Παιδί μητριαρχικής οικογένειας και κόρη φεμινίστριας, δεν ήμουν ποτέ άκριτα υπέρμαχος των γυναικών - ίσως από καθαρή αντίδραση στο περιβάλλον και στην εποχή. Μεγάλωσα πιστεύω ισορροπημένα και -θες από ιδιοσυγκρασία, θες από τύχη που έφερε στο δρόμο μου καλούς άντρες- δεν είχα ποτέ σεξιστικά απωθημένα. Αγοροκόριτσο δεν ήμουν ποτέ εκ φύσεως, μα οι παρέες μου ήταν περισσότερο αγορίστικες. Δίπλα στον πολύτιμο ιστό των φιλενάδων, πάντα μοιραζόμουν κουβέντες κι ενδιαφέροντα με τα αγόρια και συνυπήρχα μαζί τους εύκολα, χωρίς ιδιαίτερη αίσθηση διαφοράς. Όταν αργότερα άρχισα να τρέχω, τα αγόρια ήταν εξ ορισμού η συνομοταξία μου – αφού απ΄τη μια είχα την καλύτερη δρομική παρέα μες στο ίδιο μου το σπίτι κι απ΄την άλλη ήταν λιγοστά τα κορίτσια που τότε έβλεπες στο δρόμο. Όσες γυναίκες έτρεχαν ήταν αθλήτριες «κανονικές». Στο δικό μου κύκλο, στον ερασιτεχνικό μα επίμονο αθλητισμό, ήταν σπανιότατες οι γυναικείες παρουσίες.
Τρέχοντας με αγόρια ακόνισα την πιο σκληρή μου πλευρά. Έμαθα να δοκιμάζω την αντοχή στο σώμα, να επιζητώ τη δύναμη και να αψηφώ τα εμπόδια του μυαλού και κορμιού. Έμαθα να βγαίνω μόνη στο κρύο το πρωί, να μη φοβάμαι τους μυικούς πόνους, να μην τρομάζω στην προοπτική του άγνωστου δρόμου και να ξεντύνομαι σε κοινή θέα με σχετική αταραξία. Κι αυτή η σκληράδα φίλτραρε τη ζωή μου και σ΄άλλες, εσωτερικές διαδρομές.
Δεν συμπάθησα ποτέ τα ανόητα κλισέ, τις γυναικείες γιορτές και τις παλιομοδίτικες κουβέντες περί ασθενούς φύλου. Στη δική μου εμπειρία, οι γυναίκες είναι πλάσματα που ισορροπούν μαγικά ανάμεσα στην τρυφερότητα και τη δύναμη, στην απέραντη δοτικότητα και την ανείπωτη αντοχή, στην παραδοχή της αδυναμίας και στη θέληση. Μα όλα αυτά, χαρακτηριστικά κυρίως της καθημερινότητας, για χρόνια δεν τα είχα συνδέσει με τον αθλητισμό. Στον αθλητικό μου μικρόκοσμο οι γυναίκες τύχαινε να γυμνάζονται μα όχι να αθλούνται, να ιδρώνουν μα όχι να ζορίζονται και, σε αντιδιαστολή με την αληθινή ζωή, να αποδέχονται όρια αντί να τα ξεπερνούν. Κι όσα ήξερα απ’ τις δικές μου δρομικές διαδρομές ήταν προσωπικά βιώματα που δεν μοιραζόμουν με τις γυναίκες της ζωής μου. Οι φίλες μου δεν έτρεχαν -στην καλύτερη περίπτωση παρακολουθούσαν με περιέργεια και ενδιαφέρον τις δικές μου διαδρομές.
