Οι αξιολογητές που δεν θέλουν να αξιολογούνται

Αν κάτι έχω κοινό με τους δασκαλοπατέρες και τους καθηγητοπατέρες της ΔΟΕ και της ΟΛΜΕ είναι ότι κι εγώ θα ήθελα να μην αξιολογούμαι. Θα ήθελα κι εγώ οι απολαβές μου να μην έχουν καμία απολύτως σχέση με το αν είμαι επαρκής, με το αν είμαι συνεπής στις υποχρεώσεις μου, γενικώς με το αν είμαι αυτό που λέμε «καλός στη δουλειά μου». Θα προτιμούσα η μόνη αξιολόγηση να είναι από όσους με διαβάζουν και με ακούνε κι αυτή η μόνη αξιολόγηση να μην έχει καμία ουσιαστική σημασία.

Είμαι βέβαιος ότι το ίδιο θα θέλατε και αρκετοί από εσάς. Είμαι βέβαιος ότι αρκετοί θα θέλατε ο μισθός σας να καταβάλλεται κάθε τέλος του μήνα και μέχρι να βγείτε στη σύνταξη, ανεξαρτήτως της ποιότητας της δουλειάς σας. 

Όμως εγώ κι εσείς έχουμε δύο διαφορές από τους δασκαλοπατέρες και τους καθηγητοπατέρες. Η πρώτη είναι ότι καταλαβαίνουμε το παλαβό τού να απαιτούμε να πληρωνόμαστε χωρίς να αξιολογούμαστε και δεν το κάνουμε. Η δεύτερη, πως εμείς (τουλάχιστον οι περισσότεροι) δεν κάνουμε μια δουλειά της οποίας ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια είναι η αξιολόγηση και η βαθμολόγηση της επάρκειας άλλων ανθρώπων.

Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές από την άλλη είναι κατ’ εξοχήν αξιολογητές. Αξιολογούν και βαθμολογούν συνεχώς τους μαθητές τους. Και αξιολογώντας και βαθμολογώντας τους, συχνά καθορίζουν το μέλλον τους. Και καλά κάνουν γιατί αυτό είναι ένα σημαντικό κομμάτι της δουλειάς τους. Κι επειδή η αξιολόγηση άλλων είναι ένα σημαντικό κομμάτι της δουλειάς τους, είναι εντελώς παλαβό να μην μας επιτρέπουν να διαπιστώνουμε αν αυτή τους τη δουλειά την κάνουν καλά, αξιολογούμενοι οι ίδιοι. Αξιολογούμενοι όχι στα μυαλά και τις καρδιές των μαθητών και των γονιών τους, αλλά με τρόπο που να έχει αντίκρισμα. Που να μπορεί να τους υποχρεώνει να διορθώνουν τα λάθη τους και να καλύπτουν τις ανεπάρκειές τους.

Και σαν να μην έφτανε η απροθυμία των αξιολογητών να αξιολογηθούν οι ίδιοι, έρχεται και η απροθυμία τους να αξιολογηθούν οι σχολικές μονάδες στις οποίες εργάζονται.

Η αξιολόγηση των σχολικών μονάδων έχει ήδη θεσμοθετηθεί με νόμο που ψηφίστηκε το 2020. Και οι εκπαιδευτικοί αντί να τη δέχονται με χαρά, αντί να χαίρονται που πια υπάρχει ένας τρόπος να βρεθούν οι πιθανές αδυναμίες των σχολικών μονάδων και έτσι να φανεί τι πρέπει να διορθωθεί, αρνούνται και αυτή την αξιολόγηση. Δεν τη βλέπουν με επιφύλαξη, ούτε τη δέχονται έτοιμοι να επισημάνουν τα προβλήματα που θα διαπιστώσουν στην πράξη. Την αρνούνται εντελώς. Και στέλνουν εξώδικα (ναι, καλά διαβάσατε) στην υπουργό της Παιδείας με τα οποία προαναγγέλουν «απεργία-αποχή» σε περίπτωση που ο ψηφισμένος νόμος γίνει πράξη και οι σχολικές μονάδες αξιολογηθούν. Κι έτσι, όχι μόνο μπαίνουν εμπόδιο στην προσπάθεια κατανόησης των προβλημάτων που μπορεί να έχουν οι επιμέρους σχολικές μονάδες, αλλά κάνουν και κάτι ακόμα χειρότερο: παλεύουν να διατηρηθεί το πιο άδικο σύστημα αξιολόγησης σχολικών μονάδων. Αυτό που ήδη υπάρχει.

Μπορεί να μην συνιστά επίσημη αξιολόγηση αλλά, αν κανείς θέλει να δει τι συμβαίνει στις επιμέρους σχολικές μονάδες σήμερα, έχει μόνο δυο τρόπους: να δει τις βαθμολογίες των μαθητών και να δει το ποσοστό επιτυχίας του κάθε λυκείου στις πανελλήνιες. 

Και οι δύο αυτές μορφές αξιολόγησης από μόνες τους, όπως νομίζω καταλαβαίνετε, θα αδικήσουν τους δασκάλους και τους καθηγητές που εργάζονται σε περιοχές στις οποίες ζουν οικονομικά ασθενέστεροι συμπολίτες και σίγουρα θα οδηγήσουν σε λάθος συμπεράσματα για τη δουλειά που γίνεται ή για τις ανάγκες των σχολείων αυτών. Αντιθέτως, μια αξιολόγηση η οποία θα υπολογίζει και άλλους παράγοντες, που θα υποχρεώνει την κάθε σχολική μονάδα να θέτει τους δικούς της στόχους στην αρχή κάθε χρονιάς (που θα καθορίζονται και από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μονάδας αλλά και της χρονιάς) και να κάνει απολογισμό στο τέλος της, μπορεί να δώσει μια καλύτερη εικόνα των επιμέρους προβλημάτων.

Αλλά οι δασκαλοπατέρες και οι εργατοπατέρες καθόλου δεν το θέλουν αυτό. Γιατί κάθε ουσιαστική αξιολόγηση, κάθε αξιολόγηση που θα δείχνει τα επιμέρους προβλήματα, θα υποχρεώνει σε λύσεις. Και οι λύσεις σημαίνουν ξεβόλεμα. Και ποιος θέλει να ξεβολεύεται για να γίνει καλύτερος και πιο αποτελεσματικός στη δουλειά του; Σίγουρα όχι οι εκπρόσωποι των αξιολογητών των μαθητών. Και μπράβο τους.  

Υ.Γ.: Τα περί εμπιστοσύνης στο κράτος είναι αστεία όταν ακούγονται από κρατικούς υπαλλήλους. Αν ο ίδιοι δεν εμπιστεύονται τον φορέα στον οποίο εργάζονται, φανταστείτε πόσο μπορεί να μην εμπιστεύονται τους ίδιους οι μαθητές και οι γονείς τους. Παρ’ όλα αυτά θα γελούσαμε αν ακούγαμε ότι οι μαθητές αρνούνται να αξιολογηθούν επειδή δεν εμπιστεύονται τους διορισμένους και τοποθετημένους από το κράτος καθηγητές τους.