Αυτοκινηση

Ο μυθικός αγώνας 24 Heures du Mans γιορτάζει τα 100 χρόνια του

Το 2023 είναι μια ξεχωριστή χρονιά όσον αφορά τον μηχανοκίνητο αθλητισμό

Ελένη Χελιώτη
ΤΕΥΧΟΣ 871
9’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο αγώνας μηχανοκίνητου αθλητισμού 24 Heures du Mans στο Circuit de la Sarthe φέτος κλείνει 100 χρόνια από το 1923

Το Circuit de la Sarthe, το μοναδικό στο είδος του, έχει τη μεγαλύτερη διαδρομή πίστας αγώνων στον κόσμο. Στην κυριολεξία κάθε γωνία της, κάθε ευθεία της και κάθε στροφή της, όπως και κάθε pit box, είναι σημεία φορτισμένα με συναισθήματα, χαρά και δάκρυα… Και πραγματικά αυτός ο εξαντλητικός αγώνας αντοχής, κάθε φορά που ολοκληρώνεται μετά από 24 ώρες, έναν αιώνα τώρα, αποκαλύπτει ήρωες που έχουν κατακτήσει τη δόξα και άλλους που φεύγουν με κατεβασμένο κεφάλι και με το πείσμα για την επιστροφή χαραγμένο στα πρόσωπά τους! Κάθε, μα κάθε χρόνο, από το 1923, οι 24 Ώρες του Le Mans σηματοδοτούν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του αυτοκινήτου.