Το 2008, καινούργια μαμά, με τον Οδυσσέα στα πρώτα του βήματα, είχα τη χαρά να προσκληθώ από τη NIKE στον γυναικείο Μαραθώνιο που διοργάνωνε στο Σαν Φρανσίσκο. Το αποφάσισα χωρίς δεύτερη σκέψη. Βρέθηκα στην αφετηρία χαράματα Κυριακής, μέσα στο κρύο και στο σκοτάδι, σε μια πόλη γεμάτη γυναικείες φωνές και χρώματα. Είκοσι χιλιάδες γυναίκες δρομείς ήταν εκεί για να δοκιμαστούν στην απόσταση, να συνεργαστούν στην προσφορά και να γιορτάσουν τη δύναμή τους – αθλητική κι όχι μόνο. Με το βλέμμα στο χρονόμετρο ή δίχως καν ρολόι, ξεκίνησαν απ΄την καρδιά της πόλης και συνέχισαν σε μια πανέμορφη μα ανελέτητα ανηφορική διαδρομή πλάι στον Ειρηνικό. Νέα κορίτσια έτοιμα να δαμάσουν τον αγωνιστικό χρόνο, γυναίκες ώριμες με τα σημάδια του καιρού, κορίτσια των ‘60s με λευκά ξέπλεκα μαλλιά, παρέες που βημάτιζαν τη διαδρομή για τη χαρά της συμμετοχής.
Έβλεπα την πυκνή γραμμή να ανεβαίνει την πιο ανηφορική διαδρομή που έχω δει ποτέ σε αγώνα πόλης – κι αυτή η ανηφόρα δεν έμοιαζε ασύνδετη με τη γυναικεία υπόσταση. Ήταν, αντίθετα, μια επιτυχής χαρτογράφηση της κανονικής μας ζωής που –επιτρέψτε μου, αγόρια – έχει εξ ορισμού περισσότερες ανηφόρες, περισσότερα σκαμπανεβάσματα και περισσότερες αναγκαστικές στάσεις και παύσεις. Δίπλα στα χρωματιστά πανώ της διοργάνωσης, υπήρχαν χαρτονάκια με παιδικά γράμματα που έδιναν κουράγιο σε μαμάδες και μπαμπάδες με μωρά στα χέρια που περίμεναν να τελειώσουν τα κορίτσια τη δική τους γιορτή.
Επέστρεψα γεμάτη εικόνες της γυναικείας δύναμης, ενσταντανέ από γυναικείες ιστορίες που σπρώχνουν τα όρια πιο πέρα, ακονίζοντας δύναμη και συναίσθημα. Και παρότι εξακολουθώ να τρέχω μόνη, αυτά τα χρόνια βλέπω όλο και περισσότερα κορίτσια στο δρόμο. Δυνατές αθλήτριες, κορίτσια της διπλανής πόρτας που τρέχουν για τη χαρά, γυναίκες που βρίσκουν στον ανοιχτό δρόμο έναν άλλο τρόπο να μετρήσουν ικμάδα και πληρότητα, να δοκιμάσουν τη χαρά. Τις καμαρώνω, ξέροντας πώς είναι η πρώτη προσπάθεια, η πρώτη υπέρβαση, η πρώτη νίκη -και, έπειτα, πώς είναι η προσήλωση σε έναν προσωπικό τρόπο να μετρούν τη ζωή, συχνά σε κόντρα με το περιβάλλον. Τις θαυμάζω που τα προλαβαίνουν όλα –τη δουλειά, την καθημερινότητα, τις σχέσεις και τα παιδιά- και βρίσκουν χρόνο, δύναμη και θάρρος να βγαίνουν στο δρόμο.
Την άλλη Κυριακή, θα τρέξω για πρώτη φορά στο Ladies’ Run. Για τη χαρά της διαδρομής, όπως συνηθίζω τελευταία, για τη χαρά της παρέας, κι ας μην προσωποποιείται. Για να ακούσω ιστορίες από εκείνες που δεν λέγονται πάντα με λόγια, μα κάποτε με φωτογραφίες, φευγαλέα πλάνα, κουβέντες που παρακούς τρέχοντας και αγκαλιές που ανοίγουν στον τερματισμό. Για να βάλω μερικά ακόμα χιλιόμετρα στη δική μου διαδρομή που ορίζεται από τη γυναικεία υπόσταση, ακόμα κι όταν φαινομενικά την κοντράρει. Και για να χαρώ τα κορίτσια που τρέχουν, τιμώντας τη δύναμη, την πειθαρχία και την επιμονή, στον καμβά των δρόμων.
13°
