Φάκελος Ψωρίαση: Σύγχρονοι θεραπευτικοί στόχοι

Τι είναι η ψωρίαση και ποια η αιτιολογία της;
H ψωρίαση είναι μία χρόνια «φλεγμονώδης» νόσος του δέρματος, που συναντάται γενικά στο 2-3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Άντρες και γυναίκες επηρεάζονται ισότιμα και η πρώτη εμφάνιση της νόσου συνήθως παρατηρείται στην 3η ή την 6η δεκαετία της ζωής. Πρόκειται για νόσημα με «πολυπαραγοντικό» χαρακτήρα, δηλαδή με σύνθετη αιτιολογία και παθογένεια. Η γενετική βάση της ψωρίασης έχει σαφώς αναγνωρισθεί και πολλά γονίδια έχουν ταυτοποιηθεί ως υπεύθυνα. Η υψηλότερη συχνότητά της σε οικογένειες και η αυξημένη γεωγραφική κατανομή των ψωριασικών ασθενών σε περιοχές μακριά από τον Ισημερινό ήταν παρατηρήσεις που οδήγησαν αρχικά στην αναζήτηση του γενετικού υποστρώματος της νόσου. Επίσης, γνωστοί είναι πια οι «πυροδοτικοί» μηχανισμοί που συντελούν στην έναρξη των συμπτωμάτων και άλλες νόσοι που συχνά συνυπάρχουν ή συσχετίζονται με την ψωρίαση.

Μύθοι και αλήθειες για την ψωρίαση

Είναι η ψωρίαση μεταδοτική;
Μύθος! Η λέξη «ψωρίαση» προέρχεται από την αρχαίο ρήμα «ψάω/ψώω», που σημαίνει τρίβω ή διαλύομαι σε σκόνη. Η λέξη παραπέμπει στα χαρακτηριστικά «λέπια», τα οποία αποσπώνται και αποπίπτουν από το δέρμα μετά από ήπια τριβή. Συγχέεται συχνά με την παρασιτική, άκρως μεταδοτική, νόσο «ψώρα». Τα μόνα κοινά των δύο νοσημάτων είναι η ετυμολογία και ο κνησμός, ο οποίος στην ψωρίαση είναι συνήθως ηπιότερος και λιγότερο επίμονος.

Μπορεί να επηρεάσει και άλλα συστήματα;
Αλήθεια! Σήμερα πλέον αναφερόμαστε στην ψωριασική νόσο, δηλαδή σε μία ενότητα νοσημάτων, που περιλαμβάνει την ψωρίαση και την ψωριασική αρθρίτιδα. Επίσης, έχει εκτενώς διερευνηθεί και επαρκώς τεκμηριωθεί η συσχέτιση και συχνή συνύπαρξη της Ψωρίασης με άλλα νοσήματα. Η χρόνια φλεγμονή που αναπτύσσεται σημαίνει ότι το σώμα του ασθενούς βρίσκεται σε μία διαρκή κατάσταση εγρήγορσης και καταπόνησης. Συνεπώς, διαμορφώνεται ένα status βεβαρημένης υγείας μέσα σε ένα «νοσογόνο» περιβάλλον. Αυτό με τη σειρά του ευνοεί την εμφάνιση και οργάνωση άλλων οντοτήτων, όπως  η νόσος Crohn’s, η κατάθλιψη, το μεταβολικό σύνδρομο. Παρότι η Ψωρίαση δεν είναι θανατηφόρος, θεωρείται πιθανό να μειώσει το προσδόκιμο επιβίωσης έως και 10(!) έτη σε ασθενείς με πολύ βαριά εικόνα, που δεν λαμβάνουν θεραπεία και πάσχουν χρονίως από «συννοσηρότητες».

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται; Και ποιοι είναι οι συχνότεροι τύποι της;
Η ψωριασική νόσος στο δέρμα χαρακτηρίζεται από τις «πλάκες», δηλαδή  ερυθρές «κηλίδες», οι οποίες φέρουν στην επιφάνειά τους λευκωπούς, σκληρούς σχηματισμούς, τα «λέπια». Συχνά ο δερματολόγος «τρίβει» και αποσπά τα «λέπια», ώστε να διαπιστώσει την χαρακτηριστική «στικτή» αιμορραγία κάτω από αυτά. Συνήθως η διάγνωση τίθεται με ευκολία κατά την εξέταση, ενώ σπανίως απαιτείται επιβεβαίωση με λήψη δείγματος δέρματος. Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν και άλλα συμπτώματα, όπως κνησμό, πόνο ή αίσθημα «καύσου». Διακρίνονται διάφοροι τύποι ψωριασικής νόσου αναλόγως της μορφής, της εντόπισης και της διασποράς των «βλαβών» στο σώμα: 1. Ψωρίαση «κατά πλάκες», που παρατηρείται συχνότερα σε αγκώνες και γόνατα, αλλά και οπουδήποτε στο σώμα 2. Ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής 3. «Σταγονοειδής» ψωρίαση, χαρακτηριζόμενη από μικρές πλάκες σε όλο το σώμα 4. «Φλυκταινώδης» ψωρίαση των παλαμών και των πελμάτων, όπου παρατηρούμε μικρούς σχηματισμούς με «πυώδες» περιεχόμενο 5. «Ανάστροφη» ψωρίαση, η οποία εντοπίζεται στις μασχάλες, ανάμεσα στους γλουτούς, κάτω από το στήθος, στα πλάγια της γεννητικής περιοχής 6. Ψωρίαση των ονύχων 7. Ψωριασική αρθρίτιδα, που μπορεί να πλήξει οποιαδήποτε άρθρωση και εμφανίζεται περίπου στο 30% των ψωριασικών ασθενών.