Ο αγώνας ακολουθεί ένα πρόγραμμα με ιερή ευλάβεια: το Σάββατο, στις 3μ.μ., στην ευθεία της εκκίνησης, η γαλλική σημαία πέφτει απελευθερώνοντας ισχυρούς κινητήρες με χιλιάδες ιπποδυνάμεις συνολικά. Όλα τα πιθανά στοιχήματα αποδεικνύονται πολύ αβέβαια για την εξέλιξη. Ενός αγώνα που μπορεί να συμβεί το ανεπάντεχο, ακόμα και στα τελευταία διακόσια μέτρα… Οι τρεις οδηγοί κάθε ομάδας οδηγούν ανά δύο ώρες και εναλλάσσονται σιωπηρά, συγκεντρωμένα, φευγαλέα. Πρωταγωνιστές σε έναν μυθικό αγώνα όπου οι ίδιοι και οι μηχανικοί τους στα pits που συχνά κοιμούνται στο πάτωμα με μαξιλάρι ένα ελαστικό, για 24 ώρες αποδεικνύουν ότι τα όρια των ανθρώπων είναι χαοτικά.
Άγχος, μικρές περίοδοι ύπνου, οδηγοί σε διαρκή εγρήγορση, αληθινές σωματικές και τεχνικές προκλήσεις, ολοκληρώνονται μετά από μια εξαντλητική ημέρα με βρυχηθμούς από τους κινητήρες για μουσική υπόκρουση: όλα αυτά είναι η επιβεβαίωση ότι η έκρηξη της αδρεναλίνης είναι 100% εγγυημένη και περνάει αυτούσια στον κάθε οπαδό, φίλο του σπορ ή απλό θεατή σε κάθε σημείο της πίστας!
Το ενδιαφέρον αυτού του αγώνα ξεπερνάει οποιοδήποτε άλλο στον μηχανοκίνητο αθλητισμό με νούμερα που δεν πλησιάζει καν κανένα άλλο είδος αγώνα!
Καλυπτόμενο από σχεδόν 2.500 δημοσιογράφους από περισσότερες από 160 χώρες, οι 24 Hours of Le Mans είναι το μεγαλύτερο γεγονός των μέσων ενημέρωσης στη Γαλλία μαζί με το Φεστιβάλ των Καννών. Εδώ, ο κόσμος παρακολουθεί είτε από κοντά είτε live από τις τηλεοράσεις ή τα social media, φίλοι ξενυχτάνε, παρέες μοιράζονται σκηνές στο πάρκο της Σάρτης. Εικοσιτέσσερις ώρες με το πόδι στο γκάζι συνέχεια. Ένας αγώνας που «δεν αφήνεις πουθενά». Πας διαρκώς με τελική ταχύτητα. Οι πρωτοεμφανιζόμενοι οδηγοί στο Le Mans που παίρνουν το βάπτισμα του πυρός, ομολογούν ότι όλη αυτή η διαδικασία της συμμετοχής εκεί είναι κάτι το υπερβατικό. Το αλλόκοτο. Γιατί με το να πηγαίνεις με 330χλμ./ώρα τη νύχτα υπό βροχή και να προσπερνάς, δεν είσαι άνθρωπος… είσαι κάτι άλλο…
Περίπου 260.000 οπαδοί παρακολουθούν το μοναδικό αυτό υπερθέαμα επί τόπου, είτε από τις κερκίδες είτε από τον κατασκηνωτικό χώρο, ενώ φέτος το νούμερο αυτό αναμένεται να ξεπεράσει κατά πολύ τις 300.000… 300.000 άνθρωποι, μία πόλη δηλαδή, είτε σε αυτοκινούμενα van, είτε σε τροχόσπιτα, είτε σε απλές σκηνές camping, άλλοι σε sleeping bag, άλλοι μόνο με τα απαραίτητα, οικογένειες, ζευγάρια που αποκοιμούνται αγκαλιά στο βρεγμένο γρασίδι ή στις κερκίδες, περιμένουν όλοι μία υπερκόσμια στιγμή: το σκηνικό της ανατολής! Όταν βγαίνει δηλαδή ο ήλιος από τα βάθη της Λορένης και αρχίζει να σηκώνεται. Αν ρωτήσεις τους θεατές γιατί ξενυχτούν, η απάντηση που θα πάρεις είναι σχεδόν κοινή: «γιατί θέλουμε να κάνουμε παρέα στους οδηγούς!» Και στην ερώτηση πώς αντέχουν τόσες ώρες τους εκκωφαντικούς ήχους των εξατμίσεων, η απάντηση είναι πάλι κοινή: «Μα για αυτό ερχόμαστε». Αυτός είναι και ο λόγος που η διοργανώτρια αρχή ACO ήταν κάθετη όταν θεσπίστηκαν οι νέοι κανονισμού Hypercars πριν δύο χρόνια: «Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνουμε Le Mans με ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ξεχάστε το». Και όσοι σώφρονες άκουσαν, αποφάσισαν. Ελπίζουν διαχρονικά σε αυτή τη θέση…
Το Circuit de Sarthe είναι μια μίξη μιας παραδοσιακής πίστας αγώνων και μιας διαδρομής πόλης. Η υβριδική αυτή διαδρομή μήκους 13.629χλμ., τόσο γρήγορη όσο και επιλεκτική, παίζει βασικό ρόλο στην παροχή όλων των ειδών σασπένς, και είναι ένα σπάνιο φυσικό πλατό κινηματογράφου.Τι μας δίνουν ως κληρονομιά οι 24 Ώρες του Le Mans; Μία μέση ταχύτητα στην πίστα είναι 220χλμ./ώρα, τελική ταχύτητα των 400χλμ./ώρα που τα αγωνιστικά αυτοκίνητα φτάνουν στην ευθεία Hunaudières, το πέρασμα του αγώνα μέσα από δρόμους της πόλης, αλλά και ένα διαχρονικό ραντεβού αστέρων του jet set! Για ένα Σαββατοκύριακο τα αστέρια της τέχνης, της πολιτικής και των επιχειρήσεων μπορούν να εντοπιστούν στα paddocks, να γίνουν πρωτοσέλιδα και μερικές φορές μπορούν να βρεθούν στην πίστα. Ο Αμερικανός ηθοποιός Paul Newman έζησε αξέχαστες στιγμές στο Le Mans καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση το 1979. Ο Steve McQueen πρωταγωνίστησε στο Λε Μαν (1971), ένα κλασικό κινηματογραφικό έπος για τη θρυλική κούρσα. Ο Fabien Barthez, ο διάσημος Γάλλος τερματοφύλακας, έκανε και αυτός το ντεμπούτο του στην πίστα του Le Mans οδηγώντας μια Ferrari, ο «πολύς» Patrick Dempsey όπως και ο δημοφιλής Jackie Chan έγιναν ιδιοκτήτες ομάδων, ενώ τελευταίος στη λίστα ο πεισματάρης Michael Fassbender.
Ιστορία
Το 24 Hours of Le Mans δημιουργήθηκε από το Automobile Club de l’Ouest (ACO), μια λέσχη αυτοκινήτου που ιδρύθηκε το 1906. Ο πρώτος αγώνας διεξήχθη στις 26-27 Μαΐου του 1923 σε μια πίστα κοντά στην πόλη Le Mans. Ο αγώνας σχεδιάστηκε για να ενισχύσει και να προωθήσει την τεχνική καινοτομία και να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας. Από το ελαστικό radial μέχρι την εμφάνιση του υβριδικού κινητήρα, υπήρξε η μια καινοτομία μετά την άλλη. Και τώρα η ACO έχει θέσει στον εαυτό της μια νέα πρόκληση – τη Mission H24, με στόχο να παρουσιάσει ένα αυτοκίνητο με υδρογόνο στον αγώνα του 2024. Η πίστα 24 ωρών του Le Man έχει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα, τα τμήματά της αποτελούνται από δημόσιους δρόμους. Τώρα έχει μήκος 13.626χλμ., αλλά έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές όλα αυτά τα χρόνια για να μεγιστοποιήσει την ασφάλεια για τους αγωνιζόμενους. Από το Pit Straight μέχρι το Dunlop Chicane, το Forest Esses, τη Mulsanne και το Ford Chicane, η πίστα 24 Hours of Le Mans έχει σχεδιαστεί για ταχύτητα και εντυπωσιακή αστείρευτη αγωνιστική δράση.Η ειδική μνημειώδης –όσο και περιπετειώδης– «εκκίνηση σε στιλ Le Mans» διήρκεσε μέχρι το 1970. Οι οδηγοί ήταν παραταγμένοι στα αριστερά της πίστας, ο ένας πίσω από τον άλλο, απέναντι από τα αυτοκίνητά τους που ήταν σταθμευμένα στα δεξιά. Όταν έπεφτε η γαλλική σημαία, έτρεχαν στα αυτοκίνητά τους, άναβαν τις μηχανές τους και ξεκινούσαν τον αγώνα. Για λόγους ασφαλείας, η διαδικασία εκκίνησης άλλαξε τελικά και σήμερα, μετά από έναν γύρο σχηματισμού, υπάρχει μια εκκίνηση μεταφοράς. Σε επίπεδο νικητών, πολυνίκης είναι ο Δανός Tom Kristensen με 9 νίκες, ακολουθεί ο JackyIckx με 6, ενώ από 5 νίκες έχουν οι Derekbell, Frank Biela και Emanuele Pirro. Σε επίπεδο εθνικοτήτων, οι Γάλλοι οδηγοί έχουν σημειώσει 29 νίκες και ακολουθούν οι Βρετανοί με 33 και οι Γερμανοί με 19. Στους κατασκευαστές η Porsche έχει 19 νίκες και ακολουθούν η Audi με 13 και η Ferrari με 9.

