Health & Fitness

Τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης είναι λιγότερο επιβλαβή;

Τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται από πολλούς ως απειλή και όχι ως ευκαιρία για τη Δημόσια Υγεία. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα να κινδυνεύουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο

Σοφία Νέτα
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης: Πώς βοηθούν τον καπνιστή να σταματήσει το τσιγάρο - Τι έδειξαν τα ευρήματα της σειράς ερευνών Burning Issues

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα προϊόντα θέρμανσης καπνού και τα άλλα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά τους καπνιστές να απαλλαγούν από το τσιγάρο και από τους κινδύνους που κρύβει για την υγεία η καύση του καπνού.

Παρότι, όμως, ταυτοχρόνως εκθέτουν τους καπνιστές σε πολύ λιγότερα επιβλαβή χημικά απ' ό,τι τα συμβατικά τσιγάρα, εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται από πολλούς ως απειλή και όχι ως ευκαιρία για τη Δημόσια Υγεία. Αυτό όμως έχει ως συνέπεια να πλήττεται η υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, με τεράστιες συνέπειες στα συστήματα υγείας και τις ανθρώπινες ζωές.

Τις επισημάνσεις αυτές έκαναν ειδικοί επιστήμονες που συμμετείχαν σε ανοιχτή διαδικτυακή εκδήλωση, στην οποία παρουσιάσθηκαν τα νέα ευρήματα της σειράς ερευνών Burning Issues: The Global State of Tobacco Harm Reduction (GSTHR) 2020, που πραγματοποιεί ο βρετανικός οργανισμός δημόσιας υγείας Knowledge Action Change (KAC).

Όπως τόνισαν οι ειδικοί, η αμφισβήτηση και η δυσπιστία απέναντι στα λιγότερο επιβλαβή προϊόντα νικοτίνης δημιουργεί το παράδοξο να δείχνουν οι καπνοβιομηχανίες περισσότερο πρόθυμες να μειώσουν τους κινδύνους από το κάπνισμα τσιγάρων απ' ό,τι οι πολέμιοι του συμβατικού τσιγάρου.

Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις η μείωση της βλάβης που επιφέρουν τα προϊόντα αυτά πέφτει θύμα παραπληροφόρησης, με τη διασπορά φημών και λανθασμένων πληροφοριών. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην αξιοποιούνται όσο θα έπρεπε τα συγκεκριμένα προϊόντα, παρά τα οφέλη που μπορεί να έχουν για τους καπνιστές.

98 εκατομμύρια χρήστες SNPs σε όλο τον κόσμο
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με την έρευνα  Burning Issues, σε κάθε 100 χρήστες συμβατικών τσιγάρων παγκοσμίως, αντιστοιχούν μόλις εννέα χρήστες λιγότερο επιβλαβών προϊόντων νικοτίνης (SNPs). Συνολικά υπολογίζεται ότι σε όλο τον κόσμο 98 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στις προηγμένες χώρες, χρησιμοποιούν αυτά τα ασφαλέστερα, εναλλακτικά  προϊόντα νικοτίνης.

Από τους χρήστες αυτούς, τα 68 εκατομμύρια χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα. Οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί «ατμιστών» υπάρχουν σε ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία, Ιαπωνία, Γερμανία και Μεξικό.

Ακολουθούν σε αριθμό οι χρήστες προϊόντων θέρμανσης καπνού, οι οποίοι ανέρχονται σε 20 εκατομμύρια. Οι περισσότεροι βρίσκονται στην Ιαπωνία, όπου οι πωλήσεις συμβατικών τσιγάρων μειώθηκαν κατά 32% από το 2016 που πρωτοκυκλοφόρησαν τα προϊόντα αυτά.

Τέλος, σε 10 εκατομμύρια ανέρχονται οι χρήστες μασώμενου καπνού ή σνους (snus), η πλειονότητα εκ των οποίων βρίσκεται στις ΗΠΑ.

1,1 δισεκατομμύριο καπνιστές συμβατικών τσιγάρων

Αν και τα στοιχεία για τη χρήση των προϊόντων αυτών είναι προς το παρόν περιορισμένα, η αξία τους στη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που σχετίζεται με τον καιόμενο καπνό είναι αδιαμφισβήτητη. Όπως ειπώθηκε στη διάρκεια της εκδήλωσης, ακόμα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αποδέχεται ότι τα προϊόντα αυτά είναι λιγότερο βλαβερά από το συμβατικό κάπνισμα. Ωστόσο, ο Οργανισμός τηρεί επιφυλακτική στάση, υπερτονίζοντας ότι χρειάζονται στοιχεία σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου για να καταγραφούν και να αξιολογηθούν οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις της χρήσης των προϊόντων αυτών στην υγεία.

Η τακτική αυτή υιοθετείται παρά την πλήρη αποτυχία των πολιτικών Δημόσιας Υγείας, που εδώ και 20 χρόνια προσπαθούν μέσω ανεπιτυχών αντικαπνιστικών εκστρατειών να πείσουν τον κόσμο να διακόψει το κάπνισμα. Ακόμα και σήμερα, 1,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι καπνιστές συμβατικών τσιγάρων. Ο αριθμός αυτός παραμένει αναλλοίωτος εδώ και δύο δεκαετίες και δεν αναμένεται να μειωθεί έως το 2025.

