Ο Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος εξηγεί πώς ο τομέας των σπουδών για το μέλλον βασίζεται συστηματικά σε συμμετοχικά εργαλεία ανάλυσης και εξερεύνησής του
Το μέλλον δεν είναι προκατασκευασμένο, αλλά φτιάχνεται από τους ανθρώπους. Το μέλλον μας διαμορφώνεται από τις αποφάσεις, τις επιλογές και τις δράσεις που αναλαμβάνουμε σήμερα. Καθώς όλο και περισσότεροι οργανισμοί εστιάζουν στη μελέτη του μέλλοντος ως θεμελιώδες μέσο για να εξασφαλίσουν ανθεκτικότητα, το ερώτημα παραμένει, πώς μπορούμε να το πετύχουμε; Πώς μπορούμε να κοιτάξουμε πέρα από το συνηθισμένο πλαίσιο και να αναλάβουμε δράση για να διαμορφώσουμε ένα διαφορετικό μέλλον;
Διευρύνοντας το μέλλον και το παρελθόν
Το μεγάλο εμπόδιο που συναντούμε στη διαδικασία αυτή, είναι η περιορισμένη φαντασία στη σκέψη του μέλλοντος. Θα πρέπει να μάθουμε να αμφισβητούμε τις παραδοχές που κάνουμε για το μέλλον, οι οποίες πάντα βασίζονται στις επικρατούσες απόψεις και τελικά οδηγούν σε μία περιορισμένη εικόνα του μέλλοντος, και περιορίζουν τις αποφάσεις που λαμβάνουμε στο παρόν.
Φυσικά σε πρώτη ανάγνωση αυτά ακούγονται θεωρητικές ανοησίες, ωστόσο ο τομέας των σπουδών για το μέλλον είναι βαθύτατα πρακτικός, με τους πρωτοπόρους να προέρχονται από τον χώρο της εθνικής ασφάλειας και των επιχειρήσεων. Τα θεμέλια στον τομέα τέθηκαν από την Rand Corporation που ιδρύθηκε στις ΗΠΑ για να μελετήσουν με διαφορετικό τρόπο τις προκλήσεις του ψυχρού πολέμου, ενώ το πρώτο μεγάλο “success story” ήταν η Shell, που πρώτη αξιοποίησε αποτελεσματικά τα προσφερόμενα εργαλεία.
Παρά του γεγονότος ότι η σκέψη του μέλλοντος ήταν κυρίαρχη στην ελληνική χερσόνησο, και αναπτύχθηκαν σημαντικά «ερευνητικά κέντρα» κατά την αρχαιότητα (όπως το μαντείο των Δελφών), ο τομέας των σπουδών για το μέλλον δεν έχει ακολουθήσει την ίδια ανάπτυξη στην σύγχρονη Ελλάδα. Το πρώτο σημαντικό βήμα έγινε το 2019 με την ίδρυση της Έδρας UNESCO on Futures Research, στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, η οποία είναι μία από τις ελάχιστες ερευνητικές έδρες, ενώ πρόσφατα είχαμε τη δημιουργία της Ομάδας Προοπτικής Διερεύνησης, υπό τον Πρωθυπουργό, με στόχο να εισαγάγει την συστηματική χρήση του μέλλοντος στην διακυβέρνηση.
Τι χρειάζεται λοιπόν πρώτα, για να οραματιστούμε και μετά να κατασκευάσουμε ένα καλύτερο μέλλον; Χρειαζόμαστε μόλις 375.200 μελλοντικά αλφαβητισμένους.
Σε μία ενδιαφέρουσα έρευνα, η Erica Chenoweth, πολιτική επιστήμονας στο Harvard University, μελέτησε μία σειρά από σημαντικές αλλαγές που επιτεύχθηκαν μέσω συλλογικών κινητοποιήσεων και κατέληξε σε 2 σημαντικά συμπεράσματα: για να πετύχεις την αλλαγή α) ο καλύτερος τρόπος είναι μέσω ειρηνικής συλλογικής δράσης, και β) απαιτείται μόλις το 3,5% το πληθυσμού.
Χρειαζόμαστε λοιπόν μόλις 375.200, το 3,5% του πληθυσμού στην Ελλάδα, για να ξεκινήσουμε και να πετύχουμε την αλλαγή και αυτός πρέπει να είναι ο στόχος μας.
Ο τομέας των σπουδών για το μέλλον βασίζεται συστηματικά σε συμμετοχικά εργαλεία ανάλυσης και εξερεύνησης του μέλλοντος, ωστόσο τώρα ξέρουμε και πόσους χρειαζόμαστε, μόλις 375.200 που θα καταφέρουν να οραματιστούν συλλογικά ένα διαφορετικό μέλλον και να σπρώξουν την αλλαγή.
Δυστυχώς, η χώρα οδεύει σε ένα ακόμα εφιαλτικό αδιέξοδο. Το πολιτικό προσωπικό έχει διαγράψει από τη μνήμη του τα χρόνια και τις σκληρές συνέπειες της κρίσης.
13°
