Το ΠΑΣΟΚ κλείνει σήμερα 50 χρόνια πολιτικής παρουσίας

Ο ήλιος του ΠΑΣΟΚ ανέτειλε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια μέρα σαν σήμερα πριν από 50 χρόνια, στις 3 Σεπτεμβρίου 1974. Ο ιστορικός ηγέτης του κόμματος και ιδρυτής του, Ανδρέας Παπανδρέου, κρατά στα χέρια του την ιδρυτική διακήρυξη και λίγο καιρό αργότερα το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα κατέρχεται στις εκλογές, εκλέγοντας 12 βουλευτές. 

Η παρουσίαση της Διακήρυξης της 3ης Σεπτεμβρίου έγινε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας και μόλις μία ημέρα μετά την ομιλία του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή στην 39η ΔΕΘ. Το τρίπτυχο που προσδιορίζει τον προσανατολισμό του ΠΑΣΟΚ είναι Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση. Πρόκειται για τις αρχικές θέσεις και την ιδεολογία του κόμματος. Σκοπός του ΠΑΣΟΚ ήταν και η τιμωρία των ενόχων της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών και η αποχουντοποίηση.

ΠΑΣΟΚ: Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου

«Η τραγωδία της Κύπρου καθώς και οι κίνδυνοι που έχουν προκύψει για το έθνος , τόσο από την αδίστακτη επεκτατική λογική του Πενταγώνου στα πλαίσια του ΝΑΤΟ όσο και από την προσπάθεια της αμερικανοκίνητης Χούντας να μετατραπούν οι Ένοπλες Δυνάμεις μας αποκλειστικά σε όργανο αστυνόμευσης του Ελληνικού χώρου, κυριαρχούν στη σκέψη κάθε Έλληνα. Όμως η ενότητα του λαού στην απόφαση του να αντιμετώπιση ανυποχώρητα τον εξωτερικό κίνδυνο και κάθε επιβουλή ενάντια στην ακεραιότητα της εθνικής μας παρουσίας δεν δικαιώνει την απραξία της κυβέρνησης σε τρεις κρίσιμους τομείς: την τιμωρία των ενόχων της επταετίας, της σφαγής του Πολυτεχνείου, της Κυπριακής Τραγωδίας, την κάθαρση του κρατικού μηχανισμού και την πλήρη αποκατάσταση των θυμάτων της Κατοχής», αναφέρεται στην εισαγωγή της διακήρυξης. 

Όπως αναφέρει ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης, «ο Ανδρέας Παπανδρέου οριοθέτησε τα ιδεολογικά όρια του κόμματος. Στη Δεξιά του κινήματος έβλεπε τη σοσιαλδημοκρατία που ειδικά στην Ευρώπη εκφραζόταν τότε μέσω του S.P.D». Το κείμενο της Ιδρυτικής Διακήρυξης του ΠΑ.ΣΟ.Κ χαρακτηρίζεται από έντονη αντιδεξιά ρητορική αλλά και ένα ιδιόμορφο πολιτικό λόγο που αποφεύγει την ταξική ιδεολογική γλώσσα των κομμάτων της Αριστεράς και συνδέει τις έννοιες «λαός» και «έθνος». 

Με αφορμή την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το ΠΑΣΟΚ θέτει με την ιδρυτική του διακήρυξη τα ζητήματα της απεξάρτησης της χώρας από την αμερικανική επιρροή και θέτει ως πρώτιστο ζήτημα το θέμα της εθνικής ανεξαρτησίας. Σύμφωνα με τον Γιάννη Χαραλαμπόπουλο ο οποίος ανέλαβε την ηγεσία του Πανελλήνιου Απελευθερωτικό Κινήματος στην Ελλάδα την περίοδο της Χούντας και μετέπειτα έγινε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ: «Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Ανδρέας Παπανδρέου ασχολήθηκε αμέσως με την υλοποίηση των αποφάσεων που είχαν ληφθεί από το συμβούλιο του πακέτο στο Βίντετουρ της Ελβετία στις αρχές Αυγούστου του 1974, ευθύς μετά την πτώση της χούντας για την ίδρυση ενός νέου πολιτικού φορέα ο οποίος θα εξέφραζε τους πόθους, τα οράματα και τις ανάγκες των απλών Ελλήνων πολιτών και όλων των γνήσια προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας».

