«Καινοτομία», «εξωστρέφεια», «start-up», «win - win», «πράσινη ανάπτυξη», «νεανική επιχειρηματικότητα», «branding», «toolkits», «κοινωνία των πολιτών»! Μερικές από τις λέξεις της νέας γλώσσας, που πέρα από τη χρήση της για ταχύτατη απορροφητικότητα νέων κονδυλίων του ΕΣΠΑ -προσωρινό φιλί ζωής στην οικονομία μιας πόλης η οποία εκτός από καφέ, μπαρ και ταβερνεία δεν παράγει τίποτα χειροπιαστό-, είναι η γλώσσα που αντικαθιστά την πραγματικότητα. Social media, apps, viral, τιτιβίσματα, άλλοτε μιλούσαμε για τις αποκλεισμένες σιωπηλές μάζες από τα κέντρα λήψης αποφάσεων, μόνο που αυτή η σιωπή έδωσε τη θέση της σε ένα ψηφιακό εκκωφαντικό βουητό από Εύοσμο έως Πανόραμα. Ο Θεσσαλονικιός λένε, δρα και συναποφασίζει διά μέσου της νέας κοινωνικότητας. Έργο Μπουτάρη.
Είναι λογικό να μπερδεύονται οι επιτελείς και οι δημοσκόποι του Σταύρου Καλαφάτη, ξεπερασμένοι χειραγωγοί παλαιάς κοπής, και να μην μπορούν να ερμηνεύσουν αυτόν τον νέο ετερόκλητο ψυχισμό. Προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τα καινούργια χούγια της πόλης, ώστε να παίξουν ισότιμα στο παιχνίδι του Μπουτάρη. Τους λείπουν όμως επεισόδια.
Οι εκπομπές μαγειρικής είναι το νέο σοφτ ερωτικό σινεμά. Το γουόκ τηγάνι ατμού είναι το κρεβάτι, η ρίγανη, το ανθότυρο, η κάπαρη και η ντομάτα είναι οι χυμώδεις πρωταγωνίστριες, ο Σκαρμούτσος ο προικισμένος επιβήτορας. Παίζει μαζί τους και τις δαμάζει, ο ματάκιας θεατής παίρνει ιδέες και στάσεις για να τις εφαρμόσει στο δικό του κρεβάτι-κουζίνα. Το κρίταμο, τα θραψαλάκια, τα κόλπα για μαρινάρισμα είναι τα νέα βρομόλογα που διεγείρουν όσους στήνουν νεοταβερνεία στη Βαλαωρίτου. Όπως οι όροι των χρηματιστηριακών διακυμάνσεων κάποιας παλιότερης άνοιξης στα τραπεζάκια της Λεωφόρου Νίκης. Και μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό ευρωπαϊκής προσομοίωσης, ο κυρ-Γιάννης διατείνεται πως το πρότερο θεσσαλονικιώτικο σκηνικό τουρκομπαρόκ ανατράπηκε. Τα νέα παιδιά που μιλούν την καινούργια γλώσσα πιάνουν τα ισότιμα στάνταρ της Ευρώπης, πάντα φυσικά με την πατρική μπουταρική αρωγή και επιτήρηση. Επιτήδειοι δημοτικοί σύμβουλοι και στελέχη της Πρωτοβουλίας επιχαίρουν πως είναι θέμα χρόνου η πόλη να μεγαλουργήσει στις τεχνολογίες αιχμής, την αγροτική οικονομία, τον πολιτισμό και άλλες αξίες και εμπορεύματα που είναι πλέον τα επικερδή αντικείμενα της νέας οικονομίας. Περισσότεροι συνδυασμοί λέξεων από τον καινούργιο κώδικα επικοινωνίας: «βιώσιμη ανάπτυξη», «πλατφόρμα κινητοποίησης», «react», «rethink», «reload», «σύνδεση νέων πόρων με κατά τόπους δεξιότητες», «urban κολεκτίβες», «εναλλακτικές δράσεις», κι άλλα ΕΣΠΑ, περισσότερα ΕΣΠΑ, το τέλος της διαλεκτικής σημαίνοντος και σημαινόμενου. Η υπερπραγματικότητα των δυτικών προσομοιώσεων αντικαθιστά το πάλαι πότε κυρίαρχο κίνημα του φραπεδαρισμού με τον προτζεκταρισμό. Ένα ψευδαισθησιακό σύμπαν όπου οι έννοιες «πρακτικό» και «πραγματικό» μοιάζει να μη σημαίνουν τίποτα απολύτως: δράση για τη δράση.
