Το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, η φράση «Πάμε κι όπου βγει» ως εθνικό σύνθημα, η διαχρονική κρατική ανεπάρκεια.
Χρειάστηκε να περάσουν κάποιες ώρες, να ξημερώσει η Πέμπτη, για να αρχίσει το μυαλό να συμπεριφέρεται με μία σχετική κανονικότητα. Σε μία χώρα όπου ο όρος κανονικότητα είναι συνειδητά απροσδιόριστος.
Το νέο εθνικό σύνθημα είναι πλέον το «Πάμε κι όπου βγει». Μετά από δεκαετίες Μεταπολίτευσης και χωρίς να υπάρχει δυνατότητα προσφυγής σε κάποιο άλλοθι του τύπου Χούντα, Εμφύλιος ή έστω σε κάποιο άλλο πόλεμο, η κοινωνία ξύπνησε το πρωί της 1ης Μαρτίου με μία γεύση τόσο έκδηλα deja vu, τόσο γνώριμα πικρής, που λες ότι τίποτε δεν άλλαξε σε αυτούς τους βασανιστικούς αιώνες της ιστορίας της.
Δεκάδες νέων παιδιών, φοιτητές, που πήραν την βραδινή αμαξοστοιχία για τη Θεσσαλονίκη, όπου το εισιτήριο είναι φθηνότερο, όπως τότε, πολλά χρόνια πριν, που συνόδευα την κόρη μου, φοιτήτρια στο ΑΠΘ, στον σταθμό Λαρίσης. Δεκάδες νέα παιδιά που ανασύρθηκαν νεκρά, απανθρακωμένα, κάποια εξαϋλωμένα από τους 1.500 βαθμούς Κελσίου που αναπτύχθηκαν μέσα στα βαγόνια. Κατεστραμμένες οικογένειες. Χαμένες ζωές. Ανείπωτος πόνος. Τερατώδεις σκέψεις. Χαώδης η απορία. Γιατί ρε αδερφέ, σε αυτήν τη χώρα ξυπνάμε ένα πρωί με 80 πνιγμένους συμπολίτες μας στις Πόρτες της Πάρου και με 50 νεκρούς ανθρώπους στον Ευαγγελισμό των Τεμπών; Γιατί σε αυτήν τη χώρα δεν ξοδεύεται ούτε μία δεκάρα για να ελέγχεται αποτελεσματικά το αναπόφευκτο «ανθρώπινο λάθος»;
Γιατί η καταφυγή στο μοιραίο «ανθρώπινο λάθος» είναι η μόνιμη επωδός κάθε κυβερνήτη σε αυτόν τον τόπο όταν καλείται να εξηγήσει ή να ερμηνεύσει τον λόγο για τον οποίο, το παιδί μου, το παιδί σου, ο γείτονάς σου, ο συμπολίτης σου, πέφτει θύμα της συλλογικής αδιαφορίας μας, ανευθυνότητας και ολιγωρίας και της μόνιμης ομαδικής απάθειας. Μόνιμο χαρακτηριστικό της απίστευτης φυλετικής ικανότητας μας να αποδεχόμαστε ως εθνικό σύνθημα το «Πάμε και όπου βγει».
Δεν αντέχεται άλλο αυτή η πολιτικά άρρωστη επωδός. Δεν αντέχεται αυτή η πολιτικά απαράδεκτη αλλά και τόσο ωφελιμιστική μοιρολατρία. Διότι όλοι μας, ψηφίσαντες και εκλεγμένοι, πολίτες και αιρετοί, κρυβόμαστε πίσω από το απυρόβλητο που προσφέρει αυτό το σύνθημα. Διότι έτσι νομιμοποιείται η συλλογική ανεπάρκεια μας. Διότι μόνον έτσι επιβιώνει ως εθνικό χαρακτηριστικό ο παραδοσιακός ωχαδερφισμός μας.
Επί 9 χρόνια δεν λειτουργούν τα συστήματα τηλεματικής στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Από το 2000 δεν λειτουργεί το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου στη γραμμή Αθήνας - Θεσσαλονίκης. Την μοναδική επί της ουσίας σιδηροδρομική γραμμή της χώρας. Επί δεκαετίες τα προβλεπόμενα ποσά από τα προγράμματα ΕΣΠΑ και τον Κρατικό Προϋπολογισμό, έχουν δαπανηθεί, μοιραστεί, φαγωθεί, «εξαϋλωθεί», χωρίς τα έργα να έχουν παραδοθεί, να έχουν παραληφθεί και να έχουν λειτουργήσει.
