Μηχανάκι με κομμένη εξάτμιση τρομοκρατεί την Πατησίων, αυτοκίνητο ανατινάζει με την κόρνα του την Κηφισίας, διαδηλωτές πλημμυρίζουν την Κλαυθμώνος με συνθήματα βροντερά αλλά και με ρίμα, στην Πανεπιστημίου ένας μόνος ζητιάνος επαναλαμβάνει βασανιστικά τη λέξη «πεινάω». Καρδερίνες στον Λυκαβηττό, μανάβηδες με φωνή γεμάτη τσαλιμάκια στη λαϊκή της Καλλιδρομίου. Οι DJs βαράνε αλύπητα με ήχους τους καφεθαμώνες της Σκουφά, στην Πανόρμου όμως τη μάχη κερδίζουν οι παθιασμένες φωνές των φοιτητών που καλύπτουν τις νότες. Ήχοι και θόρυβοι μιξαρισμένοι στην τύχη, χωρίς sound check, περνούν μέσα από την κονσόλα του πεζοδρομίου και της πλατείας και συνθέτουν το soundtrack της Αθήνας. Με ένα ντεσιμπελόμετρο στο χέρι και με σύμβουλο το τμήμα Καταπολέμησης Θορύβου, η ΑΤΗENS VOICE μέτρησε τους ήχους της πόλης – και βρήκε ότι μόλις τρία ντεσιμπέλ κάνουν τη διαφορά.
ΘΟΡΥΒΟΣ ΕΙΝΑΙ…
* H λέξη ξεκίνησε από τη γαλλική λέξη nois, που προήλθε από τη λατινική λέξη nausea (ναυτία).
* Ένας περιβαλλοντικός ρύπος με βλαβερές συνέπειες για τον άνθρωπο. Η καθημερινή έκθεση σε υψηλά επίπεδα θορύβου μπορεί να προκαλέσει από μερική έως ολική απώλεια ακοής. Αυτό σημαίνει απομόνωση του ατόμου από το σύνολο, με συνεπακόλουθα ψυχολογικά προβλήματα.
* Είναι σαν το τσιγάρο, που οι βλαβερές για την υγεία συνέπειές του δεν φαίνονται άμεσα. Περνάει ένα ασθενοφόρο, ενοχλείσαι στιγμιαία. Η επανάληψη, όμως, μπορεί να δημιουργήσει βλάβη.
* Ένα λογαριθμικό μέγεθος. Η μείωσή κατά τρία ντεσιμπέλ σημαίνει ότι πέφτει η ακουστική εντύπωση της ενόχλησης κατά 50%. Εάν στην επόμενη πενταετία μειωθούν τα επίπεδα θορύβου κατά πέντε μονάδες, θα υπάρχει βελτίωση της ακουστικής εντύπωσης κατά 78%.
* Ένας ήχος με ακουστικές συχνότητες. Κάποιες, όπως οι υψηλές, δημιουργούν ενοχλητική ακουστική εντύπωση. Τα 70 ντεσιμπέλ ενός μοτέρ δεν συγκρίνονται σε ενόχληση με τα 70 ντεσιμπέλ μιας πειραγμένης εξάτμισης μηχανής. Η μηχανή ενοχλεί πολύ περισσότερο.
