H πολιτική πορεία του Αλέξη Τσίπρα, η απουσία συναίνεσης στα μνημόνια και οι παθογένειες που διαμόρφωσαν τη δεκαετή ελληνική κρίση
Καθώς πλησίαζε το τέλος της ζωής του, έχοντας δει τον θάνατο κατάματα μέσα από την αρρώστια του, ο Διονύσης Σαββόπουλος ήθελε να κλείσει τους λογαριασμούς με το παρελθόν. Να συμφιλιωθεί με όσους τον είχαν πληγώσει, του είχαν ασκήσει σκληρή, συχνά βάρβαρη κριτική για τα τραγούδια και τις απόψεις του. «Σας αγαπώ πολύ, δεν μας χωρίζει τίποτα πια», είχε πει σε μια συνέντευξή του.
Αυτό το επίρρημα, το «πια», το ερμήνευα πάντα ως αναφορά στην κοινή τραυματική εμπειρία που περάσαμε. Τη μεγάλη οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση, η οποία δεν άφησε κανέναν ανεπηρέαστο. Μια κρίση η οποία, μας λέει ο Σαββόπουλος, (θα έπρεπε να) μας βγάλει όλους σοφότερους. Λιγότερο οργισμένους και με μεγαλύτερη κατανόηση για τους άλλους, για την κοινή μας μοίρα τελικά. Όπως είπε και κάποιος άλλος, ουδείς αναμάρτητος.
O Αλέξης Τσίπραςδείχνει να μην προβληματίστηκε καθόλου για την απίστευτη περιπέτεια που πέρασε ο ελληνικός λαός
Να όμως που ένας εκ των κορυφαίων πολιτικών μας, ο Αλέξης Τσίπρας, μοιάζει να μην έχει καταλάβει τίποτα. Όχι επειδή δεν κάνει αυτοκριτική για τις πράξεις του. Και γι’ αυτό, όχι όμως κυρίως γι’ αυτό. Επειδή δείχνει να μην προβληματίστηκε καθόλου για την απίστευτη περιπέτεια που πέρασε ο ελληνικός λαός.
Η Ελλάδα, μόνη αυτή από τις χώρες που μπήκαν σε μνημόνια, βρέθηκε σε ένα πρωτοφανές τούνελ λιτότητας που κράτησε μία σχεδόν δεκαετία. Ένας βασικός λόγος ήταν η αδυναμία επίτευξης ενός ελάχιστου πλαισίου συναίνεσης. Αντί να υπάρξει συμφωνία για τις μεταρρυθμίσεις, μια κατανόηση ότι ο πιο γρήγορος δρόμος έξω από τα μνημόνια περνούσε μέσα από την εφαρμογή των συμφωνιών, ζήσαμε έναν διαρκή ανταρτοπόλεμο. Ένα συνεχές πηγαινέλα που μας βύθιζε πιο βαθιά στην κρίση.
Το χαρακτηριστικό αντιπαράδειγμα ήταν η Πορτογαλία. Ολοκλήρωσε το δικό της πρόγραμμα μέσα σε μία μόλις τριετία. Από τον Απρίλιο του 2011 ως τον Ιούνιο του 2014. Το υπέγραψε μια κεντροαριστερή κυβέρνηση με τη συμφωνία ωστόσο της συντηρητικής αντιπολίτευσης, η οποία και το εφάρμοσε αργότερα ως κυβέρνηση. Η επιτυχία του πορτογαλικού μοντέλου δεν μας άγγιξε.
Το ότι ο Τσίπρας δεν αισθάνεται την ανάγκη να κάνει την παραμικρή αυτοκριτική για την εχθροπάθεια που καλλιέργησε είναι στενάχωρο, αλλά μέχρι εκεί
Προφανώς δεν φταίει μόνοΤσίπρας για την απουσία συναίνεσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, πρωτοστάτησε στη δημιουργία πολεμικού κλίματος με επιθέσεις και προπηλακισμούς των αντιπάλων του. Το ότι δεν αισθάνεται την ανάγκη να κάνει την παραμικρή αυτοκριτική για την εχθροπάθεια που καλλιέργησε είναι στενάχωρο, αλλά μέχρι εκεί. Το ότι όμως ακόμα και σήμερα δεν μπορεί να δει έναν άλλο δρόμο για τη χώρα σημαίνει ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από το παρελθόν του.
