Η πορεία της Ελληνικής Οικονομίας προς παραβίαση βασικών οικονομικών αρχών

Τα τελευταία στοιχεία για την αποταμίευση δίνουν τροφή για σκέψη στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με την έξοδο της απο ένα ασταθές περιβάλλον.

Το 2022, οι πολίτες στην ΕΕ αποταμίευσαν κατά μέσο όρο το 12,7% του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Το ποσοστό ήταν σημαντικά πιο χαμηλότερο από το 2021 (16,4%) και πιο κοντά στα ποσοστά πριν από την πανδημία COVID-19. Τα υψηλότερα ακαθάριστα ποσοστά αποταμίευσης μεταξύ των μελών της ΕΕ το 2022 καταγράφηκαν στη Γερμανία (19,9%), στην Ολλανδία (19,4%) και στο Λουξεμβούργο (18,1%).

Δώδεκα μέλη της ΕΕ κατέγραψαν ποσοστά αποταμίευσης κάτω του 10,0% το 2022, μεταξύ των οποίων η Πολωνία και η Ελλάδα είχαν αρνητικά ποσοστά, -0,8% και -4,0%, αντίστοιχα. Αυτό δείχνει ότι τα νοικοκυριά ξόδευαν περισσότερα από το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημά τους και επομένως είτε χρησιμοποιούσαν συσσωρευμένες αποταμιεύσεις από προηγούμενες περιόδους είτε δανείζονταν για να χρηματοδοτήσουν τις δαπάνες τους, ιδιαίτερα η Ελλάδα.

Η θεμελιώδης μακροοικονομική λογιστική ταυτότητα μας λέει ότι (σε ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον ισορροπίας) το άθροισμα των ιδιωτικών αποταμιεύσεων (Α) και της κρατικής φορολογίας (Φ) ισούται με αυτό των ιδιωτικών επενδύσεων (Ε) και των κρατικών δαπανών (Δ): (Α+Φ=Ε+Δ) . Σε μεγάλο βαθμό, οι ιδιωτικές επενδύσεις υποστηρίζονται από ιδιωτικές αποταμιεύσεις ενώ η φορολογία χρηματοδοτεί τις δημόσιες δαπάνες, επομένως ο ιδιωτικός τομέας λειτουργεί σε περιβάλλον συνεργασίας με τον δημόσιο τομέα τον οποίον και στηρίζει. Αλλά αυτή η μείωση των αποταμιεύσεων (Α) είναι μια αντανάκλαση της σταδιακής κατάργησης των επίσημων ιδιωτικών επενδύσεων (Ε) και της παραβίασης στοιχειωδών οικονομικών κανόνων και αρχών. Το μήνυμα από τα στοιχεία της ΕΕ είναι ότι τα υψηλά επίπεδα φορολογίας της ελληνικής κυβέρνησης, σε συνδυασμό με την ανικανότητά της, συνέβαλαν σε αυτή την πολύ επικίνδυνη κατάσταση. Όταν ο δημόσιος τομέας παρεμβαίνει σε αυτή τη σχέση εις βάρος του ιδιωτικού τομέα, τότε υπονομεύει τη δική του βιωσιμότητα, και αυτό γιατί σύμφωνα με την οικονομική πραγματικότητα συμβάλλει σε πιθανές επιπτώσεις εκτόπισης ιδιωτικών επενδύσεων (crowding out effect).

Η επιβεβαίωση αυτού βρίσκεται και σε συμπληρωματικά στοιχεία που δείχνουν ότι η παραοικονομία της Ελλάδας είναι 20,3%, δηλαδή ακόμη υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 17,3%.

Αυτό επιβεβαιώνει και ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα ότι «οι Έλληνες καταναλώνουν 40 δισ. ευρώ περισσότερα από όσα δηλώνουν στην εφορία», αφήνοντας να εννοηθεί ότι η κλίμακα της παραοικονομίας είναι γύρω στο 20% της επίσημης οικονομίας. Όλα αυτά δείχνουν ένα μεγάλο γραφειοκρατικό κράτος που αδυνατεί να εκσυγχρονιστεί γιατί το κράτος έχει γίνει αυτόνομο και δεν ελέγχεται από πολίτες και πολιτικούς, όπως θα έπρεπε, αλλά από δημόσιους υπαλλήλους και στελέχη της διοίκησης που διαθέτουν τις πληροφορίες, γνωρίζουν τις διαδικασίες, και να επεξεργάζονται τους νόμους με τόσο περίπλοκο τρόπο που οι απλοί - καθημερινοί Έλληνες έχουν αποξενωθεί και η μεγάλη τους πλειοψηφία αισθάνεται και συμπεριφέρεται ως άτομα, και όχι ως πολίτες.

Η επισκίαση του ιδιωτικού τομέα από τον δημόσιο τομέα επιβεβαιώνεται και από άλλους οικονομικούς δείκτες, συμπεριλαμβανομένων και των μισθολογικών διαφορών. Για παράδειγμα, ένας κυβερνητικός αξιωματούχος/υπάλληλος που εργάζεται στην Ελλάδα κερδίζει συνήθως περίπου 38.180 ευρώ ετησίως, και αυτό μπορεί να κυμαίνεται από τον χαμηλότερο μισθό περίπου 18.780 ευρώ έως τον υψηλότερο μισθό των 57.900 ευρώ. Οι μισθοί αυτοί είναι κατά πολύ υψηλότεροι από αυτούς του ιδιωτικού τομέα που σύμφωνα με το Ελληνικό Πρωτοβάθμιο Ταμείο Κοινωνικής Ασφάλισης το 2023 για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα είναι 1.182,39 ευρώ το μήνα. Σύμφωνα και με στοιχεία της Statista το 2022, οι μέσοι ετήσιοι μισθοί στην ΕΕ κυμαίνονταν από 24.067 € στην Ελλάδα έως 73.642 € στην Ισλανδία. Τα στοιχεία της Statista είναι για το 2022, αλλά η κατάσταση όσον αφορά τους μισθούς επιδεινώνεται στη χώρα μας. Μεγαλύτερο ποσοστό για αυτόν τον μέσο όρο αποδίδεται στους κρατικούς μισθούς, όπως έχουμε ήδη σημειώσει νωρίτερα. 

Τέλος, οι τρέχουσες ρυθμίσεις πολιτικής στην Ελλάδα δεν εμπνέουν και αυτό είναι ένα σημείο που απαιτεί πολύ προβληματισμό και μια γνήσια επιθυμία να σταθεροποιηθεί μια κατάσταση που τείνει προς παραβίαση των βασικών οικονομικών αρχών σύμφωνα με τις ενδείξεις.