Gentlemen, start your engines!
Αυτή είναι μια από τις πιο γνωστές φράσεις στον μηχανοκίνητο αθλητισμό, που χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την εκκίνηση διαφόρων αγώνων. Ωστόσο, όσον αφορά το 24 Hours of Le Mans, υπήρξε μια εποχή που ο αγώνας ξεκίναγε με τους οδηγούς να τρέχουν προς τα αυτοκίνητά τους. Ένα άτομο κατάφερε να τα αλλάξει όλα αυτά. Είναι το 1969, με 400.000 άτομα να παρακολουθούν την έναρξη του 37ου Le Mans. Οι οδηγοί ξεκίνησαν να τρέχουν για να μπορούν να πηδήξουν στα αυτοκίνητά τους όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Όλοι βιάζονται εκτός από έναν νεοφερμένο –έναν Βέλγο ονόματι Jacky Ickx– που πηγαίνει περπατώντας επιδεικτικά αργά στο Ford GT40 του. Αυτή ήταν η διαμαρτυρία του για αυτό το είδος εκκίνησης, όταν οι οδηγοί ξεκινούν τους αγώνες χωρίς να φορέσουν το κράνος ή τις ζώνες ασφαλείας τους για να εξοικονομήσουν λίγα δευτερόλεπτα. Ήταν ακριβώς κάτω από αυτές τις συνθήκες που ο συμπατριώτης του Willy Mairesse τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια του Le Mans του 1968. Μη μπορώντας να συνεχίσει την αγωνιστική του καριέρα μετά το ατύχημα, ο Mairesse αποφάσισε να αυτοκτονήσει. Μόλις μπήκε στο αυτοκίνητό του ο Jacky Ickx, φόρεσε τη ζώνη ασφαλείας του και ξεκίνησε τελευταίος. Σε μια ίσως ειρωνεία της μοίρας, αυτό ακριβώς για το οποίο διαμαρτυρόταν συνέβη εκείνη τη στιγμή στην πίστα: στον πρώτο γύρο, ο John Woolfe είχε ένα ατύχημα με την Porsche 917 του και σκοτώθηκε επειδή δεν είχε αφιερώσει χρόνο για να φορέσει τη ζώνη ασφαλείας. Ο αγώνας συνεχίστηκε μόνο λίγες ώρες μετά το συμβάν και τελικά μετατράπηκε σε μάχη «σώμα με σώμα» με τις ομάδες Porsche 908 και Ford GT40 να ανταγωνίζονται για τη θέση.

