm. Διχρωμία, σε μαύρο και φωσφοριζέ πορτοκαλί για να είναι χαρακτηριστικό και ορατό από μακριά. Το σχήμα και οι διαστάσεις έχουν επιλεγεί με βάση την εμπειρία από τις προηγούμενες εκδόσεις, έτσι ώστε να χωράει στην τσέπη χωρίς να τσακίζει και να αποκολλάται εύκολα και γρήγορα από το προστατευτικό χαρτί. Με οδηγίες συνετής αυτοκόλλησης στην πίσω πλευρά.
Κυλιόμενες σκάλες. Έλα, πουλάκι μου, εύκολο είναι: ΔΕΞΙΑ, κρεμμύδι, για όσους είναι ακίνητοι, και ΑΡΙΣΤΕΡΑ, σκόρδο, για όσους κινούνται και προσπερνάνε τους άλλους.
Customer service. Σε μεγάλο κατάστημα, πολύ μεγάλης εταιρείας smartphones. «Καλημέρα, ενδιαφέρομαι για το (τάδε) μοντέλο». «Α, δεν το έχουμε». «Πρόκειται να έρθει;» «Ναι, μάλλον». «Ξέρετε πότε περίπου;» «Τσου» με ανασήκωμα στους ώμους.
Ακριβά κοκτέιλ σε αδιάφορα μπαρ. Από την εποχή που τα θεαματικά κοκτέιλ έγιναν της μόδας και άρχισαν να εμφανίζονται οι μιξόλοτζιστς, οι τιμές των ελεεινά φτιαγμένων κοκτέιλ ανέβηκαν υπερβολικά, και μάλιστα σε μπαρ που λυπάσαι ακόμα και να ακουμπήσεις στον πάγκο τους για να μην πιτσικάρει.
Εντωμεταξύ ο μιξόλοτζιστ δεν σε προσέχει. Θες να φύγεις απεγνωσμένα. Θες να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο με τη μουσική. Κάνεις νοήματα κάθε είδους στον μπάρμαν για να τον πληρώσεις κι αυτός σε αγνοεί γιατί τραπάει με τον ντιτζέι και γενικά είναι ο άρχοντας της μπάρας. Αν του πετούσες ένα παγάκι ίσως;
Σέρβις με θράσος ή βαρεμάρα ή ανοησία. «Συγγνώμη, δεσποινίς, σας έχουμε παραγγείλει εδώ και μία ώρα ένα φρέντο εσπρέσο…» . «Αχ, ναι; Συγγνώμη. Μήπως το παραγγείλατε στην αδερφή μου; Γιατί δουλεύει κι αυτή εδώ και μοιάζουμε»...
Πελάτες με θράσος. Το ίδιο ενοχλητικοί με το αντίστοιχο σέρβις. Μιλούν δυνατά, δεν ξέρουν τι θέλουν, φωνάζουν και ξαναφωνάζουν, αλλάζουν την παραγγελία, ζητούν τασάκια, ζητούν να αλλάξει η μουσική, θέλουν πάγο, θέλουν φιστίκια, θέλουν άλλα φιστίκια γιατί αυτά είναι μπαγιάτικα. Και το χειρότερο, υπάρχουν παντού.
Η κόρνα στο δευτερόλεπτο που ανάβει πράσινο. Κι αν αργήσεις κλάσμα του δευτερολέπτου επιμένει και βγάζει το αριστερό χέρι από το παράθυρο: «Έιιιιιιιιιιιιι».
Η κόρνα πριν καν ανάψει πράσινο. Ψυχαναγκαστικός. Προσπαθείς να τον αγνοήσεις αλλά άνθρωπος είσαι κι εσύ. Κάπου, κάπως, κάποτε, μια μούτζα θα τη ρίξεις.
Η κόρνα μέσα σε μποτιλιάρισμα. Για αυτό τον λόγο, ο πράος οικογενειάρχης Michael Douglas στο «Falling Down» (1993), μία ζεστή μέρα με μποτιλιάρισμα στο Λος Άντζελες, βγαίνει από το αυτοκίνητο, το παρατάει με ανοιχτές τις πόρτες, παίρνει ένα ρόπαλο του μπέζιμπολ και αρχίζει να διαλύει τζάμια, καταστήματα, γκάνγκστερς και γενικά να είναι έ-ξαλ-λος.
Διπλοπαρκάρισμα. Ο λόγος που οι Αθηναίοι είναι τόσο εφευρετικοί στο βρισίδι όσο οι ήρωες στις ταινίες του Γιάννη Οικονομίδη.
«Δεν ξέρω να παρκάρω». Ο λόγος που οι δρόμοι μιας ολόκληρης συνοικίας είναι μπλοκαρισμένοι και όλοι αναρωτιούνται γιατί, γιατί, γιατί, χτυπώντας το κεφάλι τους στο τιμόνι, κλαίγοντας.