Σε αυτό το νέο θεσσαλονικιώτικο σύστημα σημείων και νοημάτων, τα Παοκί της Τούμπας, οι φιλάνθρωπες δεσποινίδες της Μπότσαρη, τα γκαρσονάκια της Κρήνης και οι λαϊκές θεές της Κασσάνδρου είναι εξ ορισμού κομπάρσοι. Πού πας χωρίς Mac Pro; Και γιατί να γραφτείς στην μπλε τοπική του Καραμπουρνακίου; Εθελοντής πρέπει να γίνεις στο European Youth Capital 2014, σε σεμινάρια να συμμετέχεις τύπου Creativity Κλάιν My Lab - ακόμα δεν το έπιασες; Πρέπει να βυθιστείς στον ωκεανό του εικονικού και να δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου σε πιο δημιουργικά πρότζεκτ: εκτροφέας σαλιγκαριών στην Άνω Πόλη, κατασκευαστής χειροποίητων κοσμημάτων στην Ανάληψη, φτιάξε ποδήλατο από καλαμιές του Χορτιάτη και πειραματίσου με τα αδέσποτα σκυλιά της Καλαμαριάς μέσω μιας ιδέας-εφαρμογής α λα taxi beat που θα τα κάνει εθελουσίως να εγκαταλείπουν την αλητεία του δρόμου και να έρχονται σπίτι σου από μόνα τους για να εκπολιτιστούν. Έτσι έχεις και σκυλί - πού πας χωρίς σκύλο;
Φυλακισμένοι σε αυτό το υπερπέραν θεάματος, ομοιωμάτων, νέων λέξεων και πάντα με σλόγκαν «εμπρός για περισσότερα κονδύλια», χάνουμε κάθε αίσθηση εξωτερικής πραγματικότητας. Οι υπερχειλισμένοι κάδοι της Ολύμπου, η βρόμα των Λαδάδικων -βομβαρδισμένο τοπίο Σάββατο βράδυ, Κυριακή πρωί-, το τριπλοπαρκάρισμα στην Τσιμισκή και τα σταματημένα έργα του μετρό στην Εγνατία μοιάζει να μην ενοχλούν κανέναν και κανείς δεν ασχολείται με αυτά. Τα σοβαρότερα, άλλωστε, προβλήματα της Θεσσαλονίκης δεν έχουν να κάνουν με τη λειτουργικότητα αλλά με την αισθητικοποίηση. Με την κοσμοπολίτικη εκκοσμίκευση, εδώ δηλαδή που ο μπάρμπα-Γιάννης τα πήγε τέλεια. Μετασχημάτισε τις πρότερα άθλια εικόνες του Παπαγεωργόπουλου με τους μακεδονομάχους και του Ψωμιάδη υπερχορευτή σε γάμους, φέρνοντας στο προσκήνιο λαμπερά υποκείμενα-πρωταγωνιστές που πίνουν ντράι μαρτίνια κουβεντιάζοντας πάνω από επέκεινα φωτορεαλιστικές μακέτες που εξαγγέλλουν Κορδελιό χωρίς δύσοσμα φουγάρα και Θερμαϊκό Κόλπο χωρίς βακτηρίδια. Το 2069, τότε που εγώ θα είμαι 89 χρονών κι εσύ πιστεύω να φτάνεις τα εννέα! Δεν ήταν κακός αυτά τα τέσσερα χρόνια ο Μπουτάρης. Απλώς δεν ήταν ο καλύτερος που περιμέναμε. Αλλά θα ξαναβγεί. Γιατί η Θεσσαλονίκη, σε σύγκριση με τους πρότερους άνυδρους, κομπιναδόρους, ξύλινους και θεοσεβούμενους προκάτοχούς του, δείχνει να προτιμά το φουτουριστικό του παραλήρημα. Καλώς ορίσατε στην έρημο του πραγματικού!
Φωτο: Pep Karsten, PhotoBiennale, 22η Διεθνής Φωτογραφική Συνάντηση / Θέμα: o Λόγος
9°