* Είναι δείκτης πολιτισμού. Στον Έλληνα αρέσει η φασαρία, η βαβούρα. Οι αρμόδιες αρχές λένε ότι είναι ανέφικτο να ελέγχεις τον κάθε οδηγό στην Αθήνα.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος δουλεύει με σύστημα και έχει κατατάξει το θόρυβο σε κατηγορίες
Κατηγορία πρώτη
Μηχανολογικός θόρυβος Προέρχεται από μηχανολογικές εγκαταστάσεις πάσης φύσεως: βιομηχανίες, βιοτεχνίες μικρές-μεγάλες, κλιματιστικές εγκαταστάσεις, μοτέρ ψυγείων, εξαερισμοί καταστημάτων. Ο έλεγχος γίνεται βάσει του προεδρικού διατάγματος (ΠΔ1110/81) και προβλέπει:
* για τις αστικές περιοχές ανώτατο όριο τα 50 ντεσιμπέλ
* για τις ημιαστικές 55 ντεσιμπέλ
* για τις περιοχές με έντονο βιομηχανικό στοιχείο 65 ντεσιμπέλ
* για τις εξ ολοκλήρου βιομηχανικές περιοχές τα 70 ντεσιμπέλ
Κέντρα διασκέδασης, μπαρ και συναφή μαγαζιά με χρήση μουσικής Ελέγχονται με την υπουργική απόφαση Α53010/1985 και είναι ευθύνη των υγειονομικών υπηρεσιών των νομαρχιών:
* κέντρα διασκέδασης: ηχομόνωση της τάξεως των 65 ντεσιμπέλ. Με κλειστές πόρτες και παράθυρα και να μη βγαίνει παραπάνω από 35 ντεσιμπέλ
* μπαρ: το όριο είναι 80 ντεσιμπέλ
Κατηγορία τρίτη
Κυκλοφοριακός θόρυβος
* Στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους: με σταθερή και συνεχή ροή αυτοκινήτων το όριο είναι τα 67 ντεσιμπέλ για 18ωρη μέτρηση από τις έξι το πρωί μέχρι τις 11 το βράδυ. Σε περίπτωση παραβίασης των ορίων σε πολλές οδούς (π.χ. Αττική οδός, τμήματα της ΠΑΘΕ) ένα κονδύλι από τα διόδια πηγαίνει για τη συντήρηση του δρόμου και εκ παραλλήλου για την κατασκευή ηχοπετασμάτων.
* Μέσα στον αστικό ιστό δεν υπάρχουν όρια κυκλοφοριακού θορύβου. Δεν είναι εύκολο να ελεγχθούν.
ΠΡΟΣΤΙΜΟΠΟΙΗΣΗ
Ο θόρυβος ελέγχεται είτε από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ είτε από τις υπηρεσίες των νομαρχιών κατά περίπτωση και κατόπιν καταγγελιών των πολιτών. Αν δεν διορθωθεί το πρόβλημα, έρχεται το πρόστιμο του νόμου 1650 περί προστασίας του περιβάλλοντος, που ξεκινάει από 0 έως 60.000 ευρώ. Για μεγάλες βιομηχανίες και με απόφαση υπουργού μπορεί να φτάσει τις 150.000 ευρώ. Ένα μέσο πρόστιμο, για παράδειγμα, σε ένα κατάστημα με προβληματικό κλιματισμό κυμαίνεται στα 3.000 ευρώ.
ΤΕΤ Α ΤΕΤ ΜΕ ΤΟΝ «ΚΥΡΙΟ ΘΟΡΥΒΟ»
Το τμήμα του ΥΠΕΚΑ που καταπολεμά το θόρυβο βρίσκεται πάνω στην εκκωφαντική Πατησίων. Τα ντεσιμπέλ του δρόμου ακούγονται καθαρά μέχρι τον τέταρτο όροφο. Τα τζάμια τρίζουν, αλλά ο επικεφαλής του τμήματος, Νίκος Καραμέρος, δεν ενοχλείται.
Ελέγχεται η ηχορύπανση; «Ο θόρυβος είναι μια μεταβλητή παράμετρος που αλλάζει από στιγμή σε στιγμή. Για παράδειγμα: Πατησίων, στις 9.10, πέρασαν 30 αυτοκίνητα και πέντε μηχανάκια προκαλώντας θόρυβο 80 ντεσιμπέλ. Στις 9.11 δεν κυκλοφορεί τίποτα και ο θόρυβος έχει πέσει στα 50 ντεσιμπέλ. Η ηχορύπανση δεν έχει σχέση με τον αριθμό των οχημάτων, ούτε με τις ώρες αιχμής. Πεντακόσια αυτοκίνητα σε ένα μποτιλιαρισμένο δρόμο δεν δημιουργούν μεγάλο θόρυβο. Πέντε που τρέχουν και μαρσάρουν σαν τρελά είναι ηχορύπανση. Δεν είναι εύκολο να βάλουμε όρια θορύβου σε μια κυμαινόμενη κατάσταση».
