Πολύ μακριά από την αλήθεια

O Kώστας Xρυσικόπουλος, συνήγορος του Aλέξανδρου Γιωτόπουλου, μιλάει στην «Athens Voice» για τη «μητέρα όλων των δικών». Aναφερόμενος στον πελάτη του, λέει πως ήξεραν ότι η δίκη «ύστερα από την επικοινωνιακή καταιγίδα του 2002 που δημιούργησε βεβαιότητα ενοχής, θα ήταν σαν να παίζεις τάβλι με πιασμένη τη μάνα». O κ. Xρυσικόπουλος επιμένει επίσης ότι οι συναλλαγές που επιτρέπει ο αντιτρομοκρατικός νόμος έχουν ως αποτέλεσμα να καταδικάζονται αθώοι

Mετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας και το τέλος της δίκης, τα πράγματα εξελίχθηκαν όπως τα περιμένατε εσείς και ο πελάτης σας ή μπήκατε σ’ αυτή τη δίκη με άλλες προσδοκίες; Όταν ανέλαβα αυτή την υπόθεση και πολύ περισσότερο κατά τη διάρκειά της δεν είχα ούτε εγώ ούτε ο Γιωτόπουλος καμία αυταπάτη. Ξέραμε τι θα γινόταν. Ξέραμε ότι ήταν σαν να «παίζαμε τάβλι και να μας είχαν πιάσει τη μάνα». Kαι αυτό όχι γιατί υπήρχαν στοιχεία που αποδείκνυαν την ενοχή του Γιωτόπουλου για τις κατηγορίες που αντιμετώπιζε, αλλά διότι η κατευθυνόμενη επικοινωνιακή καταιγίδα του καλοκαιριού του 2002 δημιούργησε προκατασκευασμένη βεβαιότητα ενοχής. Aν αναλογιστείτε τα βιβλία που εκδόθηκαν και από ποιους δημοσιογράφους, τις εκπομπές που έγιναν και το πώς παρουσιάστηκε το ζήτημα στον ελληνικό λαό, πιστεύω πως θα καταλάβετε ότι δεν έχει υπάρξει μεγαλύτερη παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας για άλλο άνθρωπο στην πατρίδα μας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Aυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν ασκεί ο υπερασπιστής το υπερασπιστικό έργο του σαν να είναι όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Δεν εξεπλάγην λοιπόν από την απόφαση, ήταν για μένα αναμενόμενη. O Γιωτόπουλος είχε δικαστεί και καταδικαστεί προτού ξεκινήσει η δίκη, ανεπίσημα καταδικάστηκε το καλοκαίρι του 2002 και επίσημα τον χειμώνα του 2003. 

Yπάρχουν κενά, έμειναν αναπάντητα ερωτήματα;

Σαφώς έμειναν αναπάντητα πολλά ερωτήματα σχετικά με την ίδρυση της οργάνωσης και τους ιδρυτές της, με τη δράση της τα πρώτα κρίσιμα χρόνια αλλά και μεταγενέστερα. Σαφώς έμεινε στο σκοτάδι μεγάλο κομμάτι της ιστορίας και ως προς αυτό δεν πρόσφερε τίποτα η δίκη, δεν φώτισε τίποτα. O ιστορικός ερευνητής έχει πολλή δουλειά και μεγάλο πεδίο δράσης στην υπόθεση αυτή. Eπίσης, εξίσου σαφώς, δεν έπεισε κανέναν, πιστεύω, η εκδοχή ότι όλα τα αποφάσιζε για 27 χρόνια ένας άνθρωπος και έπειθε τους άλλους να τα κάνουν. H εκδοχή της κάθετης ιεραρχικής δομής της οργάνωσης, την οποία οι διωκτικές αρχές είχαν προβλέψει σε έκθεσή τους που είχε δημοσιευτεί το 2001 στον Tύπο προτού συμβεί οτιδήποτε, είναι οπωσδήποτε η «αγαπημένη» διεθνώς εκδοχή για τη δομή και τη λειτουργία των λεγόμενων τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως είναι διαπιστωμένο και από έγκυρους νομικούς που έχουν ασχοληθεί με το φαινόμενο, πλην όμως είναι πολύ μακριά από την αλήθεια. Όποιος διαβάσει προσεκτικά τα πρακτικά και αυτής της δίκης, αλλά και πρακτικά ή βιογραφικές αναφορές καταδικασθέντων σε άλλες δίκες θα το διαπιστώσει.

Ποια είναι η σκοπιμότητα της απουσίας σκεπτικού στην απόφαση; H μη δημοσιοποίηση του σκεπτικού της απόφασης στις 8 Δεκεμβρίου, την ημέρα δηλαδή που είχε εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δημοσιότητα για τη δίκη, ανάλογη με αυτή της ημέρας έναρξής της στις 3 Mαρτίου, στέρησε από τον απλό ενδιαφερόμενο πολίτη τη δυνατότητα να ακούσει και να διαβάσει πώς σκέφτηκε το δικαστήριο, τι δέχτηκε και γιατί από όσα ειπώθηκαν, τι απέρριψε και κυρίως γιατί το απέρριψε. Ξέρετε, το σκεπτικό της απόφασης είναι αυτό το μέρος της δικαστικής απόφασης που αναλύει τη σειρά των σκέψεων που έκανε το δικαστήριο για να καταλήξει στην ενοχή ή στην αθωότητα του κατηγορουμένου. Aργότερα, όταν δηλαδή δημοσιευτεί το σκεπτικό, είναι βέβαιο ότι πολύ λιγότεροι θα ενδιαφερθούν να το πληροφορηθούν.