Η πορεία του ΠΑΣΟΚ από την ίδρυση έως σήμερα

17 Νοεμβρίου 1974
Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στις πρώτες εθνικές εκλογές μετά την πτώση της δικτατορίας και λαμβάνει ποσοστό 13,58%.

20 Νοεμβρίου 1977
Το ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση στις πρόωρες εκλογές, λαμβάνοντας το 25,34% των ψήφων και 93 έδρες.

18 Οκτωβρίου 1981
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εθνικές εκλογές με ποσοστό 48,07% και 172 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου στη δήλωσή του το βράδυ των εκλογών αναφέρει: «Γιορτάζουμε τη νίκη της Αλλαγής. Και θα’θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στη γιορτή σας και στη χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: όλοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας».

Την ίδια μέρα διεξάγονται για πρώτη φορά ευρωεκλογές στην Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ έρχεται πρώτο κόμμα και εκλέγει 10 ευρωβουλευτές.

17 Ιουνίου 1984
Στις Ευρωεκλογές το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 41.58% εκλέγει 10 ευρωβουλευτές.

2 Ιουνίου 1985
Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στην κυβέρνηση λαμβάνοντας το 48,07% των ψήφων και 161 έδρες.

18 Ιουνίου 1989
Το ΠΑΣΟΚ είναι δεύτερο κόμμα με 39,13% λαμβάνει 125 έδρες. Στις ευρωεκλογές που λαμβάνουν χώρα την ίδια μέρα, το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 35,96% και εκλέγει 9 ευρωβουλευτές.

5 Νοεμβρίου 1989
Το ΠΑΣΟΚ ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% του Ιουνίου λαμβάνοντας 128 έδρες.

8 Απριλίου 1990
Δεύτερο κόμμα με 38,61% και 123 έδρες.

10 Οκτωβρίου 1993
Επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση με τη συντριπτική νίκη του 46,88% και 170 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γίνεται ξανά πρωθυπουργός της Ελλάδας.

12 Ιουνίου 1994
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις ευρωεκλογές του 1994 με ποσοστό 37,64% και 10 ευρωβουλευτές.

18 Ιανουαρίου 1996
Ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται πρωθυπουργός της Ελλάδας από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου για λόγους υγείας.

23 Ιουνίου 1996
Ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει σε ηλικία 77 ετών.

30 Ιουνίου 1996
Το σώμα του 4ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύει τον Κώστα Σημίτη, πρόεδρο του κινήματος.

22 Σεπτεμβρίου 1996
Ο Κώστας Σημίτης κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 41,49% και 162 έδρες και εκλέγεται πρωθυπουργός.

13 Ιουνίου 1999
Το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο στις Ευρωεκλογές με ποσοστό 32.91% και 9 ευρωβουλευτές.

9 Απριλίου 2000
Νέα νίκη για το ΠΑΣΟΚ και τον Κώστα Σημίτη με ποσοστό 43,79% και 158 έδρες.

7 Ιανουαρίου 2004
Ο Κώστας Σημίτης παραιτείται από πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

8 Φεβρουαρίου 2004
Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου από ανοιχτή μαζική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες.

7 Μαρτίου 2004
Το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο κόμμα με 40,55% και 117 έδρες.

13 Ιουνίου 2004
Στις Ευρωεκλογές, που λαμβάνουν χώρα, το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο με ποσοστό 34,03% εκλέγοντας 8 ευρωβουλευτές.

16 Σεπτεμβρίου 2007
Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης 38,10% και 102 βουλευτές. Προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας.

11 Νοεμβρίου 2007
Στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ συμμετέχουν 769.156. Πρόεδρος αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55.91% και ακολουθούν ο Ευάγγελος Βενιζέλος με 38.18% και ο Κώστας Σκανδαλίδης με 5.74%.

7 Ιουνίου 2009
Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009, το ΠΑΣΟΚ έρχεται πρώτο με 36,64% και εκλέγει 8 ευρωβουλευτές.

4 Οκτωβρίου 2009
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 43,92% και 160 έδρες. Ο Γιώργος Παπανδρέου γίνεται πρωθυπουργός.

