Το διπλό στοίχημα Μητσοτάκη: Ευρωπαϊκή αρωγή και ανάταξη κρατικού μηχανισμού

«Άλλαξε ο χάρτης της Θεσσαλίας», «βιβλική καταστροφή», «τα πάντα έχουν θαφτεί στη λάσπη και βουλιάξει κάτω από τόνους νερού». Οι περιγραφές και οι εικόνες που μεταδίδονται από τις πλημμυρισμένες περιοχές της χώρας μετά το σφοδρό πλήγμα της φονικής κακοκαιρίας Daniel προκαλούν θλίψη, οργή, ίσως κι ένα αίσθημα παραίτησης. Δεν είναι άλλωστε το μοναδικό «χτύπημα» το τελευταίο διάστημα. Κι επιπλέον, όλοι αντιλαμβάνονται ότι ακόμα δεν έχει αποτυπωθεί το σύνολο των απωλειών και της καταστροφής σε Πήλιο, Βόλο, Τρίκαλα, Καρδίτσα, Λάρισα.

Ακόμη και σήμερα συνεχίζεται η προσπάθεια να «ξεμπαζωθούν» οικισμοί, να αποκατασταθεί η υδροδότηση και ηλεκτροδότηση περιοχών, να εκτιμηθεί εάν οι γέφυρες που άντεξαν είναι ασφαλείς, να καταγραφούν οι ζημιές στις υποδομές και τις περιουσίες. «Ανυπολόγιστο το κόστος», λένε οι τίτλοι των ειδήσεων, ωστόσο το κόστος υπολογίζεται σταδιακά και οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι τουλάχιστον ένα δισ. ευρώ είναι μόνο το κόστος της ζημιάς στην αγροτική παραγωγή.

Ευρωπαϊκή αρωγή ζητά ο πρωθυπουργός

Για το κόστος αυτό και την ανάγκη στήριξης της χώρας με ευρωπαϊκούς πόρους προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών των τελευταίων μηνών συζητά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σήμερα, Τρίτη (12/9) στο Στρασβούργο με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και την πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα.

«Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται. Θα κινητοποιήσω και ό,τι ευρωπαϊκό πόρο υπάρχει για να μπορέσουμε να έχουμε πρόσθετη στήριξη, για να καλύψουμε πρώτα απ’ όλα τις ανάγκες σε αποζημιώσεις των νοικοκυριών» είχε δηλώσει την Παρασκευή (8/9) κατά τη σύσκεψη που είχε με Δημάρχους των περιοχών που επλήγησαν, στο Δημαρχείο Καρδίτσας. 

Από το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, την Κυριακή, ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι θα ζητήσει από την ΕΕ «μια σημαντική οικονομική υποστήριξη για να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μεγάλη καταστροφή. Μια καταστροφή η οποία σίγουρα συνδέεται άμεσα με την κλιματική κρίση και μία καταστροφή η οποία απαιτεί και από την Ευρώπη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων».

Διαβεβαίωσε, δε, τους πληγέντες: «Θέλω να γνωρίζουν όσες και όσοι συμπολίτες μας είδαν τις περιουσίες τους είτε να καταστρέφονται είτε να παθαίνουν μεγάλες ζημιές, ότι το κράτος θα είναι δίπλα τους και θα είναι δίπλα τους γρήγορα, έτσι ώστε να μπορέσουν να ξαναμπούν στα σπίτια τους με την απαραίτητη οικονομική στήριξη για να καλύψουμε τις ανάγκες οικοσκευής και σε δεύτερο χρόνο με εκείνα τα κονδύλια που είναι απαραίτητα προκειμένου να επισκευαστούν οι ζημιές που άφησε πίσω της η πλημμύρα.

»Προφανώς, το ίδιο αφορά και τους αγρότες μας. [...] Θέλω να τονίσω και πάλι -το γνωρίζετε εξάλλου- ότι ο προϋπολογισμός του ΕΛΓΑ έχει πρακτικά εξαντληθεί για το έτος, όμως το κράτος και ο κρατικός προϋπολογισμός θα είναι εδώ και θα καλύψει στο ακέραιο οποιαδήποτε πρόσθετη παροχή χρηματοδότησης απαιτείται από τον ΕΛΓΑ, έτσι ώστε να μπορέσουμε να καλύψουμε τις ζημιές των αγροτών μας και των κτηνοτρόφων μας. Ξέρω πόσο δύσκολο και πόσο σκληρό είναι για τους αγρότες, αλλά ειδικά για τους κτηνοτρόφους οι οποίοι χάνουν τα ζώα τους. Θέλουμε οι άνθρωποι αυτοί να παραμείνουν στον τόπο τους, να ξαναχτίσουν το ζωικό τους κεφάλαιο και θέλω να γνωρίζουν ότι θα είμαστε δίπλα τους σε κάθε βήμα αυτής της διαδικασίας.»

Οι ανακοινώσεις στη ΔΕΘ

Οι επαφές του πρωθυπουργού στο Στρασβούργο, ακόμη και οι αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα -που οι πληροφορίες θέλουν την «αλλαγή σκυτάλης» στο υπουργείο Ναυτιλιάς να είναι μόνο η αρχή- στρώνουν τον δρόμο ώστε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να μεταβεί στη Θεσσαλονίκη το Σαββατοκύριακο και να προχωρήσει σε εξαγγελίες. Όχι στις εξαγγελίες που συνηθίζονται από το βήμα της ΔΕΘ, βέβαια.

