Μη μου πείτε πως δεν έχετε δει το Touch of Evil. Δεν γίνεται να μην έχετε κολλήσει με αυτή την τόσο υποβλητική-κι αμφιλεγόμενη-ταινία του 1958 (μόλις συνειδητοποίησα πως είναι σχεδόν 60 ετών). Ο σκηνοθέτης υποδύεται και τον διεφθαρμένο αμερικανό αστυνομικό που επίμονα δυσκολεύει την έρευνα του αδιάφθορου μεξικάνου εισαγγελέα. Είναι ενδιαφέρον το ότι στο μυαλό του ριζοσπάστη Όρσον Ουέλς ο δυτικός κόσμος απεικονίζεται ως ένας γκροτέσκος χοντρός βαριεστημένος τύπος, ο δε αναπτυσσόμενος εκφράζεται από τον κομψό μα και άτεγκτο Τσάρλτον Ήστον, με σύζυγο την όμορφη ξανθιά Τζάνετ Λη. Το φινάλε πάντως σηκώνει αρκετή κουβέντα.
Τώρα θα μου πείτε ότι όλα αυτά λίγη σχέση έχουν με το δικό μας σήμερα. Δυστυχώς φοβάμαι ότι σφάλετε. Κατ' αρχήν η εξελισσόμενη σφαγή ναρκωπολέμου στο Μεξικό είναι τεκμήριο της διαχρονικής αξίας του φιλμ. Κατά δεύτερον, η σύγχρονη Ελλάδα λίγο διαφέρει από την ανώνυμη συνοριακή πόλη της πλοκής.
Είναι αστεία και αυτή η συλλογική αυταπάτη μας. Όταν σκεφτόμαστε τόπους στην τομή Δύσης-Ανατολής, πλούτου-φτώχειας, ευνομίας-χάους ο νους μας πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη, στη Βηρυτό, στο Κίεβο, στην Αλεξάνδρεια, στο Βελιγράδι, όμως σχεδόν ποτέ στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Πάσχουμε από την ψευδαίσθηση πως ζούμε μακριά από τα μέρη όπου το «λευκό» και το «μαύρο» ανακατεύονται, νομίζουμε πως δεν μας αφορούν οι κλασικές διαχωριστικές γραμμές του πλανήτη. Στρουθοκαμηλίζουμε πιστεύοντας πως οι διάφοροι παίκτες που κατά καιρούς εμφανίζονται στο τοπικό προσκήνιο δεν σχετίζονται με ευρύτερες τάσεις μα πως αποτελούν εξαιρέσεις, απλοί εγκληματίες, πολιτικοί εξτρεμιστές και λοιπά αντικοινωνικά στοιχεία.
Όμως, για όσους δε το έχουν ακόμη πάρει χαμπάρι, βρισκόμαστε στη ζώνη αντιπαράθεσης του δημοκρατικού με το ολιγαρχικό, του πλούσιου με το φτωχό, του ανατρεπτικού με το συντηρητικό, του παλιού με το νέο, κι η ζώνη αυτή είναι τεράστια και φλεγόμενη σε όλο της το μήκος, με την αντοχή της να είναι πλέον αμφίβολη. Δυστυχώς, αν και το βάρος που πέφτει στις πλάτες μας είναι δυσανάλογο του κρατικού μεγέθους μας, η τωρινή κοινωνική μας συμπεριφορά θα είναι πιθανώς καθοριστική για τις επόμενες γενιές σε όλη την Ευρώπη.
Αναλογιστείτε λίγα συμβάντα της βδομάδας που πέρασε. Κάποιες παράξενες δικαστικές αποφάσεις ενίσχυσαν την πεποίθηση πολλών ότι ζούμε σε μια τριτοκοσμική χώρα. Άλλες κυβερνητικές δράσεις έπεισαν πως Παιδεία και μίντια αποτελούν στρατηγικά εργαλεία επιβολής νεοκομμουνιστικού καθεστώτος. Οι υλοποιούμενες πολιτικές-με φανερούς εκφραστές τους Γαβρόγλου και Καρανίκα-γύρω από τη σημαία, τη θητεία και τον εθνικό ύμνο προετοιμάζουν την κοινή γνώμη για την ολοκληρωτική ανάδειξη νέων πολιτών με μικρές έως ανύπαρκτες αναφορές στο γνώριμο σύμπλεγμα Έθνους-Κράτους. Στην Γείτονο ξεκίνησε η παρωδία δίκης των υπευθύνων του περσινού πραξικοπήματος. Παράλληλα, στο παγκόσμιο χωριό επικρατεί συνεχιζόμενη τέλεια σύγχυση, με Αμερικανούς και Ευρωπαίους να ομφαλοσκοπούν ενόσω οι BRICS επελαύνουν, έστω και χωλά. Ταυτόχρονα, ανήσυχες μάζες μα και πραγματικά σοβαροί στοχαστές αμφισβητούν πλέον την παντοδυναμία της μέχρι πρότινος πανίσχυρης σύγχρονης θρησκείας, αυτής του πανάγαθου και πάνσοφου οικονομικού νεοφιλελευθερισμού.
Κι ενώ ζυμώνονται όλα τούτα, οι ανέκφραστοι κινέζοι μιλούν με σιγουριά για το εμπορικό όραμά τους, το One Belt-One Road, μία διαφημιζόμενη φαντασμαγορία πιστώσεων ίσως και έως 10 τρις δολάρια (τα οποία φυσικά θα είναι στην πλειοψηφία τους Γιουάν), ένα συνειδητά νεφελώδες πρότζεκτ υποδομών, με αφάνταστες δυνητικές προεκτάσεις για όλη την ΕυρωΑσιΑφρικανική υπερήπειρο, στην καρδιά της οποίας βρίσκεται η Ελλάδα. Οι ανατολίτες έρχονται, οι γνώριμοι παίκτες δε κάθονται στ' αυγά τους, και δυστυχώς τα μαρμαρένια αλώνια είναι στην γειτονιά μας.
Στη βδομάδα που πέρασε λοιπόν είδαμε δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Είδαμε τον αναβιωμένο σχεδιασμό για το φαραωνικό σχέδιο της πλωτής διασύνδεσης Αξιού-Μοράβα, έργο που μόνο το Πεκίνο μπορεί στηρίξει χρηματικά. Είδαμε επίσης και την νεόπτωχη πατρίδα μας να συμπαραστέκεται στον δικτάτορα Μαδούρο, ερχόμενη σε κόντρα με τους βασικούς στρατιωτικούς συμμάχους της, με τους κύριους εμπορικούς εταίρους της, και με την κοινότητα των δανειστών της. Είδαμε δηλαδή να μας χτυπά διακριτικά μα και ελκυστικά την πόρτα μια εκδοχή πολιτικής προόδου εντελώς άσχετης με την ιδανική κοινωνία δημιουργικών μεσαίων αστών, όπως τουλάχιστον την οραματίστηκαν οι Λοκ, Καντ και Χάμιλτον, μα κι οι τραχείς καπετάνιοι του '21. Υπάρχει περίπτωση να την επιλέξουμε, απλώς και μόνο επειδή βρισκόμαστε στα όρια, γεωγραφικά και κοινωνικά;
16°