Οδηγοί ταξί που αρνούνται μίσθωση, αν δεν σε κόψουν για τουρίστα. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, για να βρεις ταξί πρέπει να είσαι βαμμένος το ηλιοκαμένο κόκκινο, να φοράς βερμούδες, πουκάμισο χαουάι, μπίρκενστοκ με κάλτσες και να κρατάς έναν χάρτη στο χέρι. Διότι οι μοναδικές διαδρομές που θέλουν να εξυπηρετούν οι οδηγοί ταξί είναι αεροδρόμιο, λιμάνι, ξενοδοχείο.
Οδηγοί ταξί που ακυρώνουν διαδρομές στην εφαρμογή, αν δεν τους αρέσει το σημείο επιβίβασης. Με μία δική τους, αλλοπρόσαλλη λογική, διαλέγουν σημεία που προτιμούν για να επιβιβάσουν και άλλα που όχι. Είναι η ράτσα που συνέχεια μεταλλάσσεται και διαιωνίζει τη φήμη του επαγγέλματος – ακόμα και τώρα που «οι εφαρμογές» υποτίθεται ότι δημιούργησαν μία νέα τάξη εξευγενισμένων ταξιτζήδων. Αλλά όχι.
Παρακάμπτοντας τη σειρά τους στην ουρά που περιμένει. Σπορ στο οποίο ειδικεύονται γιαγιάδες και παππούδες συνήθως, έχοντας εξελίξει τρομερές τεχνικές και δικαιολογίες. Συνήθως η υπόλοιπη ουρά διαμαρτύρεται έντονα και στήνονται μικρά, ωραία, απολαυστικά καβγαδάκια.
...Και όταν φτάσει επιτέλους η σειρά τους, αρχίζουν εκείνη την ώρα να σκέφτονται τι θα παραγγείλουν. «Το μακιάτο που λέτε, τι είναι;»
Βρώμικες τουαλέτες σε καφέ/μπαρ. Τους κάνεις φασαρία, δεν το συζητάμε.
Κοσμοπλημμύρα σε ό,τι είναι hype. Λέγεται και FOMO (Fear Of Missing Out). Όταν φοβάσαι ότι θα χάσεις αυτό για το οποίο συζητάει όλη η πόλη. Ο βαθμός εξαλλοσύνης που προκαλεί είναι ανάλογος με τον βαθμό ανοησίας που υπάρχει διάχυτη σε βλέμματα και κουβέντες.
«Συγγνώμη, σηκώνεστε να περάσω;» Και σηκώνονται ένας - ένας σε όλη τη σειρά καθισμάτων, σαν να κάνουνε κύμα στο Καραϊσκάκη, γιατί εσείς μαντάμ καθυστερήσατε ή δεν πήγατε στην τουαλέτα πριν την παράσταση. Ορίστε, πάει, καταστρέψατε τη μέθεξη.
Αναμμένες οθόνες μέσα στο σκοτάδι σε προβολή ταινίας. Ενοχλούν σαν προβολέας μέσα στα μάτια των γύρω σου.
Συζήτηση σε συναυλίες και παραστάσεις. Στις θεατρικές παραστάσεις ή στον κινηματογράφο, κάποια στιγμή σταματούν οι συζητήσεις μετά από διαμαρτυρίες. Στις συναυλίες δεν τους περνάει καν από το μυαλό ότι μπορεί να ενοχλούν. «Αφού είναι δυνατά, τι σε πειράζει;».
Λάθος κουμπιά σε ασανσέρ. Ορίστε, θα κάνουμε τώρα βόλτα όλους τους ορόφους πάνω-κάτω.
Η μυρωδιά στο ασανσέρ. Ας δούμε την καλή πλευρά: Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα να φτάνεις στη δουλειά σου το πρωί και το ασανσέρ να μυρίζει οδοντόκρεμα και φρεσκοψημένο καφέ.
Περιοχές που δεν έχεις σήμα στο κινητό. Και κυκλοφορείς με το χέρι ψηλά σαν τη Miss Liberty για να ανέβει μία γραμμούλα η λήψη. Ναι, υπάρχουν ακόμα τέτοιες περιοχές (π.χ. η οδός Ασκληπιού επειδή «είναι κάτω από τη σκιά του Λυκαβηττού» .
Σκούπα και μετακίνηση επίπλων τις μεταμεσονύχτιες ώρες. Ο Θεός γι’ αυτό μας έδωσε τα ζάναξ.
Καβγάδες τις μεταμεσονύχτιες ώρες. Ξενυχτάς αλλά τουλάχιστον μαθαίνεις και κάτι.