Σε συνεργασία με έναν Βρετανό που ονομάζεται Jackie Oliver, ο Jacky Ickx κέρδισε τελικά τον αγώνα. Ήταν ίσως ο πιο δραματικός τερματισμός στην ιστορία του LeMans: οι νικητές είχαν ανταγωνιστικό περιθώριο μόλις λίγων δευτερολέπτων –ή λίγο περισσότερο από 100 μέτρα– έναντι της Porsche 908 των Hans Herrmann και Gérard Larrousse, που τερμάτισαν στη δεύτερη θέση. Ήταν η τέταρτη συνεχόμενη νίκη της Ford καθώς και η τελευταία της στην ιστορία του Le Mans, τερματίζοντας την κυριαρχία της GT40 στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Ένα ακόμη ιστορικό στοιχείο για αυτή την «εκκίνηση σε στιλ Le Mans», είναι ότι η Porsche τοποθέτησε τη μίζα με το κλειδί στα αριστερά του τιμονιού για να γυρίζει ο οδηγός τον διακόπτη με το αριστερό χέρι και με το δεξί να «καρφώνει» την ταχύτητα στο κιβώτιο για να ξεκινήσει! Η Porsche σαν φόρο τιμής μέχρι και σήμερα έχει στα αυτοκίνητα παραγωγής της τη μίζα στα αριστερά του τιμονιού.

Οι εκδηλώσεις κρατούν μία εβδομάδα

Ο 24ωρος αγώνας ξεκινά στις 3μ.μ. το Σάββατο της 24ης εβδομάδας του χρόνου. Ωστόσο, νωρίτερα μια σειρά από άλλες κλαδικές, θεματικές εκθέσεις και δραστηριότητες δημιουργούν μία γεμάτη εβδομάδα ψυχαγωγίας. Οι διοργανωτές από το Automobile Club del'Ouest (ACO) κρατούν τους φίλους του μηχανοκίνητου αθλητισμού σε εγρήγορση με συναυλίες, πρόσβαση στα pits, εκθέσεις vintage αυτοκινήτων κ.ά. Το Σάββατο, οι αγωνιστικές μηχανές ζεσταίνονται και απελευθερώνουν χιλιάδες ίππους, σε ένα σκηνικό που οι εκπλήξεις εναλλάσσονται με αστείρευτη σπουδαιότητα, τα επιτεύγματα στις επιδόσεις δίνουν και παίρνουν, όπως άλλωστε και οι πάρα πολλές απογοητεύσεις και τραγωδίες. Ιδρώτας και δάκρυα χύνονται άφθονα για να έχεις μια ευκαιρία να γίνεις θρύλος του μηχανοκίνητου αθλητισμού.