Τι κάνουμε εάν δεν μπορούμε να βάλουμε όρια; «Εντοπίσαμε ότι τα δίκυκλα ευθύνονται περισσότερο για κάποια μεγάλα προβλήματα. Σε συνεργασία με την τροχαία Αθηνών τα κλιμάκια της υπηρεσίας μας μετρούν το θόρυβο της εξάτμισης εν στάση και σε κάποιες συγκεκριμένες στροφές. Με αυτό τον τρόπο μια κύρια πηγή θορύβου ελέγχθηκε. Το 2004 είχαμε 80% παραβάσεις και φέτος έχουμε 1%. Οι οδηγοί δικύκλων έπαψαν να κόβουν εξατμίσεις, έπαψαν να αγοράζουν ιμιτασιόν εξατμίσεις, έπαψαν να πηγαίνουν σε μαϊμού συνεργεία. Το πρόβλημα είναι ότι η τροχαία δεν μπορεί να διαθέσει τόσα πολλά οχήματα για να ελέγχει όλες τις περιοχές της Αθήνας. Γι’ αυτό πρέπει να αρχίσει να συμμετέχει η δημοτική αστυνομία. Με το Υπουργείο Μεταφορών προχωρήσαμε επίσης στην έκδοση κάρτας θορύβου, η οποία ισχύει για τα αυτοκίνητα και τώρα θα συμπεριλαμβάνει και τα δίκυκλα. Επίσης έχουν προχωρήσει κάποιες αστυνομικές διατάξεις για την τήρηση των ωρών κοινής ησυχίας, οι οποίες είναι 15.00-17.00 και 22.00 με 06.00».
Στα πόσα ντεσιμπέλ αντέχουμε; «Μια καλή κατάσταση σημαίνει ότι ο κυκλοφοριακός θόρυβος δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 65 ντεσιμπέλ σε ώρα αιχμής. Σε διάφορους δρόμους της Αθήνας, ανάλογα με την περίσταση, ο θόρυβος ξεπερνάει τα 70 ντεσιμπέλ. Σύμφωνα με τους παλιούς χάρτες, στους οποίους οι μετρήσεις είναι 10λεπτες και άρα ενδεικτικές, οι οδοί Πατησίων, Συγγρού, Κηφισίας και Μεσογείων κυμαίνονται σε επίπεδα άνω των 75 ντεσιμπέλ».
