Πολλά ερωτηματικά και ποικίλες αντιδράσεις προκαλούν οι τροποποιήσεις στο σχέδιο του νέου ποινικού κώδικα, το οποίο τέθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση από την ειδική επιτροπή που συστήθηκε με ειδικό νόμο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί στις 27 Μαρτίου και μετά θα ακολουθηθεί η διαδικασία κύρωσης στο σύνολό του με ιδιαίτερο νόμο από τη Βουλή.
Το νέο σχέδιο νόμου φαίνεται να προωθεί διατάξεις που όχι μόνο ευνοούν, αλλά χαρακτηρίζονται ως δώρο για τη Χρυσή Αυγή, οι οποίες προκαλούν την αντίδραση της αντιπολίτευσης αλλά και της Νεολαίας ΣYΡΙΖΑ. Επίσης μειώνονται οι ποινές στις περιπτώσεις των αδικημάτων πολλαπλής ανθρωποκτονίας εξ αμελείας και παραβίασης του απορρήτου τηλεφωνικής επικοινωνίας και προφορικής συνομιλίας, διατάξεις που φωτογραφίζουν αντίστοιχα την κ. Δούρου και όσους βαραίνει το κατηγορητήριο που στοιχειοθετήθηκε για τη φωτιά στο Μάτι, καθώς και τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας κ. Πολάκη για την εμπλοκή του στην υπόθεση της καταγραφής της τηλεφωνικής συνομιλίας με τον διευθυντή της τράπεζας της Ελλάδας, κ. Στουρνάρα. Υπενθυμίζουμε πως ο αρμόδιος υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Καλογήρου είναι άνθρωπος του στενού πυρήνα της κυβέρνησης και της απολύτου εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού.
Προβληματικά σημεία και αντιδράσεις
1. Ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια του νομοσχεδίου είναι η τροποποίηση του άρθρου 187 ΠΚ περί εγκληματικής οργάνωσης. Με την προτεινόμενη τροποποίηση το αδίκημα της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης υποβιβάζεται σε απλή επιβαρυντική περίσταση του αδικήματος της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση. Δηλαδή, ενώ το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα προέβλεπε ποινή κάθειρξης από 10 έτη κατ’ ελάχιστον έως 20, η ποινή τώρα περιορίζεται σε κάθειρξη 5 έως 10 ετών.
Όλοι καταλαβαίνουν ποιον ευνοεί αυτή η τροποποίηση, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και 4 χρόνια η δίκη της Χρυσής Αυγής, συμπεριλαμβανομένης της ηγεσίας της, με την κατηγορία της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης. Η κυβέρνηση προτίθεται να κάνει ένα «ανέλπιστο δώρο» στη Χρυσή Αυγή την ίδια στιγμή που καταγγέλλει την αντιπολίτευση ως ακροδεξιά και πρωτοστατεί με διάφορες ενέργειες στην ανασύνταξη της προοδευτικής παράταξης. Υπενθυμίζουμε ακόμα την άμεση σύνδεση της ποινικής εξέλιξης της δίκης της Χρυσής Αυγήςμε την υπερψήφιση της Βασιλικής Θάνου ως προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού που είχε κάνει αρθρογράφος της ΧΑ, συγκεκριμένα ότι ψήφισαν την κ. Θάνου επειδή κινδυνεύουν με 20 χρόνια φυλακή.
H αξιωματική αντιπολίτευση σε ανακοίνωσή της σημειώνει: «Οι σκανδαλώδεις αυτές διατάξεις ευνοούν ευθέως τη Χρυσή Αυγή. (...) Η εύνοια της κυβέρνησης προς τη Χρυσή Αυγή δεν είναι καινούργια, αφού εδώ και τέσσερα χρόνια καθυστερεί τη δίκη της με φαιδρά προσχήματα».
Έντονη είναι η αντίδραση της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, που σε ανακοίνωσή της κάνει λόγο για «μια σειρά από προβληματικές διατάξεις, οι οποίες οφείλουν άμεσα να επανεξεταστούν από το υπουργείο και είτε να τροποποιηθούν ριζικά είτε να αποσυρθούν».
