Ένα ακροδεξιό φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη

Οι ευρωεκλογές του Ιουνίου του ´24 θεωρούνται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας ως ένα πολιτικό ορόσημο που θα κρίνει τη μελλοντική τους πορεία. Η Νέα Δημοκρατία έχει κηρύξει ήδη οργανωτική κινητοποίησή προκειμένου να επιβεβαιώσει και σε αυτές τις εκλογές τη μονοκομματική της κυριαρχία. Οι αντιμαχόμενες παρατάξεις του ΣΥΡΙΖΑ ακονίζουν από τώρα τα μαχαίρια τους για να αποδείξουν, κάθε μια για λογαριασμό της, ότι εκείνη αποτελεί το διάδοχο σχήμα της πάλαι ποτέ «πρώτη φορά Αριστερά». Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θέλει να επιβεβαιώσει και εκλογικά ότι είναι πλέον η αξιωματική αντιπολίτευση της χώρας και το ΚΚΕ επιδιώκει να συνεχίσει την ανοδική του πορεία. Αν δεν υπήρχε η συζήτηση για το εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών, τον σταυρό ή τη λίστα και τον ενδεχόμενο διαχωρισμό της χώρας σε περιφερειακές ενότητες, θα νόμιζε κανείς ότι βαδίζουμε προς τον τρίτο γύρο των τελευταίων εθνικών εκλογών ή τον πρώτο γύρο των επόμενων.

Όλα αυτά συμβαίνουν στη χώρα που πέρασε πολύ πρόσφατα μια βαθιά οικονομική κρίση στη διάρκεια της οποίας οι πολίτες είχαν την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν την αξία της συμμετοχής της Ελλάδας στο κέντρο των ευρωπαϊκών διαδικασιών. Τη στιγμή μάλιστα που, με την προκήρυξη του απαράδεκτου αντιευρωπαϊκού δημοψηφίσματος από την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ το 2015, η Ελλάδα έφτασε ένα βήμα πριν την πόρτα της εξόδου και τις δραματικές συνέπειες που θα είχε μια τέτοια κατάληξη. Η οικονομική στήριξη που δόθηκε τότε στη χώρα από τους εταίρους, προκειμένου να σταθεί στα πόδια της αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες της κρίσης και που συνεχίζει να δίνεται και σήμερα, για πρώτη φορά σε τέτοια οικονομικά μεγέθη μέσω του Ταμείου Ανασυγκρότησης, υπογραμμίζουν με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο τη σημασία της ένταξης της χώρας στην ευρωζώνη.

Ωστόσο, η σημασία των ερχόμενων ευρωεκλογών ξεπερνάει κατά πολύ τη σημασία που θα έχει το αποτέλεσμα για τη χώρα μας. Γιατί αυτό που θα κριθεί δεν θα είναι η διαμόρφωση του εγχώριου συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων αλλά το συνολικό ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό που θα κρίνει και την πορεία της ΕΕ κατά την επόμενη πενταετία, η οποία προβλέπεται να είναι και μια από τις κρισιμότερες στην ιστορία της. Οι οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές προκλήσεις έχουν πληθύνει επικίνδυνα. Στον πόλεμο στην Ουκρανία, που αποτέλεσε την τελευταία σχεδόν διετία μια μεγάλη δοκιμασία ακόμα και για την ενότητα της Ευρώπης, ήρθε να προστεθεί ο πόλεμος στην Παλαιστίνη με εξαιρετική σφοδρότητα και απρόβλεπτες εξελίξεις για την περιοχή. Οι πόλεμοι αυτοί δοκιμάζουν τις αντοχές της Ενωμένης Ευρώπης και οξύνουν το μεγάλο πρόβλημα των μεταναστευτικών ροών σε μια περίοδο που οι διαδοχικές κρίσεις αυξάνουν τις κοινωνικές ανισότητες στο εσωτερικό των χωρών-μελών.

Η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία θα κληθεί, μέσα σε ένα πολύπλοκο και πιθανόν δυσμενές παγκόσμιο περιβάλλον να αντιμετωπίσει με αποφαστικότητα τις προκλήσεις αυτές. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να γίνουν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της ενιαιοποίησης της στάσης και της δράσης της σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς όπως η εξωτερική πολιτική, η ασφάλεια των συνόρων της, η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος κλπ. Η ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ στις παγκόσμιες εξελίξεις αποτελεί εγγύηση για την υπεράσπιση των αξιών της ειρήνης και της φιλελεύθερης δημοκρατίας που βρίσκεται στο στόχαστρο ενός ολοένα και πιο επικίνδυνου μετώπου αυταρχικών και σκοταδιστικών καθεστώτων. Η Πουτινοποίηση, ως δόγμα διεθνούς επιθετικής παρανομίας και ο κίνδυνος κήρυξης «ιερών» πολέμων, σε συνδυασμό με την επαπειλούμενη εκλογή Τραμπ στΙς ΗΠΑ, συνιστούν ένα εκρηκτικό μίγμα που απειλεί τον δυτικό πολιτισμό.