Μεταμεσονύχτιο πέταγμα σκουπιδιών από το μπαλκόνι. Προσπαθώντας να πετύχουν κάδο ή έστω κοντά στον κάδο. Σύχρηστη συνήθεια που, δυστυχώς, συμβαίνει. Έχει συλληφθεί από κάμερα κινητού, γνωστός (τρόπος του λέγειν) Κύπριος τραγουδιστής να πετάει τα σκουπίδια του από τον τρίτο, μέρα μεσημέρι…
Βρώμικη πόλη. Υπάρχει και χειρότερο: Καύσωνας σε βρώμικη πόλη.
Οι Αθηναίοι πιστεύουν, σύμφωνα με τη Eurostat, ότι...
Η Αθήνα είναι ένα καλό μέρος για να ζουν ομοφυλόφιλοι άντρες και γυναίκες: 81%
Υπάρχει διαφθορά στις δημόσιες υπηρεσίες: 77%
Η Αθήνα είναι ένα καλό μέρος για να ζεις: 76%
Τα ΜΜΜ είναι ασφαλή: 76%
Υπάρχουν πολιτιστικές υποδομές στην πόλη: 66%
Τα ενοίκια είναι προσιτά: 64%
Η Αθήνα είναι ένα καλό μέρος για να ζουν μετανάστες: 64%
Στην Αθήνα είναι επικίνδυνο να κυκλοφορείς τη νύχτα: 62%
Είναι εύκολη η πρόσβαση σε υπηρεσίες online: 60%
Η Αθήνα είναι ένα καλό μέρος για να ζουν οικογένειες και παιδιά: 55%
Η Αθήνα είναι ένα καλό μέρος για να ζουν ηλικιωμένοι: 47%
Οι Αθηναίοι χρησιμοποιούν τα ΜΜΜ: 47%
Έχουν υποστεί κλοπή χρημάτων και περιουσίας: 42%
Υπάρχουν αθλητικές υποδομές 41%
Είναι ικανοποιημένοι από τον χρόνο εξυπηρέτησης σε δημόσιες υπηρεσίες: 38%
Υπάρχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης: 35%
Υπάρχουν πολλοί δημόσιοι χώροι: 35%
Είναι ικανοποιημένοι από την οικονομική τους κατάσταση: 34%
Υπάρχει ηχορύπανση 33%
Η πόλη είναι καθαρή: 30%
Η Αθήνα έχει πράσινο: 29%
Η ποιότητα του αέρα είναι καλή: 28%
Υπάρχει ευκολία στην εύρεση εργασίας: 12%
Η ποιότητα ζωής βέβαια δεν είναι απαραίτητα και καταπραϋντική για οξύθυμους και ταλαιπωρημένους από την καθημερινότητα κατοίκους. Η Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, μπορεί να έχει πάρκα και ωραία café αλλά οι snappy Νεοϋορκέζοι είναι θρασύτατοι, αδέκαστοι και απειλούν τους πάντες με μηνύσεις, ειδικά όταν κάποιος τους σπαταλάει άδικα τον πολύτιμο χρόνο τους. Οι Αθηναίοι μπορεί να είναι ευέξαπτοι σε θερμοκρασία 42°C αλλά είναι φιλόξενοι και φιλότιμοι μπροστά σε έναν ξένο που θα τους ζητήσει κάποια πληροφορία – σε αντίθεση με τους Νεοϋορκέζους που δεν ανέχονται ούτε καν ένα βλέμμα προς αυτούς.
Τα προβλήματα που έχουν οι Αθηναίοι και τους κάνουν έξαλλους ισχύουν λίγο-πολύ και για τις άλλες πόλεις της Ελλάδας, ανάλογα του μεγέθους και των συνθηκών ζωής. Στην Αθήνα είναι ίσως λίγο πιο εικονογραφημένα. Είναι εκείνα τα κλασικά παράπονα που έχει η καθημερινότητά μας και, παλιά, οι πιο μεθοδικοί έστελναν επιστολές διαμαρτυρίας στον Δήμαρχο, σε δημόσιες υπηρεσίες, ακόμα και σε εφημερίδες και περιοδικά διαμαρτυρόμενοι για σπασμένες αποχετεύσεις, τρύπια πεζοδρόμια, αυθάδεις υπαλλήλους σε γκισέ. Ήταν τότε που υπήρχε το χρήσιμο τελικά, «κυτίον παραπόνων».
Σήμερα ξέρουμε ότι αν παραπονεθούμε κάπου, κάπως, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Μπορούμε ωραιότατα να γινόμαστε έξαλλοι και να μοιραζόμαστε τον θυμό μας, για αποσυμπίεση, στον Ψυ- μας και στην παρέα μας.
Έχουμε φάει τόσες φάπες, τόση ανασφάλεια και πίεση πανταχόθεν, που αναζητάμε πια λίγη χαρά, λίγη χριστουγεννιάτικη τρέλα, λίγο τζέρτζελο, απ’ όπου κι αν προέρχεται
11°