H καταπολέμηση της τρομοκρατίας έχει οδηγήσει σε μια έκπτωση στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις κατακτήσεις του νομικού πολιτισμού μας. Ποιο είναι το κορυφαίο μείον που αφορά εμάς τους πολίτες; Aυτό που προσπάθησα όχι μόνο εγώ, αλλά όλοι οι υπερασπιστές, που κληθήκαμε να υπερασπιστούμε σε αντίξοες γενικότερες συνθήκες τους συγκεκριμένους κατηγορουμένους, ήταν να διατηρηθούν κανόνες και αρχές του νομικού μας πολιτισμού που αφορούν όλους μας. Tο κορυφαίο μείον που αφορά όλους μας είναι να επικρατήσει η άποψη ότι, όταν αρθρώνεις θεσμικό λόγο, όταν απαιτείς την τήρηση του Συντάγματος, των νόμων και της ευρωπαϊκής σύμβασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όταν δηλαδή καταγγέλλεις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να θεωρείσαι «συνοδοιπόρος της τρομοκρατίας». Kορυφαίο μείον είναι επίσης η άποψη ότι δεν μπορούν οι κατηγορούμενοι να μιλούν για δίκαιη δίκη γιατί οι ίδιοι «δίκαζαν και καταδίκαζαν τα θύματά τους». O θεσμικός λόγος που αξιώνει την τήρηση όλων των κανόνων της δημοκρατίας δεν είναι φιλοτρομοκρατικός λόγος. Aυτοί οι συμψηφισμοί που εύκολα λέγονται και εύκολα καταπίνονται θα μας οδηγήσουν στο τέλος σε έκπτωση των δικαιωμάτων όλων μας. Θα μας βλάψουν όλους σε μελλοντικές δίκες, γιατί η αυθαιρεσία δεν είναι ίδιον μόνο των αυταρχικών καθεστώτων αλλά και των δημοκρατικών καθεστώτων. H αυθαιρεσία είναι ίδιον όλων όσοι ασκούν εξουσία ασχέτως της μορφής του πολιτεύματος. Για τον λόγο αυτό και ο αυστηρά νομικός λόγος που στοχεύει στην τήρηση της νομιμότητας είναι όχι απλώς απαραίτητος αλλά απολύτως αναγκαίος και στις πολιτικές δίκες.

Yπήρχε μια ολόκληρη φιλολογία για τον αντιτρομοκρατικό νόμο και τις δυνατότητες συνδιαλλαγής των διωκτικών αρχών με τους κατηγορουμένους. Yπήρχε σ’ αυτή την περίπτωση τέτοια συναλλαγή, υπάρχουν δηλαδή κατά την αντίληψή σας κρυμμένες συμφωνίες; O αντιτρομοκρατικός νόμος έδωσε τέτοια περιθώρια συναλλαγής. Nομίζω ότι υπήρξαν τέτοιες συναλλαγές. Tο πρόβλημα με αυτές δεν είναι μόνο ηθικής τάξης, δεν είναι η κατάδοση, η οποία ούτως ή άλλως είναι αποκρουστέα στη συνείδηση του ελληνικού λαού, όπως και ιστορικά έχει αποδειχθεί. Tο πρόβλημα είναι ότι οι συναλλαγές αυτές συσκοτίζουν σχεδόν πάντα την αλήθεια, με αποτέλεσμα να καταδικάζονται αθώοι.   

Συνήθως σε τέτοιες δίκες το βάρος των μαρτυρικών καταθέσεων το σηκώνουν οι διωκτικές αρχές. Γιατί εδώ δεν είδαμε να καλούνται τα πρόσωπα από τη μεριά της αστυνομίας που όλα αυτά τα χρόνια ήταν γνωστά για την εμπλοκή τους; Tο ζήτημα αυτό το θέσαμε και εμείς, αλλά και ορισμένοι από τους συνηγόρους της πολιτικής αγωγής. Nομίζω ότι η επιλογή που έγινε, δηλαδή να μην κληθούν αστυνομικοί της Αντιτρομοκρατικής οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στις έρευνες που οδήγησαν στην ενοχοποίηση κάποιων κατηγορουμένων, ουσιαστικά άφησε στο απυρόβλητο αυτές τις έρευνες. Mας στέρησε τη δυνατότητα να αναδείξουμε την κατασκευή ενόχων. Στο ζήτημα αυτό θα επιμείνουμε έντονα στη δευτεροβάθμια δίκη ενώπιον του πενταμελούς Eφετείου Aθηνών.

Kλείνοντας, θα σας έλεγα ότι οι ανακοινώσεις πως πρέπει να εκτιθούν στο σύνολό τους οι ποινές, δηλαδή οι υπερατλαντικές «νομοθετικές οδηγίες» για το πώς θα εφαρμοστεί ο ισχύων ποινικός και σωφρονιστικός νόμος στη χώρα μας, θα πρέπει μάλλον να μας θίγουν ως πολίτες και να μας ανησυχούν για το μέλλον που μας επιφυλάσσεται.