Διάνα Βουτυράκου: Η 27χρονη ιδρύτρια της Unique Minds στη δύσκολη πίστα της πολιτικής με τον ΣΥΡΙΖΑ

Τη Διαλεκτή - Aθηνά Βουτυράκου, ή Διάνα, όπως τη φωνάζουν, τη γνώρισα για πρώτη φορά το 2018 στη συνέντευξη που κάναμε όταν είχε επιστρέψει νικήτρια από την Κίνα στους αγώνες ρομποτικής. Mια είδηση που έγινε viral αρχικά επειδή το ευρύ κοινό αγνοούσε πως έχουμε τόσο αξιόλογες ομάδες ρομποτικής στην Ελλάδα κι έπειτα επειδή το να είσαι γυναίκα, μικρή σε ηλικία, σε έναν ανδροκρατούμενο κλάδο έκανε μεν κάποιους να τη δουν με δυσπιστία, εντυπωσίασε όμως πολλούς περισσότερους. Ίδρυσε τη φοιτητική MKO Unique Minds που ασχολείται με τον ακαδημαϊκό προσανατολισμό, ξεκίνησε να μοιράζεται τη ζωή της μεταξύ Μονάχου και Αθήνας λόγω δουλειάς στον τομέα της βιοϊατρικής, και σήμερα το όνομά της βρίσκεται πάλι στο προσκήνιο με την υποψηφιότητά της με τον ΣΥΡΙΖΑ στις βουλευτικές εκλογές. 

Αν και απομένουν περίπου 20 μέρες από τις κάλπες, μεγάλη μερίδα των νέων δηλώνουν αναποφάσιστοι για το τι θα ψηφίσουν, άλλοι πάλι τις αποστρέφονται εντελώς. Αυτούς είναι που η Διάνα προσπαθεί να πείσει και περιγράφει στην ATHENS VOICE όσα θέλει να αλλάξουν στην ελληνική πραγματικότητα, όπως είναι διαμορφωμένη σήμερα.

— Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με την πολιτική;
Με τα κοινά ασχολούμαι ως ενεργός πολίτης στην κοινωνία μας εδώ και πολλά χρόνια χωρίς ωστόσο να το κάνω μέσα από κάποια κομματική παράταξη. To 2020 προπονούσα μία ομάδα ρομποτικής με την οποία δημιουργήσαμε ένα ρομποτικό μπαστούνι για ανθρώπους με προβλήματα όρασης με το οποίο και λάβαμε την πρώτη θέση στη Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα. Τόσο ο πρωθυπουργός της χώρας όσο και ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης μας προσκάλεσαν στα γραφεία τους για να μας συγχαρούν. Εκείνη τη μέρα γνώρισα τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και λίγο καιρό μετά μου πρότεινε να συμμετέχω στο Think Tank που θα δημιουργούσε, και συγκεκριμένα στην ομάδα της ψηφιακής μετάβασης, γεγονός που αποτέλεσε την αρχή της ενασχόλησής μου με την πολιτική.

Έναν χρόνο αργότερα μου έγινε η πρόταση να συμμετέχω στα ψηφοδέλτια του κόμματος, και ομολογώ είχα αρκετούς δισταγμούς κυρίως γιατί ο χώρος ήταν και είναι αρκετά άγνωστος για εμένα, αφού δεν προέρχομαι από οικογένεια πολιτικών/κομματικών στελεχών που θα μπορούσαν ίσως να με συμβουλεύσουν και να με καθοδηγήσουν στα πρώτα μου βήματα. Οφείλω να πω όμως πως οι γονείς μου, Κώστας και Δάφνη, με στήριξαν από την πρώτη στιγμή που τους ανακοίνωσα την απόφασή μου εκφράζοντας φυσικά τις ανησυχίες τους. Αν και αμφιταλαντεύτηκα αρκετά πριν δεχτώ, ο κύριος λόγος που με έκανε να απαντήσω θετικά στην πρόταση ήταν η στάση των ανθρώπων που έβλεπα απέναντι στην πολιτική. «Πού πας να μπλέξεις;», «Μα στην πολιτική είναι όλοι ίδιοι», είναι μερικές από τις πρώτες αντιδράσεις που έλαβα. Και αυτό με πείσμωσε. Γιατί η πολιτική ορίζει τις ζωές μας και αν εμείς που αγαπάμε αυτή τη χώρα δεν προσπαθήσουμε να την αλλάξουμε προς το καλύτερο τότε ποιος θα το κάνει;

Έχω μάθει στη ζωή μου όταν αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα όχι μόνο να μην τα παρατάω αλλά να κάνω ό,τι μπορώ για να το λύσω, ώστε ο επόμενος από εμένα να μη χρειαστεί να περάσει τα ίδια. Και αυτό είναι για εμένα η πολιτική, ένας τρόπος να αυξήσεις το θετικό αποτύπωμα που μπορείς να έχεις στην κοινωνία, ένας τρόπος να συνεισφέρεις ενεργά βοηθώντας κάθε πολίτη ώστε να πετύχουμε συλλογική ευημερία.

