Ποιος θυμάται τους παλιούς «58», ποιος θυμάται την «Ελιά», ποιος θυμάται την (πέραν ΠΑΣΟΚ, Ποταμιού) Κεντροαριστερά, ποιος θυμάται τον κεντροφιλελεύθερο, ενδιάμεσο χώρο;
Αν η παραπάνω τάση έχει πάψει να υφίσταται σαν οργανωμένο μόρφωμα, ωστόσο τα πρόσωπα που την απαρτίζανε και ο περίγυρός τους συνεχίζουν να δρουν στη δημόσια ζωή μας. Μόνο που τώρα πια όχι μόνο δεν αποτελούν τάση, αλλά φαίνεται ότι διασπώνται ταχύτατα. Και η αιτία είναι, φυσικά, η στάση τους απέναντι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (και των ΑΝΕΛ βέβαια, αλλά αυτό δεν φαίνεται να το θυμούνται όλοι), δηλαδή η στάση τους απέναντι στην τρέχουσα εξουσία.
Η αρχική κίνηση που έκανε αυτές τις μέρες τη διαφορά ήταν η δημόσια τοποθέτηση του κ. Νίκου Μουζέλη, που υπερασπίστηκε την επιλογή του να πάρει μέρος, μαζί με άλλα δημόσια πρόσωπα, στην Επιτροπή για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Ο κ. Μουζέλης εγραψε (ανοιχτό) γράμμα στους πάλαι ποτέ «58», εξηγώντας ότι δεν προσχωρεί στο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά απλά στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική του. Όπως ήταν φυσικό, επικρίθηκε. Και επικρίθηκε τόσο γενικότερα (από τον κ. Ανδρέα Παπαδόπουλο, που είπε για τους περισσότερους παλιούς σημιτικούς διανούμενους ότι γοητεύτηκαν από τον κ. Τσίπρα – «ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ο Νίκος Μουζέλης, o Aντώνης Λιάκος, ο Κώστας Βεργόπουλος, ο Γιώργος Βέλτσος κ.ά.»), όσο και πολύ ειδικότερα, από τον κ. Παντελή Καψή (που αποδόμησε συστηματικά το κείμενο Μουζέλη).
Τέλος (τέλος μέχρι στιγμής, εννοείται), σήμερα Πέμπτη, ήρθε και η ανάρτηση της κ. Βάσως Κιντή (η οποία δεν ανήκε στους «58») στο fb, όπου, με μεγάλη ευγένεια απέναντι στον άνθρωπο, καταλήγει: «Μπορεί να μην είμαι στον τομέα του, αλλά κατά τη γνώμη μου κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το έργο του Ν. Μουζέλη. Μπορούμε όμως να αμφισβητήσουμε την πολιτική του κρίση στη συγκεκριμένη συγκυρία. Και να του κάνουμε κριτική διότι στα σχετικά κείμενά του λείπουν παντελώς τα επιχειρήματα. Μας καλεί απλώς να δεχτούμε τις δικές του εκτιμήσεις χρησιμοποιώντας έναν λόγο αυθεντίας που παραβλέπει στοιχεία, γεγονότα και συμπεριφορές. Και κάτι ακόμη: όταν αποφασίζεις να βγεις πολιτικά στη δημόσια σφαίρα συντασσόμενος με αυτόν τον εσμό αθλίων (δηλαδή να βοηθήσεις τα πολιτικά τους σχέδια), θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για τη σφοδρότητα της πολιτικής αντιπαράθεσης και την οργή που η ενέργειά σου μπορεί να προκαλεί».
Να δούμε ποιος θα είναι ο επόμενος. Όπως πάνε πάντως οι «58» –που κάποια στιγμή είχαν φτάσει τους 75, αλλά δεν είχαν αλλάξει όνομα– σύντομα θα απομείνουν πολύ λιγότεροι. Το χαμόγελο του κ. Τσίπρα είναι, όπως φαίνεται, πολύ σαγηνευτικό.
Επειδή μερικοί από τα μέλη της Κίνησης των 58 αναρωτήθηκαν πώς εγώ, ως μέλος της πρώην κίνησης, δέχτηκα να συμμετέχω στην πρόσφατη δημιουργία από την κυβέρνηση μιας επιτροπής σχετικής με το Σύνταγμα (επιτροπή που αποτελείται από μη νομικούς/συνταγματολόγους) σκέφθηκα πως σας οφείλω μια εξήγηση.
