Είναι γενικά παραδεκτό ότι στις λεγόμενες «ιστορικές» περιόδους, τα ημερολογιακά έτη δεν παίζουν και έχουν και τόσο μεγάλη σημασία. Κι αυτό γιατί είναι τόσο σημαντικά κάποια γεγονότα, έτσι ώστε η εμβέλεια τους να ξεπερνά την τυπικότητα του κλασσικού ημερολογίου.
Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη γνώμη μου το 2013 ως ημερολογιακό έτος μπορεί να υπήρξε, αλλά ως ιστορικό έτος είναι ως να μην πέρασε ποτέ. Και λόγω της βαρύτητας των γεγονότων που συνέβηκαν, το 2012 είχε απλά 24 αντί για 12 μήνες. Έτσι, στο ιστορικό πλαίσιο, ερχόμαστε από το 2012 κατευθείαν στο 2014 και θα εξηγήσω γιατί.
Το 2012 καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό, η παραμονή της Ελλάδος στην ευρωζώνη. Είχαμε τις διπλές εκλογές, και το μετέπειτα σχηματισμό της δικομματικής κυβέρνησης εθνικής ευθύνης, τα οποία αποτελούν ιστορικής σημασίας εξελίξεις στην κατεύθυνση της κατοχύρωσης της ευρωπαϊκής προοπτικής.
Στο ίδιο πλαίσιο, αποτελεί σημαντική πολιτική εξέλιξη, η πανηγυρική επικράτηση της φιλοευρωπαϊκής τάσης, όπως αυτή καταγράφηκε στο τελευταίο συνέδριο της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Κι επειδή οι πολιτικές εξελίξεις αντανακλούν τις εξελίξεις στην κοινωνία, τα παραπάνω αποτελέσματα βρίσκονται σε αντιστοιχία με την επιθυμία της ελληνικής κοινής γνώμης. Αυτό είναι εμφανές στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, όπου φαίνεται ότι οι πολίτες επικροτούν την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, σε ποσοστά που κυμαίνονται από 67 έως 81%.
Κι αν κατά το 2012 δόθηκε πολιτική απάντηση στο ερώτημα «μένουμε ή όχι στο ευρώ», το 2013 χαρακτηρίστηκε από την προσπάθεια της υλοποίησης των προϋποθέσεων για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία μίας αυθύπαρκτής οικονομίας.
Ο παραπάνω στόχος του 2013, μπορεί ουσιαστικά να μεταφράζεται σε υλοποίηση των προγενέστερων δεσμεύσεων προς τους πιστωτές, πρακτικά όμως παραπέμπει στην επίτευξη του διδύμου πλεονάσματος, το οποίο αφορά α) το πρωτογενές πλεόνασμα κρατικού προϋπολογισμού και β) το πλεόνασμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Τα μέχρι τώρα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι ο μεν στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος έχει επιτευχθεί, ο δε στόχος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μέχρι το 10μηνο δείχνει να υλοποιείται και να αυτό καθιστά εφικτή την υλοποίηση του για το σύνολο του 2013.
Από κάθε άποψη το εγχείρημα του 2013 δεν ήταν ούτε πολιτικά και ούτε τεχνικά εύκολο. Κι αυτό γιατί η οικονομία επιβαρύνθηκε με σημαντική φορολογία, και εν μέσω ύφεσης, κυριαρχούσαν οι «Κασσάνδρες» περί πολιτικής αναταραχής, η οποία θα οδηγούσε σε εκτροχιασμό το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι οι κάθε λογής «Κασσάνδρες», παλιές και νεόκοπες, ευτυχώς διαψευστήκαν, με αποτέλεσμα να κλείσει η χρονιά, ομαλά και καλυτέρα του αναμενόμενου σε επίπεδο μακρο-οικονομικών αποτελεσμάτων. Σε αυτό βοήθησαν α) η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, β) οι εισροές επενδυτικών κεφαλαίων και γ) η χρονιά ρεκόρ του τουρισμού.