— Γιατί στη Δυτική Αττική;
Η Δυτική Αττική είναι το μέρος που εργάζομαι καθώς η εταιρεία που δουλεύω στην Ελλάδα εδρεύει στη Μαγούλα. Περνάω, λοιπόν, ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μου εκεί και πάντοτε μου έκανε εντύπωση πως περιοχές οι οποίες ανήκουν στην Αττική, και που μάλιστα βρίσκεται εκεί ένα σημαντικό μέρος των παραγωγικών μονάδων και της βιομηχανίας της χώρας, αντιμετωπίζονται τόσο διαφορετικά από τις υπόλοιπες. Ταυτόχρονα, μετά την πλημμύρα στη Μάνδρα, ήρθαμε σε επαφή με αρκετούς μαθητές μέσω της ΜΚΟ μου, καθώς έλαβαν μοριοδότηση στις Πανελλήνιες και χρειάστηκαν καθοδήγηση για τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους. Εκεί ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο η πεποίθησή μου ότι η Αττική χωρίζεται σε περιοχές δύο ταχυτήτων – αφού τα ερεθίσματα και η ενημέρωση που έχουν τα παιδιά στις περιοχές της Δυτικής Αττικής είναι εμφανώς λιγότερα από τον μέσο μαθητή της Αθήνας. Και αυτή την εμφανή ανισότητα οφείλουμε και θα την αλλάξουμε. 

— Τι είναι αυτό που σε εκνευρίζει στην ελληνική πραγματικότητα, όπως είναι διαμορφωμένη σήμερα, και πού θα ήθελες να συνδράμεις για να αλλάξει;
Αυτό που με εκνευρίζει και ταυτόχρονα με στεναχωρεί περισσότερο στην ελληνική κοινωνία είναι η ηττοπάθεια και η έλλειψη οράματος και ελπίδας που ενισχύθηκε με τις αλλεπάλληλες κρίσεις που βιώσαμε. Νιώθω πολλές φορές σαν να έχουμε παραδοθεί σε μια κατάσταση που θεωρούμε πως δεν μπορεί κάτι να αλλάξει. Και πιστεύω πως όλα τα προβλήματα που έχω αναφέρει κατά καιρούς πηγάζουν από αυτό ακριβώς, την απουσία επιθυμίας να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο αύριο και τον συμβιβασμό σε μία προβληματική καθημερινότητα.

Κατέχουμε σαν χώρα το αρνητικό ρεκόρ στην Ευρώπη στην ανεργία των νέων, διαθέτουμε τη θέση 25 από τις συνολικά 27 στον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας DESI, ενώ βρισκόμαστε στη θέση 108 στον κόσμο στην ελευθερία του Τύπου. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat το 26% των νέων είναι κοντά στον κίνδυνο της φτώχειας. Κι όμως, παρά αυτά τα αδιαμφισβήτητα στατιστικά, έχουμε δεχθεί να το θεωρούμε αυτό τη νέα κανονικότητα. Έχουμε δεχθεί να λαμβάνουμε ένα μισθό με τον οποίο ένας νέος αδυνατεί να συντηρήσει δικό του σπίτι, πόσο μάλλον να σκεφτεί να δημιουργήσει τη δική του οικογένεια.  Έχουμε δεχθεί οι τιμές στο σούπερ μάρκετ ή η τιμή της βενζίνης στη Γερμανία –με μισθούς μεγαλύτερους των ελληνικών– να είναι χαμηλότερες, χωρίς να διαμαρτυρόμαστε.

Θεωρώ, λοιπόν, επιτακτική την ανάγκη συλλογικής διεκδίκησης ενός καλύτερου αύριο, όπου σαν νέος δεν θα χρειάζεται να φύγω στο εξωτερικό για να βρω ανθρώπινες συνθήκες εργασίας ή για να μπορώ να ονειρεύομαι το μέλλον μου. Ενός αύριο όπου όλοι μας θα παλέψουμε και θα ελπίζουμε, γιατί στην τελική χρωστάμε στα παιδιά μας να τους δώσουμε μια Ελλάδα καλύτερη από αυτή που εμείς γνωρίσαμε.

