Έχεις DNA entrepreneur;

Γράφει ο Μάκης Λεβής*

Δεν υπάρχει ένας ορισμός για το τι είναι ο entrepreneur, ο καλύτερος ορισμός που έχω διαβάσει μέχρι στιγμής είναι «entrepreneur είναι αυτός που πηδάει από ένα ψηλό σημείο στο κενό, και καθώς κατεβαίνει προσπαθεί να φτιάξει ένα αεροπλάνο για να μη σκοτωθεί». Με βάση αυτόν τον ορισμό, ο entrepreneur επινοεί συνέχεια πράγματα, δοκιμάζει συνεχώς, αλλάζει ό,τι δεν δουλεύει και ξαναπροσπαθεί και όλα αυτά μέχρι να τα καταφέρει (ή να βρεθεί στο έδαφος). Επίσης, είναι αυτός που θα πάρει ρίσκα, μετρημένα τις περισσότερες φορές, θα εμπιστευθεί το ένστικτό του, και όλα αυτά είτε για να αλλάξει τον κόσμο είτε για να ακολουθήσει το πάθος του. Σπανιότερα θα το κάνει για τα χρήματα. Τα χρήματα έρχονται ως απόρροια της επιτυχίας, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Συνήθως δεν τους αρέσει ο τρόπος που γίνονται τα πράγματα και θεωρούν ότι οι ίδιοι μπορούν να τα κάνουν καλύτερα. 

Entrepreneur γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Δεν ξέρω αν όποιος γεννιέται entrepreneur είναι καλύτερος από τους υπόλοιπους, αλλά σίγουρα γίνεται! Οι δεξιότητες που χρειάζεται κάποιος για να μπορέσει να ανοίξει το δρόμο, να δημιουργήσει καινοτόμες ιδέες, να δώσει λύσεις σε προβλήματα που μας απασχολούν, σίγουρα μαθαίνονται. Ας δούμε πιο αναλυτικά τα χαρακτηριστικά του entrepreneur για να διαπιστώσουμε αν όντως κάποιος μπορεί να μάθει την τέχνη του entrepreneurship.

Παραφράζοντας το περίφημο χωρίο στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο «εν αρχή ην… η ιδέα». Για να είναι κάποιος επιτυχημένος χρειάζεται πάντα να σκέφτεται νέες ιδέες. «Από πού μπορούμε να πάρουμε ιδέες για να λύσουμε προβλήματα που μας απασχολούν;» με ρώτησε πριν μερικές ημέρες ο εξάχρονος γιος μου. «Από την παρατήρηση» του απάντησα. Ένα από τα αγαπημένα μου αποφθέγματα είναι το «όταν πραγματικά παρατηρείς γύρω σου, τότε τα πάντα μπορούν να σου μάθουν κάτι». Άρα η παρατήρηση, που είναι απαραίτητο συστατικό της ιδέας (δεν μπορείς να λύσεις κάτι αν δεν το έχεις δει ή παρατηρήσει), είναι κάτι που μαθαίνεται! 

Με τον γιο μου παίζουμε ένα παιχνίδι για να τον βοηθήσω να παρατηρεί καλύτερα το περιβάλλον του. Όταν, για παράδειγμα, μπαίνουμε σε ένα εστιατόριο έχουμε 3 λεπτά να παρατηρήσουμε τα πάντα που συμβαίνουν γύρω μας. Από το πόσα τραπέζια και καρέκλες υπάρχουν στο χώρο, μέχρι το πόσες οικογένειες κάθονται, πόσες παραγγελίες παραδόθηκαν και πόσες δόθηκαν. Στη συνέχεια ο καθένας κάνει ερωτήσεις ελπίζοντας ότι ο άλλος δεν ξέρει την απάντηση, ώστε να κερδίσει έναν πόντο. Η λίστα με τις ερωτήσεις είναι ατελείωτη. Το γεγονός ότι δεν ενοχλούμε τους γύρω μας για κάποια ώρα είναι στα θετικά side effects της δραστηριότητας. 

Μόνο η παρατήρηση αρκεί για να βρούμε λύσεις;

Όχι! Αν δεν κάνουμε τις σωστές ερωτήσεις δεν θα καταφέρουμε να βρούμε λύση. Μια αγαπημένη μου ταινία που αναδεικνύει τόσο τη σπουδαιότητα της παρατήρησης αλλά και της σωστής ερώτησης είναι το Moneyball. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Μάικλ Λιούις και εστιάζει στον οικονομικό αναλυτή και στον μάνατζερ της ομάδας μπέιζμπολ Oakland Athletics και στις προσπάθειές τους να στελεχώσουν μια καλή ομάδα. Ενώ αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, θα καταφέρουν να θέσουν σε εφαρμογή ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα στατιστικής μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, που θα τους βοηθήσει να στελεχώσουν την ομάδα με τους καταλληλότερους παίχτες, παραμένοντας παράλληλα εντός μπάτζετ και η ομάδα να κερδίσει 20 συνεχόμενους αγώνες. Παράλληλα άλλαξαν τον τρόπο που παιζόταν το παιχνίδι.