Ποιοι παράγοντες μπορεί να την πυροδοτήσουν;
Σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα οι παράγοντες που με βεβαιότητα γνωρίζουμε ότι συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου ή την πυροδοτούν είναι ορισμένες λοιμώξεις και φάρμακα, η παχυσαρκία, το κάπνισμα. Επίσης, γνωρίζουμε ότι σε άτομα που ήδη πάσχουν από ψωρίαση οποιοσδήποτε τραυματισμός δύναται να συντελέσει στην εμφάνιση μιας νέας «πλάκας». 

Πώς επηρεάζει την ποιότητα ζωής των πασχόντων;
Η ψωρίαση επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη ζωή των ασθενών, κυριαρχεί στην καθημερινότητά τους επιβάλλοντας τους κανόνες της σε πολλούς τομείς, από την απαιτητική περιποίηση του δέρματος μέχρι την ειδική διαχείριση του αυξημένου ψυχικού φορτίου. Η αρθρίτιδα επηρεάζει την κίνηση και τη δραστηριότητα των ατόμων. Η ψωρίαση σε εμφανή σημεία του σώματος δημιουργεί αίσθημα ντροπής και περιορίζει τις κοινωνικές επαφές. Η παρουσία βλαβών στη γεννητική περιοχή επηρεάζει τις σεξουαλική ζωή. Η νόσος συχνά προβληματίζει τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων οικογενειακού προγραμματισμού. Τέλος, τα προβλήματα υγείας που τη συνοδεύουν συνήθως χρήζουν φαρμακευτικής ρύθμισης, αυξάνουν τις επισκέψεις σε χώρους υγείας ή απαιτούν νοσηλεία.

Μπορεί να ιαθεί η ψωρίαση; Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς;
Η ψωρίαση δεν ιάται, αλλά θεραπεύεται με τα κατάλληλα φάρμακα που χορηγούνται από τον δερματολόγο. Όταν συνυπάρχει και αρθρίτιδα, η αγωγή χορηγείται μετά από συνεργασία του δερματολόγου με τον ρευματολόγο. Οι ασθενείς ενημερώνονται από τον ιατρό τους ότι το νόσημα πρέπει να  παρακολουθείται συνέχεια και με συνέπεια, για να εξασφαλιστεί μακροχρόνια «ύφεση», δηλαδή ηρεμία.

Σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση της ψωρίασης: Τι είναι οι βιολογικοί παράγοντες;
Η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση της ψωρίασης περιλαμβάνει τις «βιολογικές» θεραπείες. Πρόκειται για αντισώματα που εμποδίζουν τη δράση μορίων, τα οποία εμπλέκονται στον μηχανισμό γένεσης του νοσήματος.  Η φλεγμονή της ψωρίασης χαρακτηρίζεται από «μονοπάτια» βιοχημικών αντιδράσεων και οι νεότερες θεραπείες διακόπτουν πολύ στοχευμένα κάποιο από τα αυτά χωρίς να καταστέλλουν μαζικά την αντίδραση του οργανισμού.

Ποιος είναι ο στόχος στη θεραπεία της ψωρίασης;
Ο στόχος της θεραπευτικής αγωγής στην ψωρίαση είναι πολλαπλός, πρωτίστως η μακροχρόνια ύφεση -ηρεμία με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια για τον ασθενή και επιπλέον η βελτίωση της γενικής υγείας του ατόμου με την υποβάθμιση της φλεγμονής.

Ποια είναι η τελευταία θεραπεία της ψωρίασης που κυκλοφόρησε στη χώρα μας;
Τι προσφέρει στους ασθενείς; Η τελευταία θεραπεία που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα στις αρχές του 2023 ήταν το BIMZELX®. Περιέχει το μονοκλωνικό αντίσωμα Bimekizumab και στοχεύει τα μόρια IL17A/F, που διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στον μηχανισμό της ψωρίασης. Χορηγείται, όπως τα υπόλοιπα φάρμακα της κατηγορίας του, με τη χρήση υποδόρια πένας ένεσης κάθε 4 εβδομάδες για 4 μήνες και στη συνέχεια κάθε 8 εβδομάδες. Πρόκειται για θεραπεία με ταχύτατη δράση, που στοχεύει στο «απόλυτα» καθαρό δέρμα και συνδυάζει τα παραπάνω χαρακτηριστικά με την ασφάλεια και την εξαιρετική ανοχή για τον ασθενή μας.

Μαρία Κυριαζοπούλου - βιογραφικό

Η δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μαρία Κυριαζοπούλου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ). Εργάζεται ως επιμελήτρια στη Δερματολογική Κλινική του 401 ΓΣΝΑ και ως ιδιώτης ιατρός στη Δερμοϊατρική Αθηνών ΑΕ (www.dermoiatriki.com). Συνεργάζεται με την Α Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός” ως ερευνήτρια και Υποψήφια Διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει αξιόλογο συγγραφικό έργο σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και διαθέτει πολυετή εμπειρία ως ομιλήτρια σε συνέδρια εντός Ελλάδας και διεθνώς. Είναι μέλος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρίας, της European Academy of Dermatology and Venereology, της American Academy of Dermatology, της International Dermoscopy Society κ.α. Ασχολείται με την κλινική, επεμβατική και αισθητική Δερματολογία.