— Τι αντιδράσεις έχεις λάβει από τότε που ανακοίνωσες την υποψηφιότητά σου από τον κόσμο;
Αρχικά λαμβάνω καθημερινά μηνύματα από νέους ανθρώπους που, αν και δεν τους γνωρίζω, αισθάνονται την ανάγκη να μου εκφράσουν τη στήριξή τους – μηνύματα που με γεμίζουν δύναμη. Και παρόλο που έχω ήδη ξεκινήσει την επαγγελματική μου πορεία στο Μόναχο στη ρομποτική, θεωρώ πως μπορώ και θέλω να προσφέρω στη χώρα που με μεγάλωσε.

Ιδιαίτερα συγκινητικά βρίσκω πάντοτε τα μηνύματα που δέχομαι από νέες γυναίκες στον κλάδο του STEM, που μου αναφέρουν πόσο σημαντικό είναι να ακούγονται επιτέλους τα προβλήματα που βιώνουμε στον ανδροκρατούμενο αυτόν χώρο με την προτροπή να παλέψουμε να λυθούν. Στον χώρο της ρομποτικής ήρθα αντιμέτωπη με πληθώρα στερεοτύπων λόγω του φύλου μου και σεξιστικών συμπεριφορών και προσπαθώ να συμβάλλω μέσα από διάφορα δίκτυα στη γεφύρωση του χάσματος των δύο φύλων στον κλάδο μου και φυσικά στην ενδυνάμωση και υποστήριξη νέων γυναικών. Για παράδειγμα, από το 2018 είμαι πρέσβειρα του G(irls)20 (Fora Network) για την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του οποίου και δημιουργούμε προτάσεις για τη συμπερίληψη και την ισότητα των φύλων που καταθέτουμε σε εταιρείες, οργανισμούς και παγκόσμια συνέδρια όπως στο G20 Summit.

Ωστόσο, φυσικά έχει χρειαστεί να αντιμετωπίσω αντιδράσεις λόγω της ηλικίας και του φύλου μου. Δύο μηνύματα από όσα έχω δει από την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς μου και μετά θα αναφέρω για να καταλάβουμε το οξύμωρο της κατάστασης: «Πού πάει αυτή με το σκουλαρίκι στη μύτη να μπει στη Βουλή; Λίγη σοβαρότητα δεν βλάπτει» και «Καλά όσα έχει καταφέρει αλλά ας μεγαλώσει 15 χρονάκια ακόμα και μετά βλέπουμε».

Με αυτό το σκουλαρίκι βέβαια μίλησα σε παγκόσμια και πανευρωπαϊκά συνέδρια. Με αυτό το σκουλαρίκι έχω διαγωνισθεί ως μαθήτρια, ως φοιτήτρια και ως προπονήτρια σε διεθνείς διαγωνισμούς ρομποτικής εκπροσωπώντας τη χώρα μας.

Είμαι 27 χρονών με αρκετή εκπαιδευτική και εργασιακή εμπειρία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς ξεκίνησα να εργάζομαι από τα 18 μου, οπότε το ότι είμαι νέα και γυναίκα σίγουρα δεν με καθιστά a priori λιγότερο ικανή από κάποιον μεγαλύτερο ή από κάποιον υποψήφιο του αντίθετου φύλου. Αυτό υπενθυμίζω στον εαυτό μου σε κάθε στερεοτυπική αντίδραση που συναντώ στη διαδρομή μου. 

— Σε κουράζει η σοβαροφάνεια των πολιτικών; Kαι έπειτα, πιστεύεις ότι η κοινωνία μας είναι έτοιμη να αποδεχθεί κάτι διαφορετικό πέρα από την παγιωμένη εικόνα του «σοβαρού» πολιτικού με τον ξύλινο λόγο;
Η αλήθεια είναι πως μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς μου και λαμβάνοντας διάφορα μηνύματα, άρχισα να αναρωτιέμαι «Τι ζητάμε τελικά από τον πολιτικό μας;» και ίσως θα πρέπει ο καθένας από εμάς να το αναρωτηθεί. Θεωρώ ότι θα έπρεπε να ενθαρρύνουμε κάθε άνθρωπο που θέλει υπεύθυνα να προσφέρει στην κοινωνία του και το θέμα εδώ δεν είναι κομματικό. Επί τη ευκαιρία, να ευχαριστήσω τον κ. Πορτοσάλτε για τη μνεία που έκανε στο όνομά μου. Αυτά τα χρόνια της ενασχόλησής μου με τα κοινά έχω γνωρίσει αξιόλογους ανθρώπους τόσο στο χώρο της δεξιάς όσο και της αριστεράς και το ότι μπορεί ιδεολογικά να διαφωνούμε, σε καμία περίπτωση δεν μειώνει την αξιοσύνη τους ή την επιθυμία μου να ακούγεται ο λόγος και η φωνή αυτών των ανθρώπων. Γιατί αυτός ο πλουραλισμός απόψεων είναι και ο στόχος της δημοκρατίας.