Το 80% των καπνιστών αυτών ζουν σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες, οι οποίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αντιμετώπιση των συνεπειών του καπνίσματος στη δημόσια υγεία.

Επείγουσα ανάγκη για μείωση της βλάβης

Το κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων, όμως, προκαλεί 8 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο. Και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι έως το 2100 θα έχει κοστίσει τη ζωή σε 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους.

Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για νέες, ασφαλέστερες εναλλακτικές στο συμβατικό τσιγάρο, ιδιαίτερα στις χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρας, τόνισαν οι ομιλητές. Στις χώρες αυτές υπάρχουν πολλαπλά προβλήματα, καθώς: α) εφαρμόζονται ελλιπώς ή καθόλου τα μέτρα ελέγχου του καπνίσματος, β) τα ποσοστά των καπνιστών είναι υψηλά ή έχουν μείνει στάσιμα, γ) η ανάπτυξη του πληθυσμού αυξάνει τον αριθμό των καπνιστών και δ) τα συστήματα υγείας αδυνατούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα «νοσήματα του τσιγάρου» και να βοηθήσουν τους καπνιστές να απαλλαγούν από αυτό.

Τις ανάγκες αυτές μπορούν να καλύψουν οι στρατηγικές μείωσης της βλάβης, προσφέροντας παγκόσμια ευκαιρία για μία από τις πιο δραματικές καινοτομίες στη δημόσια υγεία: την αντιμετώπιση μιας μη μεταδοτικής ασθένειας με ελάχιστο κόστος για τις κυβερνήσεις.

Σωτήριες οι στρατηγικές που μειώνουν τη βλάβη

Όπου εφαρμόστηκαν οι στρατηγικές αυτές και κυκλοφόρησαν τα ασφαλέστερα προϊόντα νικοτίνης (π.χ. Ιαπωνία, Βρετανία, Ισλανδία), επιταχύνθηκε η μείωση στον αριθμό των καπνιστών συμβατικών τσιγάρων.

Κατ' ανάλογο τρόπο αυξήθηκαν και τα οφέλη για την υγεία των καπνιστών, τόνισε ο καθηγητής Νευροψυχοφαρμακολογίας στο Imperial College London Dr. Davud Nutt. Είναι χαρακτηριστικό ότι μελέτη του κρατικού οργανισμού της Αγγλίας, του Public Health England, έδειξε ότι η στροφή των καπνιστών στο ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να μειώσει κατά 6 εκατομμύρια τους πρόωρους θανάτους από κάπνισμα κάθε χρόνο.

Όπως εξήγησε ο καθηγητής, οι καπνιστές καπνίζουν γιατί χρειάζονται τη νικοτίνη. Δεν είναι όμως η νικοτίνη η ουσία που βλάπτει την υγεία τους, αλλά μερικές άλλες από τις χιλιάδες που περιέχουν τα συμβατικά τσιγάρα. Τις περισσότερες από αυτές τις ουσίες δεν τις διαθέτουν τα εναλλακτική προϊόντα νικοτίνης, στα οποία δεν λαμβάνει χώρα η καύση του καπνού.

Χάραξη πολιτικών χωρίς τους πολίτες

Για τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση μείζον θέμα αποτελεί το γεγονός πως από τη χάραξη των πολιτικών για το κάπνισμα έχουν αποκλειστεί οι πολίτες. Στην πραγματικότητα, από τις συζητήσεις που αφορούν τις πολιτικές μείωσης των βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος απουσιάζουν παντελώς οι οργανισμοί των καταναλωτών. Ωστόσο, οι οργανισμοί αυτοί αριθμούν εκατομμύρια μέλη, των οποίων η γνώμη δεν εισακούεται από αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις.

Εκτός από τη γνώμη των πολιτών, οι κυβερνήσεις συχνά αγνοούν και τα επιστημονικά δεδομένα που τεκμηριώνουν τα οφέλη από τα λιγότερο επιβλαβή, εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης. Και αυτό διότι ο εθισμός στη νικοτίνη θεωρείται από τις κυβερνήσεις περισσότερο μια προσωπική επιλογή, με τα εναλλακτικά προϊόντα να αντιμετωπίζονται ως η «εύκολη λύση», αντί για την διακοπή του καπνίσματος που είναι η μόνη απάντηση στον εθισμό.

Οι στρατηγικές μείωσης της βλάβης, όμως, έχουν σημασία για τέσσερις κύριους λόγους, υπογράμμισαν οι ομιλητές: 1) Οι χρήστες έχουν κάθε δικαίωμα να προστατεύσουν την υγεία τους, 2) Η διακοπή του καπνίσματος με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να μετακυλύεται το βάρος στις κυβερνήσεις, κάτι εξαιρετικά σπάνιο στον χώρο της δημόσιας υγείας, 3) Δεν οδηγούν σε καταστροφή αλλά σε μετασχηματισμό τις καπνοβιομηχανίες, οι οποίες μπορούν να στραφούν στην παραγωγή των νέων αυτών, μη καιόμενων προϊόντων, και 4) Θέτουν τα θεμέλια για μια καλύτερη και πιο υγιεινή διαβίωση των ατόμων μέσα στις κοινωνίες.