Ο διακεκριμένος καθηγητής Ψυχιατρικής, Παύλος Σακκάς, μιλάει στην ATHENS VOICE για τον αναγκαστικό μας «εγκλεισμό» στο σπίτι και τι μπορεί να σημαίνει για μας.
Την αποδραματοποίηση και την ψύχραιμη εκτίμηση της πρωτόγνωρης ατομικής και κοινωνικής κατάστησης, στην οποία έχουμε περιέλθει όλοι μας λόγω της πανδημίας του νέου κοροναϊού SARS – COV 2, προτείνει ο διακεκριμένος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παύλος Σακκάς, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος παρατηρεί χαρακτηριστικά ότι «δεν υπάρχει οδός διαφυγής».
Κύριε καθηγητά, περνάμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση οικειοθελούς κοινωνικής απομόνωσης και αυστηρού περιορισμού της κοινωνικής μας ζωής. Είναι δυνατόν αυτό να μην έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των περισσοτέρων από εμάς;
Ας προσπαθήσουμε να μη δραματοποιούμε τα πράγματα. Ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος για να ταξιδεύει και να βγαίνει κάθε βράδυ έξω. Μόλις πριν από δυο γενιές, ελάχιστοι έβγαιναν από το χωριό τους. Ακόμα λιγότεροι έτρωγαν έξω από το σπίτι τους. Οι γειτόνισσες τα λέγαν από τα παράθυρα. Τώρα ξαφνικά θεωρούμε αυτονόητο ότι θα πρέπει να κυκλοφορούμε στα μαγαζιά και να πηγαίνουμε εκδρομές. Δεν θα πάθουμε τίποτε, αν για λίγο διάστημα περιοριστούμε στο σπίτι μας. Πόσο μάλλον που σήμερα διαθέτουμε ηλεκτρονικά παράθυρα που μπορούμε να επικοινωνούμε με όποιον θέλουμε και να βλέπουμε τι γίνεται στην άλλη άκρη της γης.
Για την Ψυχιατρική πρόκειται, άραγε, για ένα πρωτοφανές πειραματικό εργαστήριο, με την καλή έννοια, καθώς και για ένα πρωτόφαντο πείραμα, αυτό που συμβαίνει διεθνώς αλλά και στη χώρα μας με τον νέο κοροναϊό και την απομόνωση των πολιτών στα σπίτια τους;
Ας το δούμε θετικά. Η υποχρέωση για συμβίωση στον ίδιο χώρο σίγουρα θα προκαλέσει εντάσεις. Όμως στην τωρινή περίπτωση δεν υπάρχει δυνατότητά διαφυγής. Δεν υπάρχει έξοδος κινδύνου. Επομένως θα υποχρεωθούμε να προχωρήσουμε σε συμβιβασμούς και επαναπροσδιορισμό των σχέσεων. Ίσως αυτό τελικά οδηγήσει σε αναβάθμιση των σχέσεων, που δεν θα γινόταν ποτέ, όσο υπήρχε ανοιχτή πόρτα. Είμαι αισιόδοξος.
Υπάρχουν 3-4 πρακτικές οδηγίες για τους απομονωμένους στα σπίτια τους πολίτες, οι οποίες θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση, κυρίως, του φόβου, του άγχους και της βιωματικής επιμήκυνσης του χρόνου;
Δεν χρειάζεται κανένας πανικός. Ένα είναι σίγουρο: η μπόρα κάποια στιγμή θα περάσει. Όλοι οι πόλεμοι τελειώνουν. Ας φροντίσουμε να είμαστε μαζί με όσους επιβιώσουν, ώστε να δούμε το ουράνιο τόξο που πάντα βγαίνει μετά την καταιγίδα.
Οι περισσότεροι γκρινιάζαμε ότι δεν είχαμε χρόνο να κάνουμε πράγματα που πραγματικά μας ευχαριστούν. Η ταχύτητα της ζωής μάς παρέσυρε. Τώρα, λοιπόν, μας δίνεται η ευκαιρία να σκεφτούμε και να κάνουμε πράγματα που ήταν έξω από τη ρουτίνα της ζωής μας. Πόσες φορές δεν είπαμε ότι «αυτό θα το κάνω όταν πάρω σύνταξη», υπονοώντας ότι τώρα δεν έχω καρό για τέτοια. Το διάβασμα ενός βιβλίου, μια μικρή χειροτεχνία, τη μαγειρική. Ακόμα και η τακτοποίηση χαρτιών και αντικειμένων αποτελεί μια παραγωγική ασχολία, που ο κορονοϊός μάς προσφέρει.
Το τηλέφωνο και οι νέες τεχνολογίες μάς δίνουν την δυνατότητα να επικοινωνήσουμε, με ανθρώπους που στην καθημερινή μας ρουτίνα δεν ήταν σε πρώτη ζήτηση. Τώρα που όλοι λίγο ή πολύ είμαστε περιορισμένοι, κάθε επικοινωνία είναι ευπρόσδεκτη. Ας το εκμεταλλευτούμε, για να ξαναφτιάξουμε γέφυρες.
Κύριε καθηγητά, αναμένετε δραματική αύξηση των προβλημάτων της ψυχικής υγείας στη χώρα μας, όταν θα έχει τελειώσει αυτή η φρικτή υπόθεση με τον νέο κοροναϊό;
Όχι βέβαια. Όταν περάσει η καταιγίδα, θα την αφήσουμε πίσω μας και μάλιστα γρήγορα θα την ξεχάσουμε. Ο άνθρωπος έχει πολύ ρηχή μνήμη. Ξεχνά τα δύσκολα και για αυτό άλλωστε κάνει συχνά και τα ίδια λάθη. Απλά όταν βγούμε από την καραντίνα, όλοι μας θα έχουμε κάποια κιλά παραπάνω και κάποιους εθισμούς, όπως οινόπνευμα, ηλεκτρονικά παιχνίδια και βέβαια τζόγο. Γι’ αυτό οφείλουμε να σκεφτόμαστε συνέχεια ότι κάθε καταιγίδα περνά και μετά θα συνεχίσουμε την ζωή μας κανονικά.
Τέλος, κύριε καθηγητά, τι θα προτείνατε για τους συναδέλφους σας ψυχιάτρους, οι οποίοι παρακολουθούν ασθενείς με πολύ σοβαρά ψυχικά νοσήματα, τους οποίους, όμως, δεν έχουν τη δυνατότητα και δεν πρέπει να βλέπουν τώρα από κοντά σε συνεδρίες;
Εάν θέλουμε όλα μπορούν να υποκατασταθούν, ακόμα και από το απλό τηλέφωνο. Δεν υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα για την παρακολούθηση, ή ακόμα και για την διάγνωση μιας ψυχικής νόσου από το τηλέφωνο. Πόσο μάλλον που σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα και άλλα πολλά μέσα τηλεπικοινωνίας. Το μόνο πρόβλημα που αυτή την στιγμή αντιμετωπίζουμε είναι η συνταγογράφηση των φαρμάκων. Ελπίζω ο κορωνοϊός να γίνει αφορμή για να προχωρήσει η ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε άυλη μορφή, χωρίς χαρτιά και σφραγίδες.
22°