11 Νοεμβρίου 2011
Ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτείται από πρωθυπουργός και το ΠΑΣΟΚ στηρίζει κοινοβουλευτικά την κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου.

18 Μαρτίου 2012
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από ανοιχτή εκλογική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν 236.151 ψηφοφόροι.

6 Μαΐου 2012
Το ΠΑΣΟΚ έρχεται τρίτο στις εκλογές με ποσοστό 13,18% και 41 έδρες.

17 Ιουνίου 2012
Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει ποσοστό 12,28% και 33 έδρες. Συμμετέχει στην τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ.

25 Ιουνίου 2013
Με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει με πολιτικά στελέχη και ο πρόεδρός του Ευάγγελος Βενιζέλος ορκίζεται Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.

25 Μαΐου 2014
Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στις ευρωεκλογές με το σχήμα τις Ελιάς, που λαμβάνει ποσοστό 8,02% και εκλέγει 2 ευρωβουλευτές.

25 Ιανουαρίου 2015
Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 4,68% και 13 έδρες.

14 Ιουνίου 2015
Η Φώφη Γεννηματά εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από εκλογές στις οποίες συμμετέχουν 52.388 μέλη και φίλοι του κινήματος. Στις εκλογές συμμετέχουν οι Ανδρέας Λοβέρδος και Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος.

20 Σεπτεμβρίου 2015
Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στο σχήμα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και λαμβάνει ποσοστό 6,28% και 17 έδρες.

12 Νοεμβρίου 2017
Λαμβάνουν χώρα οι εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας του νέου φορέα της κεντροαριστεράς, έπειτα από πρόταση της Φώφης Γεννηματά στο Συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Συμμετέχουν 212.000 πολίτες.

19 Νοεμβρίου 2017
Στο δεύτερο γύρο των εκλογών συμμετέχουν η Φώφη Γεννηματά και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Πρόεδρος εκλέγεται η Φώφη Γεννηματά με ποσοστό 56,75%.

16 Μαρτίου 2018
Ιδρύεται το Κίνημα Αλλαγής.

26 Μαΐου 2019
Στις Ευρωεκλογές το Κίνημα Αλλαγής λαμβάνει ποσοστό 7,7% και εκλέγει 2 ευρωβουλευτές.

7 Ιουλίου 2019
Το Κίνημα Αλλαγής λαμβάνει 8,10% και 22 έδρες.

25 Ιουνίου 2023

Το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ εκλέγεται τρίτο κόμμα με 11,84% και εκλέγει 32 βουλευτές. 

9 Ιουνίου 2024 

Στις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024 το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ παίρνει 12,79% και εκλέγει τρεις ευρωβουλευτές: τον Νίκο Παπανδρέου, τον Γιάννη Μανιάτη και τον Σάκη Αρναούτογλου. 

6 Οκτωβρίου 2024

Στις 30 Ιουνίου 2024 ο Νίκος Ανδρουλάκης μετά από λίγες εβδομάδες αμφισβήτησης για την ηγεσία του κόμματος, μετά τις Ευρωεκλογές, εισηγήθηκε τη διενέργεια πρόωρων εσωκομματικών εκλογών στις 6 και 13 Οκτωβρίου 2024. Οι υποψήφιοι δεν έχουν ανακοινωθεί επίσημα, αλλά μέχρι σήμερα έχουν δηλώνει ότι θα διεκδικήσουν την ηγεσία του κόμματος οι: Νίκος Ανδρουλάκης, Παύλος Γερουλάνος, Νάντια Γιαννακοπούλου, Άννα Διαμαντοπούλου, Χάρης Δούκας, Μιχάλης Κατρίνης και Γιάννης Κανελλάκης. 

Σήμερα το ΠΑΣΟΚ θα γιορτάσει τα 50 του χρόνια με μία μεγάλη εκδήλωση στο Ζάππειο, όπου οι πρώην πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου και Ευάγγελος Βενιζέλος θα απευθύνουν χαιρετισμό, ενώ θα τιμηθούν τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ που υπέγραψαν τη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη 1974. Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, και θα ακολουθήσει συναυλία-αφιέρωμα στον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, που έφυγε από τη ζωή πριν ένα χρόνο και το έργο του ταυτίστηκε με τον αγώνα κατά της χούντας και τη Μεταπολίτευση.