Έρχονται καινούργιοι χάρτες; «Υπάρχει η κοινοτική οδηγία 2002/49 με την οποία ο έλεγχος και η αξιολόγηση του περιβαλλοντικού θορύβου μπαίνουν σε μια νέα διαδικασία με δύο στάδια. Αυτά είναι: η χαρτογράφηση με ζώνες θορύβου χωρισμένες ανά 5 ντεσιμπέλ ανά περιοχές, ενώ ακολουθεί η εκπόνηση σχεδίων δράσης για την ανακούφιση του ακουστικού περιβάλλοντος. Η οδηγία αφορά: α) πολεοδομικά συγκροτήματα με πληθυσμό άνω των 250.000 κατοίκων (Aθήνα-Θεσσαλονίκη) και άνω των 100.000, β) όλους τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους της χώρας, γ) όλα τα αεροδρόμια με πτήσεις άνω των 50.000 ετησίως και όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Το υπουργείο έχει ήδη χαρτογραφήσει το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, την Αττική, την Εγνατία οδό. Η χαρτογράφηση της Αττικής οδού βρίσκεται στο διαδίκτυο για δημόσια διαβούλευση, όπως προβλέπει η οδηγία, και τον άλλο μήνα θα μπει η χαρτογράφηση της Εγνατίας οδού. Παράλληλα έχει εκπονήσει πέντε μελέτες για τη χαρτογράφηση εννέα πόλεων (Πάτρα, Ηράκλειο, Χανιά, Λάρισα, Βόλος, Κέρκυρα, Αγρίνιο, Καβάλα και Ιωάννινα) και ο διαγωνισμός είναι σε εξέλιξη. Τον άλλο μήνα θα ανατεθούν άλλες οκτώ μελέτες για το λεκανοπέδιο της Αττικής, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας. Οι μελέτες πρέπει να ολοκληρωθούν σε ένα χρόνο από την ημέρα που θα βγει ο ανάδοχος, θα κατατεθούν στο υπουργείο, θα έχουν χαρτογραφήσει ζώνες θορύβου, θα έχουν εντοπίσει περιοχές με μεγάλες τιμές θορύβου και θα προτείνουν σχέδια δράσης. Όπως κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, απομάκρυνση ηχορυπογόνων βιοτεχνιών, περιορισμός στην έκδοση αδειών σε βεβαρημένες περιοχές. Μια δουλειά ουσίας για να έχουμε “πιάτο” το πρόβλημα και να το μελετήσουμε καλύτερα σε συνεργασία με τους δήμους. Η υφιστάμενη κοινοτική οδηγία προβλέπει 24ωρες μετρήσεις και ως εκ τούτου τα 75 ντεσιμπέλ της Συγγρού στη δεκάλεπτη μέτρηση ενδέχεται να μειωθούν με την 24ωρη.
Η ΔΙΑΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ
Σύμφωνα με την οδηγία 2002/49/ΕΚ τα κράτη μέλη έπρεπε να είχαν εκπονήσει στρατηγικούς χάρτες θορύβου το αργότερο στις 30 Ιουνίου 2007 και σχέδια δράσης για τη διαχείριση, στην επικράτειά τους, των προβλημάτων και των επιδράσεων του θορύβου μέχρι τις 18 Ιουλίου 2008. O επίτροπος Περιβάλλοντος, Γιάνες Ποτότσνικ, έχει απαντήσει σε σχετική ερώτηση ευρωβουλευτή ότι «οι ελληνικές αρχές έχουν κοινοποιήσει μόνο έκθεση σχετικά με τους χάρτες θορύβου όσον αφορά το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος».
O ΘΟΡΥΒΟΣ ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
* Κατά 90% μεγαλύτερος κίνδυνος για εμφάνιση υπέρτασης: από 64 ντεσιμπέλ και άνω.
* Μεγαλύτερη συχνότητα καρδιαγγειακών παθήσεων: Κοντά σε αεροδρόμια.Ξύπνημα με νεύρα, κούραση και πεσμένη απόδοση: κατά τη διάρκεια ύπνου με ήχους άνω των 35 ντεσιμπέλ.
* 5% περισσότερες πιθανότητες να ξυπνήσεις: από έναν ξαφνικό ήχο στα 40 ντεσιμπέλ.
* 30% περισσότερες πιθανότητες να ξυπνήσεις: από ήχο στα 70 ντεσιμπέλ.
* Πιο επιρρεπείς σε ατυχήματα: οι εργαζόμενοι σε περιβάλλον με 90 ντεσιμπέλ.
* Βλάβη σε ενάμισι λεπτό: από έκθεση σε 110 ντεσιμπέλ.
* Στα νοσοκομεία, στα δωμάτια των ασθενών, η στάθμη δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 30 ντεσιμπέλ το πρωί και τα 40 κατά τη διάρκεια της νύχτας.
* Στα σχολεία το μάθημα πρέπει να γίνεται σε στάθμη των 35 ντεσιμπέλ.
