Οι κρίσεις στα σώματα ασφαλείας και το Δημόσιο, και η κατοχύρωση της αξιοκρατίας.
Για όσους έχουν ζήσει τις μάχες των προηγούμενων δεκαετιών για αντικειμενικές και αξιοκρατικές κρίσεις στο Δημόσιο, όσα αποκαλύπτονται, τις τελευταίες μέρες, για τις κρίσεις των ανώτατων αξιωματικών στην ελληνική Αστυνομία, δείχνουν την ανάγκη άμεσων λειτουργικών και δομικών αλλαγών στο κρίσιμο αυτό τμήμα σταδιοδρομίας των κρατικών λειτουργών.
Είναι εντυπωσιακό να δει κανείς, αυτές τις μέρες, ιστοσελίδες και έντυπα που ασχολούνται με θέματα των σωμάτων ασφαλείας, ότι εξαντλούνται περιγράφοντας πρωτοβουλίες ή παραλείψεις της πολιτικής ηγεσίας -ακόμη και του Μαξίμου- σε σχέση με την επιλογή των ανώτατων αξιωματικών στην ελληνική αστυνομία. Πληροφορίες και κουτσομπολιά αναμειγνύονται, αποτυπώνοντας ένα κλίμα πελατειασμού, κομματισμού και αναξιοκρατίας. Παρ’ όλα ταύτα δεν είδα καμία πρόταση για την αλλαγή του συστήματος κρίσεων και επιλογής των ανώτερων αξιωματικών, σαν να είναι φυσιολογικό και δεοντολογικά ορθό να ορίζονται με κομματικά κριτήρια από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Ο φαύλος κύκλος που δημιουργείται από τις κομματικές επιλογές, την συνακόλουθη αποκάλυψη των επιχειρησιακών, διοικητικών, ακόμη και ηθικών ελλειμμάτων ανώτερων αξιωματικών φαίνεται να μην απειλείται, αφού καλούνται να θεραπεύσουν το πρόβλημα εκείνοι που το δημιούργησαν!
Όσοι ζήσαμε τα ρουσφετόχαρτα, τα στημένα υπηρεσιακά συμβούλια με μέλη-μαριονέτες και τους συνδικαλιστές-κομματάρχες, ξέραμε ότι το κενό στο σύστημα αντικειμενικής αξιολόγησης και κρίσης που διατηρήθηκε με την επίκληση του άβατου των σωμάτων ασφαλείας, θα οδηγούσε, νομοτελειακά, στην παρείσφρυση του πελατειασμού και της αναξιοκρατίας.
Όσο δύσκολο και χρονοβόρο ήταν να θεσπιστούν και να εφαρμοστούν αντικειμενικές διαδικασίες προσλήψεων στο τμήμα αυτό του Δημοσίου, άλλο τόσο δύσκολο-ίσως και περισσότερο- αποκαλύπτεται ότι είναι η εκπόρθηση του πελατειασμού και της αναξιοκρατίας από τις κρίσεις και την σταδιοδρομία των ενστόλων.
Πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Τι εμποδίζει την διαφάνεια και την αξιοκρατία στα σώματα ασφαλείας; Γιατί όσα εφαρμόστηκαν στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα δεν ισχύουν για τα σώματα ασφαλείας;
Τα επιχειρήματα όσων δεν θέλουν να αλλάξει η κατάσταση των πραγμάτων είναι ακριβώς ίδια με εκείνα που προβάλλονταν όταν ξεκίνησε η προσπάθεια αποκομματικοποίησης των κρίσεων στο ευρύτερο Δημόσιο. Και τότε, όπως και τώρα, κάθε Υπουργείο και νομικό πρόσωπο εθεωρείτο άβατο. Δεν υπήρχε, δήθεν, κανείς που θα μπορούσε να κρίνει καλύτερα από του ίδιους, Διευθυντές ή Γενικούς Διευθυντές, εκείνους που θα αποτελούσαν τους μελλοντικούς συναδέλφους τους,. Εννοείται ότι οι επιθυμίες της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας έπρεπε να γίνονται σεβαστές, με το ψευτο-επιχείρημα ότι, εάν δεν ήταν αρεστός ο προϊστάμενος, δεν θα μπορούσε ο Υπουργός να συνεργαστεί μαζί του. Συνηγορία στους συντηρητικούς προσέφερε, επίσης, το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο όντας πεπαλαιωμένο, αρτηριοσκληρωτικό και νομικίστικο, αποτελούσε μια ισχυρή γραμμή άμυνας.
Μερικά βήματα προόδου επιχειρήθηκαν και πέτυχαν. Η διαδικασία και τα όργανα αξιολόγησης άλλαξαν. Η δομημένη συνέντευξη εντάχθηκε ως στοιχείο κρίσης και μια Ανεξάρτητη Αρχή, το ΑΣΕΠ, παρενεβλήθη στις κρίσεις των προϊσταμένων.
Βεβαίως, είμαστε πολύ μακριά ακόμη από την κατοχύρωση της αξιοκρατίας στον δημόσιο τομέα. Τα αργά βήματα δείχνουν ότι οι αλλαγές χρειάζονται χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν, ήδη, περάσει 7 χρόνια από την θέσπιση της δομημένης συνέντευξης, ενός εργαλείου διακρίβωσης ικανοτήτων και δεξιοτήτων των υποψηφίων, το οποίο παραμένει σε εμβρυακή κατάσταση.
Παρ’ όλα τα προσκόμματα που οι κυβερνήσεις παρεμβάλλουν στην ανάπτυξη των ελέγχων, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας, τα μικρά βήματα φαίνονται να είναι ανεπίστρεπτα. Πρέπει, λοιπόν, να τολμήσουμε να κάνουμε το πρώτο βήμα προς τον εκσυγχρονισμό των κρίσεων στην Αστυνομία, στην Πυροσβεστική και στα λοιπά σώματα ασφαλείας.
11°
