Τα «υπολείμματα» Σταλινισμού αμφισβητούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα

«Το προσωπικό μού συμπεριφέρεται όπως προβλέπουν οι διατάξεις και με σεβασμό στον νόμο. Συνεχίζω να συνεργάζομαι με τους ανακριτές και ήδη ομολόγησα δραστηριότητες σχετικά με την οργάνωση μαζικών διαδηλώσεων με στόχο την πρόκληση επεισοδίων». Ο νεαρός Ρομάν Προτάσεβιτς, δημοσιογράφος, 26 ετών, με ύφος σοβαρό που δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών, απευθύνεται στην κάμερα των δεσμοφυλάκων του. Το video θα αναπαραχθεί από την κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας ως «δημόσια ομολογία». Μία καρικατούρα που παραπέμπει στην ταινία του Κώστα Γαβρά, «Η Ομολογία» με τον Υβ Μοντάν, που περιγράφει τα σκοτεινά χρόνια του Σταλινισμού μετά τον Στάλιν στην Τσεχοσλοβακία. Τι Πράγα, τι Μινσκ.

Μόνο που η «Ομολογία» του Γαβρά αφορούσε την κατάσταση κατά τη δεκαετία του 1960, άντε και του 1970. Από τότε έχουν περάσει 50 ολόκληρα χρόνια. Το «Τείχος» κατέρρευσε. Η Σοβιετική Ένωση επίσης. Ο Σταλινισμός, προ ή μετά τον Στάλιν, σε όλες του μάλιστα τις εκδοχές καταδικάστηκε από την Ιστορία και τους ανθρώπους. Όμως κάπου, σε μία χώρα η οποία παραπέμπει σε μία «Μελανή Οπή» της ιστορίας, εδώ και 27 χρόνια κυριαρχεί ένα φάντασμα της Σοβιετικής προϊστορίας. Ένας «δεινόσαυρος» της σταλινικής περιόδου. Ένας πρώην αξιωματικός του Κόκκινου Στρατού, ο οποίος, ως φαίνεται, δεν ήταν καν τόσο ικανός να διοικεί όταν τον έστειλαν να διευθύνει ένα Σολχόζ. Ναι, ο σημερινός πρόεδρος της Λευκορωσίας, ο Λουκασένκο, ο ισόβιος, όπως πάει, και μοναδικός, όπως δείχνει, ηγέτης της χώρας του, διεύθυνε ένα Σολχόζ αγροτοβιομηχανικής παραγωγής. Αυτός ο άνθρωπος, έτσι το 'φερε η μοίρα, ανελίχθηκε και έφθασε στο ανώτατο αξίωμα μετά εκλογικές αναμετρήσεις οι οποίες κατέληγαν πάντα να δίνουν σταλινικά ποσοστά νίκης της τάξης του 85%. Κρατική τρομοκρατία, συστηματική καλπονοθεία, διασπορά φόβου, συλλήψεις, βασανισμοί των ακτιβιστών της αντιπολίτευσης στα μπουντρούμια της Κρατικής Ασφάλειας. Οι μυστικές υπηρεσίες ασφαλείας της Λευκορωσίας δεν άλλαξαν ποτέ όνομα. Εξακολουθούν να αποκαλούνται KGB. Γιατί να το κρύψωμεν, άλλωστε. Ο Λουκασένκο δεν κρύβεται. Είναι δικτάτορας σταλινικού τύπου και το χαίρεται. Μοναδικός σύμμαχός του είναι ο Βλαδίμηρος Πούτιν, ο άρχων του Κρεμλίνου.