Δεν είναι μόνο ότι η παροχολογία αποτελούσε ήδη παρελθόν, αλλά και ότι μετά τις αλλεπάλληλες φυσικές -και όχι μόνο- καταστροφές, δεν είναι το ζητούμενο. Το ζητούμενο είναι ένα συνολικό restart της χώρας, καθώς στις διαχρονικές παθογένειες του κράτους ήρθαν να προστεθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που πλέον πολύ δύσκολα μπορεί να αμφισβητήσει κανείς. 

Οι πυρκαγιές στη χώρα τα τελευταία χρόνια έχουν λάβει διαστάσεις wild fire και οι τροπικές καταιγίδες την κάνουν να θυμίζει ασιατική περιφέρεια. Ο Ιανός, μόλις 3 χρόνια πριν, είχε χαρακτηριστεί κακοκαιρία του αιώνα. Προχθές ειδικοί μιλούσαν για την κακοκαιρία Daniel, αναφέροντας ότι η ποσότητα νερού που έπεσε συμβαίνει μια φορά στα 300 χρόνια.

Τελικά, το συμπέρασμα που αβίαστα προκύπτει είναι ότι τα εξαιρετικά ακραία φαινόμενα, πλέον θα είναι πολύ λιγότερο εξαίρεση και μάλλον ο κανόνας. Και δεν είναι μόνο τα φυσικά φαινόμενα, όπως έχει ήδη διαπιστωθεί από την τραγωδία των Τεμπών, τη δολοφονική κάθοδο των κροατών χούλιγκανς, έως και την ανθρωποκτονία του Αντώνη Καργιώτη στο λιμάνι του Πειραιά.

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, τίθεται το ζήτημα του εκσυχρονισμού. Όχι μόνο των υποδομών, μέσω υλοποίησης π.χ. αντιπλημμυρικών έργων· ούτε καν ανασχεδιασμού τους. Πρόκειται για μια ανάγκη ευρύτατης ανάταξης του κρατικού μηχανισμού, προκειμένου να απαντηθεί ουσιαστικά το αίσθημα ανασφάλειας που έχει αρχίσει και παγιώνεται στη συνείδηση των πολιτών και διατυπώνεται από όλο και περισσότερους με τη φράση: «Από τύχη ζούμε»...

Το πρωθυπουργικό επιτελείο αναπροσαρμόζει τα όσα σχεδίαζε να ανακοινώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ. Είναι προφανές ότι ο πρωθυπουργός θα αναφερθεί σε αποζημιώσεις, επιδόματα, αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων, δηλαδή σε μέτρα στήριξης των πληγέντων. Παράλληλα, ωστόσο, αναμένεται να αναφερθεί στην ανάγκη συνολικότερου μεταρρυθμιστικού σχεδίου για το οποίο είναι αναγκαία η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. 

Το μήνυμα που έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Κυριακή είναι ενδεικτικό των προθέσεων: «Δαπανούμε πολλούς ευρωπαϊκούς πόρους για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και να χρηματοδοτήσουμε τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλού άνθρακα. Παρεμβάσεις, δηλαδή, που θα έχουν αποτύπωμα σε πέντε, δέκα, δεκαπέντε, είκοσι χρόνια. Ταυτόχρονα, όμως, δαπανούμε σχετικά λίγους πόρους, ως Ευρώπη, για να αντιμετωπίσουμε την προσαρμογή στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής. Και η πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής -τη βιώσαμε, όλες και όλοι, με μια πρωτοφανή καταιγίδα- ήταν έξω, ξεπέρασε και τα πιο, θα έλεγα, πεσιμιστικά σενάρια όλων όσοι ασχολούνται με προβλεπτικά μοντέλα τέτοιων φαινομένων.

»Θα πούμε πολλά για το ζήτημα αυτό. Έχουμε πολλές επιλογές χρηματοδοτικών εργαλείων όπου η Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει: και τα αγροτικά ταμεία και οι πόροι του ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και το Ταμείο Φυσικών Καταστροφών. Θα τα συζητήσω, λοιπόν, όλα αυτά με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είμαι σίγουρος ότι η Ευρώπη θα στηρίξει την πατρίδα μας οικονομικά για να μην επωμιστεί ο Έλληνας φορολογούμενος αποκλειστικά, μόνος του, το μεγάλο κόστος της επιδιόρθωσης των ζημιών που άφησε πίσω της αυτή η πρωτοφανής κακοκαιρία».

Σε πολιτικό επίπεδο, δε, και έναντι της πίεσης της αντιπολίτευσης για ανάληψη ευθύνης από την κυβέρνηση για τον τρόπο που ανταποκρίθηκε ο κρατικός μηχανισμός εν μέσω της φονικής κακοκαιρίας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέφυγε να συγκρουστεί, διευκρινίζοντας ότι το ερχόμενο Σαββατοκύριακο από τη Θεσσαλονίκη: «Θα μιλήσουμε για τα θέματα αυτά. Θα απαντήσουμε σε όλες τις ερωτήσεις οι οποίες μπορεί να υπάρχουν. Θα μιλήσουμε πάντα τη γλώσσα της αλήθειας. Δεν θα κρύψουμε τίποτα, δεν θα ωραιοποιήσουμε τίποτα, αλλά δεν θα μηδενίσουμε και τίποτα.

»Από εκεί και πέρα, οι πολίτες θα μπορούν με ψυχραιμία να βγάλουν τα συμπεράσματά τους.»