«Ενώ μέχρι σήμερα η διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης τιμωρείται με πλαίσιο ποινής 10-20 χρόνια, στην προτεινόμενη διάταξη το πλαίσιο μειώνεται στα 5-10 χρόνια, γεγονός που εξισώνει την ευθύνη της ηγεσίας μιας εγκληματικής οργάνωσης με την αντίστοιχη του απλού μέλους. Στην συγκυρία που η μεγαλύτερη δίκη της νεότερης ελληνικής ιστορίας που έχει ως βασικό διακύβευμα τον χαρακτηρισμό της Χρυσής Αυγής ως “εγκληματικής οργάνωσης”, είναι απαράδεκτο ο νέος Ποινικός Κώδικας να ανοίγει παράθυρα ευνοϊκότερης μεταχείρισης για τα ηγετικά στελέχη της νεοναζιστικής συμμορίας. Η συντριπτική καταδίκη της Χρυσής Αυγής, σε θεσμικό και κοινωνικό επίπεδο, δεν χωρά υπαναχωρήσεις και αστερίσκους, πολύ περισσότερο όταν προκύπτουν από τεχνοκρατικές προτάσεις που αγνοούν τα πολιτικά και κοινωνικά διακυβεύματα της εποχής».
Από την πλευρά της η Κίνηση Ενωμένοι Ενάντια στο Ρατσισμό και στον Φασισμό (ΚΕΕΡΦΑ) κάνει σε σκληρή ανακοίνωσή της ευθέως λόγο για «δώρο στη Χρυσή Αυγή».
«Η τροποποίηση αυτή αποτελεί ευθεία παρέμβαση στην εκκρεμή δίκη της Χρυσής Αυγής η οποία συμπληρώνει τέσσερα χρόνια και φτάνει στο τέλος της, Αποτελεί ένα ανέλπιστο δώρο για όσους κατηγορούνται για την Διεύθυνση της Χρυσής Αυγής ως Εγκληματικής Οργάνωσης, δηλαδή ολόκληρη την ηγεσία της και συνολικά 20 από τους 68 κατηγορουμένους στη δίκη, που προχωρεί στο τελευταίο της στάδιο με συντριπτικό αποδεικτικό υλικό ενάντιά τους. Και τούτο διότι εάν η διάταξη αυτή ψηφιστεί όπως προτείνεται μέχρι να τελειώσει η δίκη, θα υπερισχύσει της προηγούμενης λόγω της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης και θα οδηγήσει σε πλαίσιο ποινών 5-10 χρόνια αντί για 10-20 που ισχύει τώρα. Αυτό ουσιαστικά θα σημάνει ατιμωρησία του αρχηγού και της ηγεσίας και εξίσωσή τους με τα απλά εκτελεστικά όργανα».
Εντύπωση προκαλεί πάντως το ότι o υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Καλογήρου απάντησε στην ανακοίνωση της ΝΔ για το νέο Κώδικα Ποινική Δικονομίας, κάνοντας λόγο για δημιουργία εντυπώσεων, αλλά όχι στη Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ που κατηγορεί την κυβέρνηση για «ευνοϊκή μεταχείριση για τα ηγετικά στελέχη της νεοναζιστικής συμμορίας». Και ενώ δεν έχει δοθεί μια πειστική απάντηση σε όσους κατηγορούν την κυβέρνηση αποδίδοντας την κωλυσιεργία της δίκης όλα αυτά τα χρόνια σε πολιτικές σκοπιμότητες, ο υπουργός μιλάει για επιτάχυνση των διαδικασιών (!): «Είναι γνωστό, ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης, επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ, σε συνεργασία με τις διοικήσεις των δικαστηρίων, έχει δώσει λύσεις στο θέμα των αιθουσών και των δικασίμων, συμβάλλοντας καίρια στην επιτάχυνση της δίκης της Χρυσής Αυγής».
2. Την αντίδραση της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ και της ΚΕΕΡΦΑ προκαλεί και η προτεινόμενη τροποποίηση του άρθρου 336 του Ποινικού Κώδικα, αναφορικά με τις προϋποθέσεις αναγνώρισης του βιασμού, την οποία καταγγέλλουν, καθώς περιορίζει κατά πολύ την έννοια του βιασμού σε μια περίοδο που «η διεθνής τάση συζητά ήδη για τη διεύρυνση της νομικής έννοιας» και με βάση τη νέα ρύθμιση οι προϋποθέσεις αυστηροποιούνται και ως εκ τούτου η στοιχειοθέτηση του βιασμού γίνεται πιο δύσκολη.
«Σε μια συγκυρία που έρχονται συνεχώς στην επιφάνεια περιστατικά βιασμού, σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης γυναικών και lgbtqi+ ατόμων, η έννοια του εγκλήματος θα πρέπει να “ανοίγει” για να χωρέσει παρόμοια περιστατικά, παρά να “κλείνει”, βάζοντας περισσότερο νερό στο μύλο της έμφυλης βίας και αγνοώντας έτσι, το γεγονός ότι πολλοί βιασμοί γίνονται μεν χωρίς τη χρήση σωματικής βίας, με την απουσία όμως, ελεύθερης συναίνεσης του θύματος».