Οι άνδρες της KGB του Μινσκ «έσπασαν» τον νεαρό δημοσιογράφο μέσα σε λίγες ώρες. Ξέρουν καλά τη δουλειά τους. Άλλωστε ο Ρομάν Προτάσεβιτς είναι γνώριμος σε αυτούς τους κύκλους. Τον πρωτοέσπασαν στο ξύλο όταν ήταν μόλις 17 ετών, το 2012, όταν τον συνέλαβαν σε κάποια απόπειρα διαδήλωσης. Ουρούσε αίμα επί τρεις ημέρες, σύμφωνα με την «Le Monde». Η ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης που ζει στη Λιθουανία, η Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια, παρακολουθώντας τον Ρομάν Προτάσεβιτς να «ομολογεί» μπροστά στην κάμερα δεν άντεξε. «Να πώς είναι ένας άνθρωπος, ο Ρομάν, υπό καθεστώς σωματικής και ψυχολογικής πίεσης», αναφώνησε. Η σκηνή θυμίζει τόσο πολύ τις σκηνές βίας και κατατρομοκράτησης που συνοδεύουν τις «ομολογίες» ομήρων στα χέρια Τζιχαντιστών.

Πολλοί προσπάθησαν να αμβλύνουν τις εντυπώσεις μέσω διαδικτύου και να στηρίξουν τη θεωρία σύμφωνα με την οποία ο νεαρός Λευκορώσος δημοσιογράφος είναι νεοναζί, ακροδεξιός κ.λπ. Πολύ συγκεκριμένοι κύκλοι οι οποίοι ως περιοδεύοντες θίασοι τρολάρουν κατ΄ επιταγή, κινούμενοι στις παρυφές της Μελανής Οπής του μεταχρονολογημένου Σταλινισμού, άρχισαν να αναρτούν διάφορα στο Διαδίκτυο αποδομώντας τον Ρομάν Προτάσεβιτς.

Για να συνεννοηθούμε. Είναι απολύτως αδιάφορο το εάν ο νεαρός δημοσιογράφος με τη νεαρά φίλη του ακολουθούν ιδεολογικά μονοπάτια που οδηγούν σε ακροδεξιά νεφελώματα. Δεν είναι καθόλου αδιάφορο το ότι ένα κράτος, όπως η Λευκορωσία, «κατεβάζει» ένα επιβατικό αεροσκάφος με 170 επιβάτες και με συνοδεία μαχητικού το προσγειώνει για να συλλάβει έναν Λευκορώσο νεαρό πολίτη, ο οποίος ασκεί έντονη κριτική στο δικτατορικό καθεστώς Λουκασένκο μέσω της δουλειάς του στα ΜΜΕ. Το εάν συμφωνούμε ή όχι με το ιδεολογικό περιεχόμενο των αναλύσεων του εν λόγω δημοσιογράφου είναι ένα άλλο και πάντως όχι το πρωτεύον ζήτημα σε αυτή την επονείδιστη υπόθεση.

Τι όμως συνέβη στα μυαλά των αξιωματούχων του Μινσκ και αιφνιδίως ενήργησαν με τρόπο ώστε να προκαλέσουν την άμεση αντίδραση της Δύσης αλλά και την απομόνωση της Λευκορωσίας με σοβαρότατες συνέπειες για την οικονομία της χώρας; Τι ακριβώς σκέφτηκαν όχι μόνον στο Μινσκ αλλά και στο Κρεμλίνο ώστε να σχεδιαστεί μία ολόκληρη επιχείρηση η οποία αρχίζει στην Αθήνα με την επίσκεψη της Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια στην ελληνική πρωτεύουσα την οποία καλύπτει δημοσιογραφικά ο Ρομάν Προτάσεβιτς; Πόσοι πράκτορες της KGB από το Μινσκ βρέθηκαν στην Αθήνα; Πόσοι εξ αυτών επιβιβάστηκαν στην επίμαχη πτήση για το Vilnius της Λιθουανίας; Πόσοι πράκτορες των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας ενεργοποιήθηκαν στην Αθήνα; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι ρώσοι πράκτορες, σε συνεργασία με Λευκορώσους, έστησαν ολόκληρη θεατρική παράταση εντός του αεροσκάφους της Ryanair για τον δήθεν εκρηκτικό μηχανισμό ο οποίος βεβαίως ήταν απλώς το κόλπο για να προχωρήσει η κρατική αεροπειρατεία;

