Μενδώνη: Στοίχημα η αποκατάσταση της προσβασιμότητας σε μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας

Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, αλλά και της δικής του πολιτικής, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί αυτοτελώς ή συμμετέχει εξαρχής ενεργά και δυναμικά σε σειρά δράσεων και έργων που στοχεύουν στην ενθάρρυνση και διευκόλυνση της καθολικής συμμετοχής των ΑμεΑ, όπως και όλων των πολιτών, στην πολιτιστική διαδικασία.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η διευκόλυνση της συμμετοχής των συμπολιτών μας με αναπηρία, σε κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής, αποτελεί συνταγματική και καταστατική υποχρέωση της Πολιτείας. Πρωτίστως, όμως, αποτελεί επιταγή κοινωνικής δικαιοσύνης.

»Η άρση των φυσικών εμποδίων πρόσβασης των Ατόμων με Αναπηρία, σε αγαθά και υπηρεσίες, συμβάλλει όχι μόνο στην ισοτιμία, αλλά και στην καταπολέμηση στερεοτύπων, στον δημοκρατικό διάλογο, χωρίς προκαταλήψεις. Ενδυναμώνει, εν τέλει, τον ίδιο τον πυρήνα της Δημοκρατίας, σε μια εποχή μάλιστα που βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις επιχειρώντας να ανασυνταχθεί για να πολεμήσει αποτελεσματικά τον πιο επίφοβο εχθρό της, τις ανισότητες», σημείωσε η κ. Μενδώνη.

Αναφέρθηκε επίσης στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Ατομα με Αναπηρία, δηλώνοντας ότι «το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποίησε και υλοποιεί δεκάδες δράσεις και έργα, που καθιστούν προσβάσιμα στους συνανθρώπους μας με Αναπηρία αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, μουσεία, πολιτιστικές υποδομές σε κάθε γωνιά της χώρας. Ένα εγχείρημα εξαιρετικά σύνθετο, γιατί πρέπει να καλύψουμε χρόνιες ελλείψεις σε συντετμημένες προθεσμίες, να παραμερίσουμε γραφειοκρατικά εμπόδια, αλλά και να αναπτύξουμε πολύ γρήγορα τη σχετική τεχνογνωσία.»

Η κ. Μενδώνη πρόσθεσε: «Είμαστε αντιμέτωποι με το στοίχημα να αποκαταστήσουμε την προσβασιμότητα σε μνημεία παγκόσμιας ακτινοβολίας, χωρίς να αλλοιωθεί, στο ελάχιστο, ο χαρακτήρας τους. Να μην είναι, δηλαδή, μόνο εύχρηστες οι νέες υποδομές που εγκαταστάθηκαν, αλλά και να συνδέονται αρμονικά με το μνημείο, σεβόμενοι απολύτως τις επιταγές του Αρχαιολογικού Νόμου.

»Η απόδοση όλο και περισσότερων πολιτιστικών αγαθών και υποδομών σε καθολική χρήση, από συμπολίτες μας με μειωμένες δυνατότητες και αυξημένες ανάγκες, συνιστά την αποκατάσταση μιας μακρόχρονης αδικίας σε βάρος τους. Οι φυσικές τους αδυναμίες παύουν να αποτελούν ανυπέρβλητο φραγμό για την ισότιμη πρόσβασή τους στο πολιτιστικό προϊόν, την αισθητική απόλαυση και τον στοχασμό.

»Πρόκειται για έμπρακτη άρση μιας κοινωνικής ανισότητας, που ενδυναμώνει την κοινωνική συνοχή, καθώς συμβάλλει στην απρόσκοπτη συμμετοχή τους και σε άλλες πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Ο Πολιτισμός συνιστά το καλύτερο καταπραϋντικό για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί συνάνθρωποί μας, ακόμη και σε φαινομενικά απλές πτυχές και πράξεις της καθημερινότητάς τους».

Την τετραετία 2019-2023, το Υπουργείο Πολιτισμού πραγματοποίησε σημαντικές θεσμικές και διοικητικές παρεμβάσεις, σχεδίασε και ολοκλήρωσε πολυάριθμες δράσεις και έργα μικρής και μεγάλης κλίμακας με σκοπό τη διευκόλυνση και την ενθάρρυνση της συμμετοχής των ΑμεΑ στην παραγωγή και την απόλαυση πολιτιστικών προϊόντων. Ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη ή υπό μελέτη και σχεδιασμό με χρηματοδότηση από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

Προτεραιότητα δίνεται στους χώρους και τα μνημεία που είναι ενταγμένα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και σε μουσεία.

Ισότιμη πρόσβαση ΑμΕΑ στον πολιτισμό

Μία από τις πρώτες μέριμνες της Κυβέρνησης, και προσωπικά του Πρωθυπουργού, υπήρξε η οριζόντια σχεδίαση και υλοποίηση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στο πλαίσιο της επιτελικής λειτουργίας του Επιτελικού Κράτους. Ενός Σχεδίου, που θα διασφαλίζει θεσμικά και πρακτικά, ότι τα άτομα με αναπηρία θα απολαμβάνουν απρόσκοπτα και με αυτονομία την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή της χώρας.