Σε μία χρονική περίοδο όπου παρακολουθείται και ο τελευταίος ντελιβεράς που μεταφέρει μία πίτσα ηλεκτρονικά, τα δύο τρένα που όδευαν σε αυτό το προαναγγελθέν ραντεβού με τον χάρο είχαν χαθεί από προσώπου γης. Ένα «ανθρώπινο λάθος» από κάποιον ανώνυμο σιδηροδρομικό στη Λάρισα, ήταν αρκετό για να στείλει στον Καιάδα της νεοελληνικής μας ανεπάρκειας τα θύματα αυτής της κατά τα άλλα «αναμενόμενης» καταστροφής. Διότι εδώ και πολύ καιρό είχαν σταλεί τα προειδοποιητικά μηνύματα, είτε υπό την μορφή ενυπόγραφων εκθέσεων, είτε με την μορφή εξωδίκων, είτε υπό την μορφή παραιτήσεων στελεχών. Ναι λοιπόν. Το Υπουργείο Υποδομών υπό την παρούσα, την προηγούμενη ή την ακόμη παλαιότερη ηγεσία του, είχε πλήρη γνώση της κατάστασης του Δικτύου. Οι επικεφαλής, διαχρονικά, των εταιρειών ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ επίσης. Δεν υπάρχει δικαιολογία ούτε νομιμοποιείται πολιτικά η καταφυγή στην έννοια της «άγνοιας». Άγνοια δεν νοείται. Τα πάντα ήταν γνωστά. Ακόμη και τα επικίνδυνα σημεία, εκείνα στα οποία ήταν πολύ πιθανόν να εκδηλωθεί σοβαρό ατύχημα ή δυστύχημα, ήταν καταγεγραμμένα στις κατατεθειμένες εκθέσεις των ειδικών.
Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να δοθεί απάντηση στο αμείλικτο «γιατί;» Υφίσταται άραγε κάποια ενδεικνυόμενη πολιτική ενέργεια δια της οποίας είναι δυνατόν να καθησυχαστεί ο μέσος πολίτης πώς δεν πρόκειται να ξανασυμβεί μελλοντικά μία τέτοια τραγωδία;
Προφανώς η παραίτηση του αρμοδίου Υπουργού και των δύο Προέδρων των εμπλεκόμενων Οργανισμών (ΟΣΕ - ΕΡΓΟΣΕ) είναι αυτονόητες ενέργειες σε ένα κράτος που έστω κατ’ όνομα επιμένει να θεωρείται ευρωπαϊκό. Δυτικοευρωπαϊκό για να είμεθα ακριβείς. Έστω και εάν σε αυτήν την χώρα η έννοια του αυτονόητου είναι απόλυτα σχετική. Οι παραιτήσεις αυτές δεν είναι ωστόσο αρκετές για να εκτονώσουν αυτό το κύμα του τόσο έκδηλου και ταυτόχρονα απόλυτα απεχθούς αισθήματος της ανημποριάς, και της οδυνηρής αίσθησης αδυναμίας αντίδρασης. Του απόλυτα αβοήθητου.
Κανείς βέβαια δεν θα μπορούσε να πάρει στα σοβαρά την εξαγγελία περί «Διακομματικής Επιτροπής Έρευνας» την οποία θα συστήσει το δεξί χέρι του πρωθυπουργού, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα μεταβατικού Υπουργού. Δεν είναι προσωπικό το ζήτημα προφανώς. Είναι απόλυτα θεσμικό. Ποιος έλληνας πολίτης θεώρησε ποτέ πώς η σύσταση μία κοινοβουλευτικής ή άλλου τύπου διακομματικής επιτροπής θα λειτουργήσει αξιόπιστα για την ανάδειξη των πραγματικών γεγονότων; Ουδείς βεβαίως.
Σε αυτήν τη χώρα η έννοια του Πολιτικού Σχεδιασμού είναι εκ των πραγμάτων αυτό-υπονομευμένη. Εκτός αν το σύνολο της κοινωνικής λειτουργίας είναι ενεργά συμφιλιωμένη με την αρχή του Σουρεαλισμού. Προφανώς λοιπόν οι εκλογικοί σχεδιασμοί έπεσαν για άλλη μία φορά έξω. Μόνος κερδισμένος από την τραγωδία ο Πολακισμός ως διαχρονική έννοια βαλκανικού λαϊκισμού και δείγμα πολιτικής βαναυσότητας. Ποιος ασχολείται πλέον με τον κ. Πολάκη. Ούτε καν ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Το μέγεθος της τραγωδίας στα Τέμπη κάλυψε τον πολιτικό κορνιαχτό των ανοικτών και υπαρκτών σκανδάλων, των πολιτικών ανομημάτων, των απειλητικών εκτροπών. Μία παράλυση της προεκλογικής πολιτικής ζωής ενέσκηψε αιφνιδίως μέσα από αυτό το κύμα συλλογικού πόνου και απορίας.
Η παράλυση θα κρατήσει πολύ λίγο. Θα πρυτανεύσει η ανάγκη επιβίωσης όλων εκείνων των μηχανισμών και των δομών που εγγυήθηκαν την εκκόλαψη της ανομίας, της εγκληματικής ανεπάρκειας, της διαχρονικής νομιμοποίησης της κρατικής ολιγωρίας, της νομιμοποίησης της κρατικής αναξιοπιστίας. Οι εκλογές βεβαίως και θα διεξαχθούν σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές. Θα ακούσουμε σε κάποιο πάνελ ή από το στόμα πολιτικού, πώς η επόμενη τετραετία θα είναι αυτή των μεγάλων σιδηροδρομικών έργων. Ή μήπως το ακούσαμε ήδη το Σάββατο που πέρασε από τα πλέον αρμόδια χείλη;
Ακόμη όμως το χώμα θα είναι νωπό στους τάφους των θυμάτων. Και όλοι εμείς οι άλλοι θα περιμένουμε μοιρολατρικά την επόμενη προαναγγελθείσα καταστροφή για να απαριθμήσουμε τους αυτονόητους λόγους που την προκάλεσαν. Είναι τόσο απάνθρωπα κουραστικό να παρακολουθείς τα χρόνια να περνούν σε αυτήν τη χώρα της αστείρευτης και προκλητικά εγκληματικής φαιδρότητας.
