Στο μυαλό αρκετών από εμάς υπάρχει η πεποίθηση ότι η φυματίωση είναι μια ασθένεια που πλέον δεν μας απειλεί. Πεποίθηση που μάλλον οφείλεται σε άγνοια. Το 2012 σε όλο τον κόσμο έχασαν τη ζωή τους από φυματίωση 1.300.000 άνθρωποι. Κάθε χρόνο νοσούν 9 εκατομμύρια και το ένα τρίτο δεν έχει πρόσβαση στην κατάλληλη φροντίδα. Στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία, κάθε χρόνο καταγράφονται 6 νέα κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού, όμως οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι στην πραγματικότητα τα κρούσματα είναι περισσότερα.
Όλα τα προηγούμενα έρχονται στην επικαιρότητα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης, η οποία γιορτάζεται στις 24 Μαρτίου. Μια τέτοια ημέρα, το 1882, ήταν που ο Robert Koch ανακοίνωσε την ανακάλυψη του αιτίου της φυματίωσης.
Το Μάιο του 2014 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έθεσε ως στόχο τη μείωση της θνησιμότητας από τη φυματίωση κατά 95% έως το 2035. Όμως η φυματίωση αποτελεί σήμερα το πιο θανατηφόρο νόσημα παγκοσμίως μετά το HIV/AIDS. Αν και το νόσημα δεν λείπει από τα ανεπτυγμένα κράτη, είναι κυρίως νόσημα των υπό ανάπτυξη χωρών. Μεγάλος αριθμός των ανθρώπων με φυματίωση ανήκει στις πιο φτωχές χώρες του κόσμου και σε ευάλωτες κοινότητες όπως οι μετακινούμενοι πληθυσμοί, οι ουσιοεξαρτημένοι, οι άνθρωποι με ΗΙV/AIDS, οι φυλακισμένοι, τα εκδιδόμενα άτομα.
Η φυματίωση εξοντώνει ακόμη και τώρα άτομα, οικογένειες, κοινωνίες, οικονομίες. Εξαιρετικά επικίνδυνες οι ανθεκτικές μορφές της, κάνουν πλέον αισθητή την εμφάνισή τους. Σύγχρονες μελέτες έχουν δείξει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων με υπερανθεκτική –XDR φυματίωση απόκτησαν το νόσημα από έναν άλλον άνθρωπο και όχι ως αποτέλεσμα της δικής τους θεραπευτικής αποτυχίας. Kαθώς η θεραπεία της είναι πιο ακριβή, αυτό μπορεί μόνον να σημαίνει ότι εάν η φυματίωση δεν εξαλειφθεί, το κόστος της θεραπείας απλώς θα ακολουθεί μια ανοδικά κλιμακούμενη πορεία.
Στην Ελλάδα, αν και η φυματίωση ανήκει στα υποχρεωτικώς δηλούμενα νοσήματα, η επιτήρηση της νόσου και των μέτρων ελέγχου δεν είναι ικανοποιητική. Με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα, κατά την τελευταία δεκαετία δηλώνονται κατά μέσο όρο 6 νέες περιπτώσεις φυματίωσης ανά 100.000 πληθυσμού το χρόνο, αλλά σημαντικό παραμένει το φαινόμενο της υποδήλωσης, με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνεται με σαφήνεια η επιδημιολογική εικόνα της νόσου στη χώρα. Το 60% των δηλουμένων κρουσμάτων αφορά σε Έλληνες, το 40% σε άτομα αλλοδαπής εθνικότητας, ενώ κατά την τελευταία τριετία αυξήθηκαν σημαντικά τα περιστατικά φυματίωσης σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες (κρατούμενοι, Χ.Ε.Ν, άνθρωποι με HIV/AIDS κ.λπ.).
Προβλήματα υπάρχουν στη στελέχωση των αντιφυματικών/πνευμονολογικών ιατρείων, στην εργαστηριακή υποστήριξη για τη διάγνωση του νοσήματος, ενώ συχνά παρατηρούνται ελλείψεις φαρμάκων κυρίως στα δευτερεύοντα αντιφυματικά φάρμακα. Τα μέτρα ελέγχου διασποράς του μυκοβακτηριδίου κατά κανόνα υπολείπονται σημαντικά. Δεν υπάρχουν προγράμματα επιβλεπόμενης θεραπείας (DOT) και αν και ο εμβολιασμός με BCG είναι υποχρεωτικός, σημαντικό ποσοστό του παιδικού πληθυσμού δεν καλύπτεται.
Η οικονομική κρίση που βιώνει η Ελλάδα μετά το 2010 και οι δραστικές περικοπές στην υγεία έχουν ακόμη περισσότερο επιδεινώσει την κατάσταση, καθώς όλα τα προγράμματα πρόληψης για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού αντιμετώπισαν σημαντικές μειώσεις χρηματοδότησης. Οι αυξημένες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές και οι κακές συνθήκες διαβίωσης, καθιστούν την επαγρύπνηση για τη φυματίωση μια επείγουσα ανάγκη.
Η Παγκόσμια Ημέρα για τη Φυματίωση βρίσκει την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία να διεκδικεί τώρα πρόσβαση στη διάγνωση, στον έλεγχο και στη θεραπεία για όλους όσους το χρειάζονται.
13°