Έχουμε εντοπίσει το πρόβλημα (μέσω της παρατήρησης), και βρήκαμε μια ιδέα (μέσω των σωστών ερωτήσεων) που ίσως να μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα που μας απασχολεί. Ποιο είναι το επόμενο βήμα; Κάποιοι θα απαντήσουν, «να δοκιμάσουμε τη λύση να δούμε αν δουλεύει». Αυτό πρακτικά σημαίνει πολλές ώρες δουλειάς, και χρήματα που μπορεί να ξοδευτούν αν η ιδέα αποτύχει και όταν προσπαθείς να ανοίξεις νέους δρόμους οι πιθανότητες είναι συνήθως εναντίον σου. Κάποιοι άλλοι θα απαντήσουν «να ρωτήσουμε φίλους και γνωστούς για να δοκιμάσουμε την αποδοχή της ιδέας». 42% των startups αποτυγχάνουν γιατί δεν καλύπτουν κάποια ανάγκη της αγοράς. Με απλά λόγια, μίλησαν για την ιδέα τους σε λάθος ανθρώπους. Όποιες απαντήσεις ξεκινούν με το να «φτιάξουμε…» έχουν πολύ μεγάλο ρίσκο. Αντίθετα, αν πριν φτιάξουμε οτιδήποτε μιλήσουμε στους υποψήφιους πελάτες μας και πάρουμε όσα περισσότερα δεδομένα μπορούμε από αυτούς, αυτόματα μικραίνουμε το ήδη μεγάλο ρίσκο της αποτυχίας. Με όσους περισσότερους μιλήσουμε, τόσο περισσότερα δεδομένα συγκεντρώνουμε, μειώνοντας αντίστοιχα το ρίσκο μας και ενισχύοντας τις πιθανότητες επιτυχίας μας.

Με την ομάδα μου βρισκόμαστε σε διαδικασία δημιουργίας σχολείου επιχειρηματικότητας. Εκεί οι ενδιαφερόμενοι, παιδιά και ενήλικες, θα μπορούν να μάθουν από entrepreneurs τα σωστά βήματα για τη δημιουργία καινοτόμων λύσεων. Το πιο σημαντικό όμως όφελος είναι ότι θα έχουν δίπλα τους καθημερινά και στον ίδιο χώρο εξειδικευμένους ανθρώπους σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα όπως product management, project management κ.α. που θα βοηθούν τόσο ως μέντορες όσο και ως συνεργάτες τους όποτε και όταν τους ζητηθεί. Το να έχεις ανθρώπους συνεχώς δίπλα σου, στον ίδιο χώρο, που η δουλειά τους είναι να σε βοηθήσουν να επιτύχεις το εγχείρημά σου, είναι η καλύτερη δυνατή βοήθεια που μπορεί να έχει κάποιος που κάνει τα πρώτα του βήματα στο οτιδήποτε, πόσο μάλλον στο επιχειρείν. Επιπρόσθετα, επειδή τα τελευταία 10 χρόνια ζω και εργάζομαι στο Ισραήλ, έχουμε τις επαφές και τα κανάλια επικοινωνίας ώστε να δημιουργήσουμε συνέργειες αλλά και συνεργασίες με εταιρίες και ιδρύματα στο Ισραήλ ώστε να δώσουμε σε όσους μας εμπιστευτούν τις καλύτερες δυνατές βάσεις για μετατρέψουμε την Ελλάδα σε μια θερμοκοιτίδα καινοτομίας. 

Το entrepreneurship είναι μια ομάδα από δεξιότητες όπως κριτική σκέψη, επίλυση προβλημάτων, συνεργασία, επικοινωνία, σύνθεση ιδεών, αλλά και ένας τρόπος σκέψης που μπορεί να βοηθήσει τον καθένα. Ποτέ δεν είναι αργά να ξεκινήσει κάποιος. Εσείς, θα το επιχειρήσετε;

*Ο Μάκης Λεβής είναι πτυχιούχος του Μαθηματικού Πατρών και με μεταπτυχιακό στην επιστήμη των υπολογιστών από το πανεπιστήμιο του Reading στην Αγγλία. Εργάστηκε για 6 χρόνια στον κλάδο των οικονομικών και έφτιαξε την πρώτη του εταιρία το 2007 με αντικείμενο το cloud computing. Το 2013 πουλάει την εταιρία και συνεχίζει να δημιουργεί startups με το πιο αξιόλογο το myTQ που βρέθηκε ανάμεσα στους finalists του Ελληνικού βραβείου επιχειρηματικότητας το 2015. Με μια ομάδα αξιόλογων συνεργατών ετοιμάζουν κατά παραγγελία δραστηριότητες με βάση το παιχνίδι αλλά και project-based βιωματική μάθηση για παιδιά και ενήλικες.