Από την πλευρά της η Κίνηση Ενωμένοι Ενάντια στο Ρατσισμό και στον Φασισμό καταγγέλλει:
«Μέχρι και προχθές, 6/3/2019, βιασμό συνιστούσαν οι εξής συνθήκες: «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη. 2. Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών. Στην πρόταση που η προπαρασκευαστική επιτροπη του Υπουργείου Δικαιοσύνης κατέθεσε το βράδυ της 6ης Μαρτίου, προτείνεται ο προσδιορισμός “Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσειας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη”. Η πρόταση τους όχι μόνο δεν θέτει ως μοναδική προϋπόθεση τη συναίνεση, όπως εδώ και δεκαετίες το παγκόσμιο φεμινιστικό κίνημα φωνάζει με όλους τους τρόπους· απεναντίας, με λίγες μόνο λέξεις αρνείται ότι μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε άλλη μορφή βιασμού, εκτός από την πιο στερεοτυπική, δηλαδή αυτή που επιτυγχάνεται μέσω της σωματικής βίας ή της άμεσης απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας».
3. Μία από τις σημαντικές αλλαγές που προωθεί το νέο νομοσχέδιο, εφόσον ψηφιστεί, που μεταβάλλουν εκ βάθρων τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα είναι το σπάσιμο των ισοβίων στο αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση. Στο επίμαχο άρθρο του 299 ΠΚ, εφόσον ισχύσει το σχέδιο, πλέον η δολοφονία δεν θα τιμωρείται αποκλειστικά με ισόβια κάθειρξη, αλλά το δικαστήριο θα μπορεί να επιβάλει εναλλακτικά πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών. Η ποινή δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα 15 χρόνια, αφού κατά το ίδιο σχέδιο, αυτό είναι το ανώτατο όριο ποινής για όλα τα κακουργήματα.
4. Ελαφρύτερες ποινές όμως προβλέπονται και στο αδίκημα της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας, καθώς μειώνονται στο μισό. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης προτείνει την απάλειψη από τον Ποινικό Κώδικα διάταξης που προβλέπει ποινές έως και 10 ετών για περιπτώσεις πολλαπλών ανθρωποκτονιών από αμέλεια, δηλαδή όταν προκαλούνται θάνατοι πολλών ανθρώπων από πυρκαγιές, πλημμύρες, πολύνεκρα τροχαία κλπ.
Και εδώ φαίνεται σαν να επιχειρείται μια φωτογραφική διάταξη εφόσον βρίσκονται σε εξέλιξη δικαστική διαδικασία με το κατηγορητήριο για πολλαπλές ανθρωποκτονίες από πρόθεση στο Μάτι και τη Μάνδρα.
5. Άλλη τροποποίηση που μπορεί να χαρακτηριστεί ως φωτογραφική είναι η μετατροπή του κακουργήματος της παραβίασης του απορρήτου τηλεφωνικής επικοινωνίας και προφορικής συνομιλίας (370Α ΠΚ) που τιμωρείται με ποινή κάθειρξης μέχρι 10 έτη, που θα γίνει πλημμέλημα με ποινή φυλάκισης έως πέντε χρόνια. Να θυμίσουμε εδώ ότι μία τέτοια δικαστική διαδικασία που βρίσκεται σε εκκρεμότητα είναι αυτή που αφορά τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας κ. Πολάκη καθώς για την υποκλοπή της συνομιλίας που είχε με τον διευθυντή της Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Στουρνάρα.
6. Επίσης, το κακούργημα της κατασκευής και κατοχής εκρηκτικών υλών (272ΠΚ) -οι γνωστές μολότοφ- που σήμερα τιμωρείται με κάθειρξη έως 20 έτη, πλέον θα επιβάλλεται ποινή φυλάκισης έως τρία έτη άφού μετατρέπεται σε πλημμέλημα. Μάλιστα, σε άλλη παράγραφο αναφέρεται ότι «ο δράστης δεν τιμωρείται αν πριν εξεταστεί από τις αρχές παρέδωσε με τη θέλησή του σ’ αυτές τα πιο πάνω υλικά ή αντικείμενα ή κατέστησε γι’ αυτές δυνατό να τα αποκτήσουν στην κατοχή τους ή απέτρεψε με άλλο τρόπο τον κίνδυνο να γίνει χρήση αυτών».
12°