Παθογένειες οι οποίες κατ’ εξοχήν υπάρχουν και μέσα στο κόμμα του. Ένα από τα λίγα σημεία στα οποία μπορεί κανείς να αισθανθεί συμπάθεια για τον Τσίπρα είναι όταν περιγράφει τις προσπάθειές του να κρατήσει κάποιες ισορροπίες στον ΣΥΡΙΖΑ, να αντιμετωπίσει τις παλαβομάρες του αριστερού ρεύματος. Δεν του περνά από το μυαλό, ωστόσο, το ότι είχαν επικρατήσει στην ελληνική κοινωνία και με τη δική του συνεισφορά, όταν, για παράδειγμα, έλεγε ότι θα καταργήσει το μνημόνιο με έναν νόμο και ένα άρθρο. Και ότι ακριβώς αυτές οι παλαβομάρες ήταν ένας από τους λόγους που η κρίση κράτησε τόσο περισσότερο στην Ελλάδα. Γράφει ο Τσίπρας σε κάποιο σημείο του βιβλίου πως η κρίση γεννά τέρατα, χωρίς να καταλαβαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον στην πρώτη του φάση, ήταν ένα από αυτά.
Αυτή ήταν η ζωή του, ο μαθητικός και ο φοιτητικός συνδικαλισμός, ως τη στιγμή που ανέλαβε κεντρικό ρόλο στον Συνασπισμό
Υπάρχει ένα ακόμα σημείο στο βιβλίο το οποίο είναι διαφωτιστικό για τη νοοτροπία του Τσίπρα, βοηθά να τον κατανοήσουμε καλύτερα. Είναι μαθητής, επικεφαλής της μαθητικής οργάνωσης της ΚΝΕ και της αντιπροσωπείας η οποία πηγαίνει να διαπραγματευθεί με τον τότε υπουργό Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλο. Αντικείμενο της διαπραγμάτευσης ο ομώνυμος νόμος. Η εμπειρία τον εντυπωσιάζει. Υπήρξε «καθοριστική για τη διαμόρφωσή μου», γράφει, για να προσθέσει πως ήταν «ένα σχολείο ζωής». Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν η ζωή του, ο μαθητικός και ο φοιτητικός συνδικαλισμός, ως τη στιγμή που ανέλαβε κεντρικό ρόλο στον Συνασπισμό.
Αυτά ήταν τα εφόδιά του και μέσα από αυτές τις εμπειρίες διαμόρφωσε την αντίληψή του για την πολιτική. Ως διαπραγμάτευση άνευ αντικειμένου, χωρίς ενδιαφέρον δηλαδή για την ουσία. Το ζητούμενο δεν ήταν πώς θα μορφώνονται καλύτερα στο σχολείο ή πώς θα βγαίνουν καλύτεροι επιστήμονες από το πανεπιστήμιο, αλλά πώς θα ικανοποιηθούν ευκαιριακά αιτήματα. Συνήθως πώς δεν θα αλλάξει τίποτα, πώς θα ηττηθεί κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια, πώς θα κερδίσει πόντους το κόμμα. Μια αντίληψη για την πολιτική ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, όπου η συναίνεση είναι χωρίς νόημα και χωρίς αντικείμενο. Το μοναδικό ζητούμενο είναι πώς θα τη φέρει η μία πλευρά στην άλλη. Κάθε πρόθεση συνεννόησης εκλαμβάνεται ως αδυναμία και υποχώρηση.
Αυτή η αντίληψη έχει γαλουχήσει μια ολόκληρη γενιά πολιτικών, τους πολιτικούς του φοιτητικού αμφιθεάτρου. Προέρχονται από τις κομματικές νεολαίες και σήμερα είναι στην πρώτη γραμμή των κομμάτων. Ο Τσίπρας είναι ο επιφανέστερος εκπρόσωπός της. Το επιβεβαίωσε γράφοντας ένα βιβλίο 762 σελίδων με άφθονο κουτσομπολιό, πολύ αυτοθαυμασμό, ελάχιστη αυτοκριτική και ανύπαρκτο αναστοχασμό.
14°