Το κρίσιμο ερώτημα επομένως, στο δρόμο προς την κάλπη των ευρωεκλογών, είναι το ποια θα είναι η επόμενη ηγεσία της Ευρώπης, πως θα διαμορφωθεί δηλαδή ο νέος συσχετισμός των πολιτικών ομάδων του ευρωκοινοβουλίου. Θα είναι σε θέση οι ομάδες του φιλοευρωπαϊκού τόξου να καθορίσουν την πορεία της ΕΕ όπως γίνεται μέχρι σήμερα ή το ευρωσκεπτικιστικό αντισυστημικό συνοθύλευμα θα καταφέρει να ανατρέψει τα ευρωπαϊκά κεκτημένα και να ακυρώσει τα, έστω και διστακτικά, βήματα που έχουν γίνει προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης; Τα μηνύματα που έρχονται από αρκετές μεριές της Ευρώπης δεν είναι ενθαρρυντικά. Η προχθεσινή νίκη του Βίντερς στην Ολλανδία, μια από τις παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκές χώρες, ήρθε να αφυπνίσει όσους εξακολουθούν να υποτιμούν τον κίνδυνο από την σταθερή άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη.

Η νίκη των ακροδεξιών στην Ολλανδία δεν ήταν ωστόσο κεραυνός εν αιθρία. Το συγγενικό τους AfD βρίσκεται ήδη στη δεύτερη θέση στη Γερμανία, ενώ τα Ακροδεξιά κόμματα σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες συμμετέχουν ή διεκδικούν τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση. Κι ας μην ξεχνάμε ότι η Τζόρτζια Μελόνι είναι πρωθυπουργός της Ιταλίας ενώ ο οπαδός του Πούτιν, ο αντιευρωπαίος Όρμπαν συνεχίζει να καταπατάει προκλητικά τα δημοκρατικά δικαιώματα στην Ουγγαρία. Η ενδεχόμενη - και πολύ πιθανή - εκλογή της Μαρίν Λεπέν στην Προεδρία της Γαλλίας θα γείρει οριστικά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα προς τη σκοτεινή Ακροδεξιά πλευρά που δεν θέλει κανείς φιλελεύθερος ευρωπαϊστής να σκεφτεί.

Οι ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου δεν προσφέρονται για πολιτικά παιχνίδια και συμπεράσματα στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο από την επιβεβαίωση μιας μονοκομματικής κυριαρχίας ή το ξεκαθάρισμα εσωκομματικών λογαριασμών. Τα άμεσα ευρωπαϊκά σχέδια, η διεύρυνση της ΕΕ με τα δυτικά Βαλκάνια - μια σημαντική ελληνική πρωτοβουλία - που πρέπει να ολοκληρωθεί, η ουσιαστική «ευρωπαϊκή» αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος και των παρενεργειών του καθώς και η ειρηνική διευθέτηση της Ισραηλοπαλαιστινιακής διένεξης με τη δημιουργία δύο κυρίαρχων κρατών που θα ανακουφίσει την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου είναι θέματα που αφορούν την ασφάλεια και την αναπτυξιακή προοπτική της Ελλάδας.

Οι δημοκρατικές φιλοευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις της χώρας δεν πρέπει να θυσιάσουν τη σημασία των ευρωεκλογών στο βωμό των μικροκομματικών τους συμφερόντων. Αντίθετα πρέπει να φροντίσουν να στείλουν στις Βρυξέλλες μια όσο γίνεται ισχυρότερη αντιπροσωπεία που θα αγωνιστεί, μέσα από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες, για την ενίσχυση διεθνώς του ρόλου της ΕΕ και την υπεράσπιση των αξιών της φιλελεύθερης δυτικής δημοκρατίας ώστε να διατηρηθεί ζωντανή η προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ο Ακροδεξιός, αντισυστημικός δήθεν, λαϊκισμός μπορεί και πρέπει να ηττηθεί.