Ψηφιακή Κάρτα Αναπηρίας – Κάρτα Πολιτισμού

Στο πλαίσιο μιας χωρητικής κοινωνίας και της ισότιμης πρόσβασης όλων των συμπολιτών μας στον Πολιτισμό δημιουργήθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης η Ψηφιακή Κάρτα Αναπηρίας, η οποία διευκολύνει την καθημερινότητα των ΑμεΑ και παράλληλα λειτουργεί ως Κάρτα Πολιτισμού.

• Οι πολίτες με αναπηρία, με ένα απλό σκανάρισμα της Ψηφιακής Κάρτας Αναπηρίας τους, έχουν άμεση και δωρεάν πρόσβαση στους Αρχαιολογικούς Χώρους και τα Μουσεία αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού, χωρίς να απαιτείται έκδοση εισιτηρίου. Με τον ίδιο τρόπο εισέρχεται και ο συνοδός, όπου αυτό προβλέπεται βάσει του κλιμακίου αναπηρίας.
• Παράλληλα, προωθούμε την επέκταση της λειτουργίας της Κάρτας στους εποπτευόμενους φορείς του ΥΠΠΟ, προκειμένου τα άτομα με αναπηρία να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή κάλυψη.
• Οι προδιαγραφές λειτουργίας της Ψηφιακής Κάρτας Αναπηρίας στον Πολιτισμό διαμορφώθηκαν με την συνδρομή της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων.
  

Προσβασιμότητα Ακρόπολης Αθηνών

Η διασφάλιση της πλήρους προσβασιμότητας του βράχου και των μνημείων της Ακρόπολης, με τη συνεισφορά του Ιδρύματος Ωνάση, ήταν ένα θεμελιώδες έργο που αποσκοπούσε να καταστήσει το εμβληματικό μνημείο του δυτικού πολιτισμού και πλέον δημοφιλή αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας επισκέψιμο από όλες τις ειδικές κατηγορίες κοινού όπως:

• Ατομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με κινητικά προβλήματα και αδυναμία όρασης
• Άτομα παχύσαρκα, με καρδιακές και αναπνευστικές παθήσεις ή άλλα χρόνια νοσήματα
• Άτομα της τρίτης ηλικίας
• Εγκύους και οικογένειες με βρέφη και νήπια

Έργα προσβασιμότητας σε όλη την επικράτεια

Η ίδια λογική διαπνέει και τις δομές του Σύγχρονου Πολιτισμού. Όλα τα μουσεία και λοιπά πολιτιστικά κτήρια που ανακαινίζονται εξοπλίζονται με όλα τα απαραίτητα μέσα που εξασφαλίζουν πλήρη προσβασιμότητα: Η Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Εθνικό Θέατρο, το REX, και πολλά άλλα. Το ίδιο ισχύει και για μείζονες πρωτοβουλίες ανέγερσης νέων υποδομών, στις οποίες υποχρεωτικά ενσωματώνονται όλες οι διευκολύνσεις για άτομα με κινητικά προβλήματα. Χαρακτηριστικά, το μεγάλο σχέδιο της ανάπλασης του Τατοΐου έχει σχεδιαστεί ώστε να εγγυάται την πρόσβαση των ΑμεΑ σε κάθε του κτήριο.

Θεμελιώδους, όμως, σημασίας είναι ο ορισμός της καθολικής προσβασιμότητας ως αναγκαίου προαπαιτούμενου για την Πιστοποίηση ενός μουσείου. Το Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων, που εφαρμόζει το Υπουργείο Πολιτισμού στα μουσεία της επικράτειας, απαιτεί την ενίσχυση της δυνατότητας των μουσείων να υποδέχονται και να εξυπηρετούν τα ΑμεΑ όπως οποιονδήποτε άλλον επισκέπτη.

Το Υπουργείο ήδη εφαρμόζει πιλοτικό πρόγραμμα για την αναβάθμιση των μουσείων, που αφορά τα τέσσερα αρχαιολογικά μουσεία της Ηπείρου, στα Ιωάννινα, την Άρτα, την Πρέβεζα και την Ηγουμενίτσα, τα οποία προβλέπεται να πιστοποιηθούν το πρώτο τρίμηνο του προσεχούς έτους. Πρόγραμμα που θα χρησιμεύσει ως πρότυπο, καθώς στη συνέχεια θα επεκταθεί, αρχικά, στα μουσεία της Δυτικής Μακεδονίας: το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς, το Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους Ορεστικού, το Αρχαιολογικό Μουσείο Κοζάνης και το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής.

Υλοποιούνται δράσεις κατάρτισης και επιμόρφωσης του προσωπικού του Υπουργείου σε θέματα προσβασιμότητας, στη διεύρυνση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ΑμΕΑ σε πολλές πολιτιστικές δομές, αλλά και στην αναβάθμιση ιστοσελίδων μουσείων και πολιτιστικών οργανισμών, ώστε να είναι απόλυτα εύχρηστες για κάθε χρήστη.