ΙΔΑΝΙΚΗ ΚΟΥΒΕΝΤΑ
Σε εσωτερικό χώρο: θόρυβοι κάτω των 45 ντεσιμπέλ.
Στα 48 ντεσιμπέλ η μέγιστη απόσταση για ευκρινή συνομιλία είναι τα 7 μέτρα.
Το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ διαπίστωσε... Ο πιο δυνατός ήχος έκανε τα φαγητά να μοιάζουν λιγότερο γλυκά, λιγότερο αλμυρά και πιο τραγανά. Ο Δρ Γουντς και οι συνεργάτες του επιστράτευσαν 48 εθελοντές και τους έδεσαν τα μάτια. Στη συνέχεια, άρχισαν να τους σερβίρουν γλυκά φαγητά (όπως μπισκότα) και αλμυρά (όπως τσιπς), ζητώντας τους να τα αξιολογήσουν.
ΤΗΝ ΑΚΟΥΣΑ
Έκανε πάταγο/ τον έκανα βούκινο/ τρομερός θόρυβος/ έγινε ντόρος/ διατυμπανίζω/ τι σαματάς είναι αυτός /βόμβος/ τρανό όνομα/ παράσιτα/ έκανε μπαμ/ έγινε σούσουρο/ ορυμαγδός/ πατιρντί/ τρελό νταβαντούρι/ αντάρα/ σκάσε
ΕΡΓΑ ΑNTI-NOISE: ΕΤΟΙΜΑ
Έχουν ολοκληρωθεί έργα, μελέτες και κατασκευές σε σχολεία, εθνικές οδούς στους Δήμους Περάματος, Κερατσινίου, Κορυδαλλού, Δραπετσώνας, Ν. Φιλαδέλφειας, Περιστερίου και Ν. Χαλκηδόνας. Φυτικό ηχοπέτασμα στο 8ο Δημοτικό Σχολείο και στο 1ο Λύκειο Αγίας Βαρβάρας.
ΕΡΓΑ ΑNTI-NOISE: ΕΡΧΟΝΤΑΙ
Έργα στους δήμους Ψυχικού, περιοχή Ασπρόπυργου, Μελισσίων.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Μισοφωνία Το να μην ανέχεσαι από το βήχα μέχρι την αναπνοή του διπλανού σου.
Φωνοφοβία Έντονη ενόχληση σε κάθε δυνατό ήχο, ακόμα και της φωνής σου.
Υπερακουσία Υπερβολικά μειωμένη ανοχή σε ήχους.
COME ON FEEL THE NOISE
• Bring The Noise - Public Enemy
• Noise Noise Noise -The Damned
• Noise Annoys - Buzzcocks
• Οcean of Noise - Arcade Fire
• Silence is Sexy - Einsturzende Neubauten
ΒΟΟΚ ΝΟΙSE
• Θόρυβοι - Δοκίμιο πολιτικής οικονομίας της μουσικής - Jacques Attali (Κέδρος - Ράππα)
• Λευκός θόρυβος - Don DeLillo (Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
• Bring the Noise - Simon Reynolds (Faber and Faber)
• Noise - Bart Kosko (Viking Press)
ΜΕ ΤΟ ΝΤΕΣΙΜΠΕΛΟΜΕΤΡΟ ΣΤΟ ΧΕΡΙ
Ξυπνητήρι 80 db
Κουδούνι πόρτας 80 db
Χτύπημα τηλεφώνου 80 db
Στο σπίτι (πλυντήριο, απορροφητήρας, τηλεόραση, παιδιά κ.λπ.) 40-55 db
Ηλεκτρική σκούπα 60-70 db
Κομπρεσέρ 100 db
Κυκλοφοριακό (κόρνες αυτοκινήτων, μαρσαρίσματα κ.λπ.) 80-85 db
Οικοδομικές εργασίες 90 db
Οδηγός κάμπριο με ταχύτητα 80-112 χλμ. 88-99 db, όσο ο ήχος ενός τρυπανιού
23°