Ο πολιτικός πρέπει να είναι σοβαρός, υπεύθυνος και ανθρώπινος, αλλά όχι σοβαροφανής. Δεν έχω σκοπό να αλλάξω τα πιστεύω και τις αρχές μου ή τον τρόπο που εκφράζομαι και που διεκδικώ επειδή αποφάσισα να ασχοληθώ με την πολιτική, ούτε έχω σκοπό να μπω σε κάποιο καλούπι για το πώς πρέπει να μοιάζει ή να φέρεται κάποιος πολιτικός. Έχω μάθει στη ζωή μου να κρίνω τους ανθρώπους από τις πράξεις τους και με αυτόν τον τρόπο θα ήθελα να κριθώ και εγώ. 

— Tι μήνυμα θες να δώσεις στα άτομα της νέας γενιάς που έχουν απογοητευτεί μέχρι σήμερα, που νιώθουν ότι ο τόπος δεν ευνοεί ενδεχομένως τα όνειρα ή τις κλίσεις τους και αποστρέφονται τις κάλπες;
Εκεί ακριβώς είναι η παγίδα. Για πολλούς από εμάς ο τόπος δεν ευνοεί τα όνειρά μας και δεν θέλω να προσποιηθώ ότι δεν ανήκω σε αυτούς τους νέους και εγώ, αφού αυτός είναι και ένας από τους λόγους που εργάζομαι και στο Μόναχο. Όμως πάντοτε υπάρχουν δύο τρόποι να αντιδράσουμε σε μία δυσκολία. Είτε μένοντας απαθείς, αποφεύγοντας για παράδειγμα να ψηφίσουμε, πέφτοντας στην παγίδα του «όλοι ίδιοι είναι», χάνοντας την ελπίδα μας να αλλάξουμε πράγματα. Όμως το μόνο που θα πετύχουμε έτσι είναι να επιτρέπουμε σε άλλους να αποφασίζουν για εμάς, για τις ζωές μας χωρίς εμάς. Αφήνοντας μία προβληματική κατάσταση να διαιωνίζεται και με την αποχή μας γινόμαστε συνένοχοι σε αυτό.

Ο δεύτερος τρόπος είναι να αναλάβουμε ενεργό δράση, ενώνοντας τις φωνές μας ως νέοι διεκδικώντας μία θέση στο τραπέζι που παίρνονται οι πολιτικές αποφάσεις και προσπαθώντας να ακουστούμε, για όλες τις κρίσεις που έχουμε βιώσει, για όλες τις φορές που η πολιτική και οι πολιτικοί μας απογοήτευσαν με μεγάλες υποσχέσεις, για να δημιουργήσουμε τις εύφορες συνθήκες για το αύριο που αξίζει σε εμάς και στην Ελλάδα μας.

— Έχεις άγχος για τις επικείμενες εκλογές;
Έχω αρκετό, όχι τόσο όμως για το αν θα εκλεγώ ή όχι. Ασχέτως του αποτελέσματος που αφορά στη δική μου υποψηφιότητα θα συνεχίσω να προσφέρω στη χώρα μου και να εργάζομαι στη ρομποτική, που είναι ένας τομέας που αγαπώ και ασχολούμαι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Έχω άγχος για τον συλλογικό αγώνα που καλούμαστε να δώσουμε στις επερχόμενες εκλογές, έναν αγώνα πρωτίστως δημοκρατίας. Είναι σημαντικό κάθε πολίτης να πάει στην κάλπη στις 21 Μαΐου και να ψηφίσει, ώστε να ακουστούν οι φωνές όλων μας. Γιατί πρέπει να διεκδικήσουμε ένα κράτος δικαίου με σεβασμό σε κάθε πολίτη που θα του παρέχει τα δημόσια αγαθά που έχει δικαίωμα να απολαμβάνει. Ένα κράτος που δεν θα υποβαθμίζει τη δημόσια παιδεία και υγεία μας, και δεν θα έχει σημαία του τις αλλεπάλληλες ιδιωτικοποιήσεις αγαθών που οφείλουν να είναι δωρεάν και δημόσια σε μία σύγχρονη δημοκρατία.