Από την αρχή της οικονομικής κρίσης τα κόμματα που διεκδικούσαν την εξουσία είχαν μια μαγική συνταγή για να επιστρέψει η ανάπτυξη στην Ελλάδα και να μειωθεί η ανεργία: το κράτος να ρίξει λεφτά στην αγορά. Όμως αυτό ακριβώς συνέβαινε μέχρι το 2009. Το κράτος δανειζόταν όλο και μεγαλύτερα ποσά, τα μοίραζε συνήθως σε προνομιούχες ομάδες, τα χρήματα έκαναν ένα γύρο στην αγορά με την κατανάλωση κυρίως εισαγόμενων προϊόντων και ξαναέφευγαν από τη χώρα.
Το σοκ της χρεοκοπίας δεν ταρακούνησε τα κόμματα, αλλά ούτε και τους πολίτες. Από το «λεφτά υπάρχουν» περάσαμε στα «Ζάπεια» και από εκεί στις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Με την έλλειψη χρημάτων οι κυβερνήσεις αντί να καταργήσουν προνόμια συντεχνιών μείωναν συνεχώς το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Έτσι έστελναν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στην ανεργία και στερούσαν την οικονομία από απαραίτητα αναπτυξιακά έργα.
Η τεράστια ύφεση που είχαμε δεν σχεδιάστηκε από κάποιους για να κερδοσκοπήσουν (όλοι θα κέρδιζαν περισσότερα με την ανάπτυξη – και πρώτοι οι Γερμανοί εξαγωγείς) αλλά ήταν η κατάληξη του προηγούμενου αντιπαραγωγικού μοντέλου. Η συζήτηση για το πώς η ύφεση έγινε τόσο βαθιά είναι μεγάλη. Είναι όμως αδιαμφισβήτητο ότι η διαρκής πολιτική και νομισματική αβεβαιότητα απωθούσε κάθε πιθανή επένδυση.
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία ακύρωσε τα μικρά βήματα προς την ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας που είχαν γίνει το προηγούμενο διάστημα. Η νέα κυβέρνηση φρόντισε από την πρώτη στιγμή ομάδες του δημοσίου τομέα που την υποστηρίζουν (ΔΕΗ, ΕΡΤ, συμβασιούχοι) αλλά αγνόησε εντελώς το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας. Όχι μόνο δεν έκανε απολύτως τίποτε για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, αλλά έκανε και ό,τι μπορούσε για να ζημιώσει την την παραγωγική οικονομία. Ας δούμε πώς:
Με τη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους δανειστές η οικονομία πληρώνει την απόπειρα διαχείρισης των προεκλογικών ψεμάτων του ΣΥΡΙΖΑ. Κανείς δεν επενδύει όταν δεν ξέρει τι θα ξημερώσει αύριο. Η ζημία δεν είναι προσωρινή καθώς η Ελλάδα, την ώρα που όλες οι άλλες χώρες της Ευρώπης αναπτύσσονται, καταγράφεται ως ειδική περίπτωση αποτυχημένου κράτους.
Η διαπραγμάτευση καθυστερεί για να σωθούν τα προσχήματα με το να συνεχιστούν προνόμια (όπως οι αναντίστοιχες με τις εισφορές επικουρικές συντάξεις και οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις) που θα πρέπει να πληρωθούν με νέους φόρους. Η φορολογία όταν αυξάνεται υπέρμετρα κάνει τις επενδύσεις ασύμφορες. Το ίδιο ισχύει και για τις ασφαλιστικές εισφορές.
Η στάση της κυβέρνησης στο ζήτημα της εξόρυξης στις Σκουριές, πέρα από τους χιλιάδες εργαζόμενους που οδηγεί στην ανεργία, στέλνει το μήνυμα σε πιθανούς επενδυτές ότι οι θετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις δεν αρκούν για να λειτουργήσει μια επιχείρηση, αλλά υπερισχύουν τα λαϊκά δικαστήρια.
Η διατήρηση της απαγόρευσης των ομαδικών απολύσεων –που δεν εμπόδισε την αύξηση της ανεργίας και παλιότερα οδήγησε εργοστάσια σε κλείσιμο– μπορεί να αποθαρρύνει την ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Ο επενδυτής θα προτιμήσει να πάει κάπου αλλού, όταν θα ξέρει ότι εδώ αν κάτι πάει στραβά και έχει ζημίες δεν θα μπορεί να μειώσει το προσωπικό. Δεν είναι τυχαίο ότι χώρες όπως η Δανία έχουν πλέον μεγάλη ευελιξία στην αγορά εργασίας με το Flexsecurity (Flexible+ Security). Εκεί το κράτος αφήνει τις επιχειρήσεις να απολύουν ελεύθερα, αλλά το ίδιο αναλαμβάνει τη μισθοδοσία των ανέργων, σε αντίθεση με την Ελλάδα που οι μακροχρόνια άνεργοι εγκαταλείπονται αβοήθητοι. (Ενδεικτική είναι και η απόρριψη του Ελάχιστου Εγγυημένου εισοδήματος από τη νέα κυβέρνηση).
Η κατάργηση των ξενόγλωσσων τμημάτων των ελληνικών πανεπιστημίων στερεί τη χώρα από έσοδα, θέσεις εργασίας διδασκόντων και κατανάλωση στις πόλεις των σχολών, που θα έφερνε κι άλλες δουλειές. Θεωρείται σωστό να πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος για να βρίσκει έτοιμους γιατρούς η Γερμανία και όχι το να έρχονται ξένοι σπουδαστές και να πληρώνουν για να σπουδάσουν εδώ. Πολλοί Έλληνες διδάσκουν σε ξενόγλωσσα πανεπιστήμια της Κύπρου και της Τουρκίας και χιλιάδες Έλληνες φοιτούν στο εξωτερικό. Κι όμως η χρεοκοπημένη Ελλάδα έχει την πολυτέλεια να αρνείται την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας σε ένα τομέα στον οποίο έχει μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Ο ρόλος της εκπαίδευσης και των πανεπιστημίων στην παραγωγική ανασυγκρότηση είναι σημαντικός καθώς θα πρέπει η οικονομία να συνδεθεί με την καινοτομία. Αυτό υπονομεύεται από την αντιμεταρρύθμιση Μπαλτά η οποία φτιάχνει ΑΕΙ διοικούμενα από τα κόμματα που θα αφήνονται στη βία οργανωμένων ομάδων.
Θα μπορούσε κανείς να συνεχίσει με πολλά ακόμη παραδείγματα κυβερνητικών πρακτικών που απομακρύνουν την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Όλες οι χώρες, ακόμη και η Κούβα και το Βιετνάμ, κάνουν τα πάντα για να προσελκύσουν επενδύσεις. Εδώ έχουμε σε κρίσιμα υπουργεία λενινιστές υπουργούς που δεν μπορούν να φανταστούν την οικονομία έξω από το κράτος. Μπερδεύοντας –συνειδητά ή όχι– το σοβιετικό κράτος των ονείρων τους με το ελληνικό πελατειακό κράτος, μιλούν για ανθρωπιστική κρίση αλλά δίνουν νέα προνόμια στους εργαζομένους της ΔΕΗ και πολεμούν κάθε πρωί στις τηλεοράσεις για να πληρώνουν οι φορολογούμενοι –και οι φτωχοί– τις επικουρικές συντάξεις. Κάπως έτσι οι άνεργοι θα έχουν λιγότερες πιθανότητες να βρουν δουλειά και η Ελλάδα θα απομακρύνεται από το να γίνει μια ευημερούσα ευρωπαϊκή χώρα.
8°