Στον αντίποδα, υπήρξε καθυστέρηση κατά ένα τρίμηνο της υπερψήφισης από την ελληνική Βουλή, εκείνων των κρίσιμων νομοσχεδίων που θα διευκόλυναν την επάνοδο στην ανάπτυξη, όπως αυτό της ακίνητης περιουσίας. Το γεγονός αυτό, καθυστέρησε την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας κατά ένα τρίμηνο. Με άλλα λόγια, εάν οι συμβατικές μας υποχρεώσεις είχαν υλοποιηθεί όπως ήταν στο αρχικό πρόγραμμα, ενδεχομένως να είχαμε επανεκκίνηση της οικονομίας από το 4ο τρίμηνο του ’13.
Αυτό όμως που κάνει ιστορικά σημαντική τη χρονιά του 2014, σε επίπεδα ανάλογα αυτά του 2012, είναι ότι τον ερχόμενο Μάιο θα έχουμε διπλή εκλογική αναμέτρηση (δημοτικές και ευρωεκλογές), η οποία ενδεχομένως να είναι και τριπλή (συν βουλευτικές).
Ο βασικότερος λόγος που ενδεχομένως να έχουμε και βουλευτικές εκλογές το Μάιο, είναι ότι το γεγονός ότι σταδιακά δημιουργείται μία σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ εκλογικού σώματος και υφιστάμενου πολιτικού προσωπικού.
Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ενώ το εκλογικό σώμα ψήφισε στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις αντιμνημονιακά, αντιευρωπαϊκά κόμματα σε συνολικό ποσοστό άνω του 50% (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΧΑ, ΑνεξΕλ κλπ), σε καμία φάση της κρίσης, η αντιευρωπαϊκή πλειοψηφία δεν κατέγραψε πλειοψηφικά ποσοστά στο ερώτημα «θέλετε να βγει η Ελλάδα από το ευρώ?» Άλλωστε ευρέως αποδεκτό, ότι ένα σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος ψήφισε με βάση την πρόθεση διαμαρτυρίας.
Επιπροσθέτως, το ενδεχόμενο να μην ανανεωθεί το υφιστάμενο μνημόνιο μετά την λήξη του τον ερχόμενο Μάιο, αποδυναμώνει και το αντιμνημονιακό σκηνικό κι αλλάζει άρδην και την ίδια την πολιτική ατζέντα συζήτησης.
Η μοναδική περίπτωση που μπορεί να αποφύγουμε τις τριπλές εκλογές είναι η Αξιωματική Αντιπολίτευση να δηλώσει α) στήριξη στην ελληνική πλευρά στις διαπραγματεύσεις για το χρέος και β) ότι θα συνυπογράψει με την κυβέρνηση τη νέα δανειακή σύμβαση.
Πέρα από τις παραπάνω εκτιμήσεις που αφορούν κυρίως την πολιτική επιβίωση πολλών αναχρονιστικών πολιτικών σχηματισμών, υπάρχουν και οι εξελίξεις στην πραγματική οικονομία και στην κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμώ ότι φέτος υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να ξεκινήσει ένα νέο, ευρωπαϊκό, θετικό αφήγημα, σε σχέση με την ελληνική οικονομία και τον περιφερειακό ρόλο της Ελλάδος, ως παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.
Δίνω μεγάλη σημασία στην έναρξη και στην επικράτηση με πολιτικούς και οικονομικούς όρους του θετικού αφηγήματος. Κι αυτό γιατί, πιστεύω ότι μπορεί να υπερκαλύψει και την αναμενόμενη ένταση των διπλών ή τριπλών εκλογικών αναμετρήσεων και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική γραμμή της ελληνικής πλευράς, στις συζητήσεις για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι αυτό το θετικό αφήγημα, μπορεί να κινητοποιήσει τις παραγωγικές δυνάμεις, και να ωθήσει την ελληνική οικονομία προς τα επάνω και βελτιώνοντας αισθητά την ρευστότητα και την απασχόληση.
Εάν συμβεί αυτό, δεν βλέπω πως μπορεί να υπάρξει κάποια πολιτική δύναμη ή δυναμική, η οποία μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το GRecovery ή ακόμα και να το εκτροχιάσει.
23°