Θα ήταν πραγματικά εξαιρετικά επιπόλαιο να υιοθετήσουμε την άποψη πως αιφνιδίως ο πρόεδρος της Λευκορωσίας υπέστη κρίση καταδίωξης και διάταξε τη σύλληψη του νεαρού δημοσιογράφου εν πτήσει από την Αθήνα προς τη Λιθουανία, την παραμονή της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ και δεκαπέντε ημέρες πριν την Σύνοδο Κορυφής του Νάτο και ενώ προετοιμάζονται οι πάντες στη Γενεύη για τη συνάντηση του Τζο Μπάιντεν με τον Βλαδίμηρο Πούτιν. Η Μόσχα δεν συνηθίζει να ενεργεί αψυχολόγητα και εν θερμώ. Η Λευκορωσία δεν θα ελάμβανε ποτέ μία τέτοια απόφαση με διεθνείς επιπτώσεις χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Μόσχας. Το Κρεμλίνο διά εκπροσώπου και ανάρτησης στο Διαδίκτυο επί της ουσίας υιοθέτησε πλήρως της «κρατική αεροπειρατεία» και μάλιστα τη δικαιολόγησε κατηγορώντας τις δυτικές δημοκρατίες πως «έχουν υποπέσει πολλάκις σε αντίστοιχα ατοπήματα».

Είναι προφανές πως εν όψει διπλωματικών εξελίξεων και γεωπολιτικών αναταράξεων η Μόσχα και οι συνοδοιπόροι της τεστάρουν τα ανακλαστικά της νέας αμερικανικής διακυβέρνησης και μετρούν τις προσωπικές αντιδράσεις του Τζο Μπάιντεν επιχειρώντας να διαγνώσουν τα περιθώρια ελιγμών που διαθέτουν. Η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ και της Ρωσίας στην Ισλανδία εκτυλίχθηκε σε ένα πολύ «ευγενικό κλίμα» για να είναι αληθινό. Οι διαφορές των δύο πλευρών είναι πολύ σημαντικές και κάποιες είναι αγεφύρωτες. Τα χαμόγελα είναι απλώς για τις κάμερες. Οι στρατηγικές επιλογές είναι εκ διαμέτρου αντίθετες.

Η υπόθεση της «κρατικής τρομοκρατίας» που εκτυλίχθηκε τη Δευτέρα στο Μινσκ ήταν μία απολύτως συνειδητή πράξη που οδηγεί σε μία σταθερή τροχιά επιδεινούμενης ψυχροπολεμικής έντασης μεταξύ των υπολειμμάτων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης υπό τη Ρωσία και μίας Δύσης η οποία ομολογουμένως ψάχνει τον δρόμο της αλλά με πολλές αντιφατικές και αμφίσημες ενέργειες. Στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, μεσούσης της Ουκρανικής κρίσης η οποία εξελίσσεται αλλά με σκαμπανεβάσματα, η Ρωσία και οι σύμμαχοι της μετρούν τα ανακλαστικά μίας ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας η οποία αντιδρά σπασμωδικά, χωρίς μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς και κυρίως χωρίς πραγματική πολιτική ενότητα. Για άλλη μια φορά η Ευρώπη είναι απολύτως διαιρεμένη απέναντι στη Ρωσία με τη Γερμανία να προστατεύει με πάθος μανιοκαταθλιπτικού τα οικονομικά συμφέροντά της που εξαρτώνται από την Μόσχα.  

Οι αντιδράσεις της ΕΕ στην ειδεχθή κρατική τρομοκρατία της Λευκορωσίας ήταν απλά η αναμενόμενη, σε αυτό το στάδιο τουλάχιστον. Αν όμως σκεφτεί κανείς πως με ένα μαχητικό MIG 29 της Λευκορωσίας και πέντε πράκτορες της KGB έγιναν σμπαράλια τα δεδομένα ασφαλείας που αφορούν την ελεύθερη διακίνηση προσώπων στον ευρωπαϊκό χώρο, βασικό κεκτημένο της Κοπεγχάγης και το Άγιο Δισκοπότηρο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τότε η αντίδραση της Συνόδου Κορυφής προς το Μινσκ ήταν πραγματικά κατώτερη του αναμενόμενου.