Α) Δεν προσχώρησα στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως πολλοί υποστηρίζουν, αλλά ούτε είμαι φανατικά αντι-ΣΥΡΙΖΑ. Παραμένω εδώ και δεκαετίες σοσιαλδημοκράτης και πιστεύω, αν η Ε.Ε. συνεχίσει την ενοποίηση της (πολιτική και κοινωνική) σε μεταεθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει ελπίδες αναζωογόνησης (βλ. άρθρο μου στο Βήμα, 9/10/16).
Β) Πιστεύω πως ο ΣΥΡΙΖΑ, παρ’ όλα τα λάθη που έχει κάνει, είναι η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί σε αυτή τη συγκυρία να φέρει εις πέρας το δύσκολο έργο που άρχισε από την στιγμή που ο πρωθυπουργός αποφάσισε να ακολουθήσει τον ευρωπαϊκό δρόμο. Από αυτή την σκοπιά, η εμμονή του αρχηγού της αντιπολίτευσης για εκλογές εδώ και τώρα δεν συμφέρει ούτε τη χώρα, άλλα ούτε και τον ίδιο. Μέχρι να πετύχει η σημερινή κυβέρνηση την είσοδο μας στις αγορές, πιστεύω πως πρέπει να στηριχθεί από όλους που δεν επιθυμούν το grexit.
Γ) Πιστεύω επίσης πως η δαιμονοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως η εσφαλμένη ιδέα πως το κόμμα έχει σαν στόχο την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος, είναι λάθος. Για παράδειγμα, η ιδέα πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σαν στόχο να καταστεί μόνιμα το κυρίαρχο κόμμα δημιουργώντας ένα αυταρχικό καθεστώς τύπου Πούτιν ή Ερντογάν (βλ. άρθρο του καθ. Γιώργου Ιωακειμίδη, Βήμα, 9/10/16) είναι λανθασμένη. Πρόκειται για μια ακραία «κασσανδρική» φαντασίωση. Ο Τσίπρας ούτε το θέλει, ούτε μπορεί να μείνει στην ευρωζωνη αν το επιχειρήσει.
Δ) Όπως έχω υποστηρίξει σε ένα πρόσφατο άρθρο μου (Τα Νέα, 28/5/16), κατά την γνώμη μου ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε θα καταρρεύσει, ούτε θα συρρικνωθεί σε πολύ χαμηλά ποσοστά όπως πολλοί το ελπίζουν. Απεναντίας θα καταστεί μια από τις δυο κυρίαρχες δυνάμεις σε ένα μελλοντικό διπολικό σύστημα (Νέα Δημοκρατία-ΣΥΡΙΖΑ) - σύστημα που θα μοιάζει με το προηγούμενο δίπολο (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ).
Ε) Τέλος, δύο λόγια για την Επιτροπή Συνταγματικής Αναθεώρησης. Ο,τι και αν έχει στο μυαλό του ο πρωθυπουργός δημιουργώντας αυτή την επιτροπή, πρόκειται για μια κίνηση εκδημοκρατισμού του πολιτεύματος. Πρόκειται για μια επιτροπή που σχεδιάζεται να δώσει τα συμπεράσματά της σε μια δεύτερη επιτροπή αποτελούμενη από νομικούς/συνταγματολόγους. Αυτή η επιτροπή θα κωδικοποιήσει τα συμπεράσματα της πρώτης και θα τα καταθέσει για συζήτηση στη βουλή. Η ιδέα πως μόνο οι βουλευτές έχουν το δικαίωμα να χειριστούν το θέμα της αναθεώρησης σε μια χώρα όπου η κομματικοκρατία βασιλεύει είναι λάθος. Η ιδέα πως οι εκτός Βουλής, δηλ. οι απλοί πολίτες, δεν έχουν το δικαίωμα μέσω των δήμων και άλλων συλλογικών φορέων να εκφράσουν την γνώμη τους είναι βαθιά αντιδημοκρατική. Όταν στην προηγούμενη αναθεώρηση του συντάγματος όπου συμμετείχαν πολλοί που εξακολουθούν να είναι βουλευτές σήμερα υποστήριξαν την μη κατάργηση της υπουργικής ασυλίας, ήταν αυτό δημοκρατικό; Και κυρίως όταν η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών απαιτούσε την άμεση κατάργησή της. Σαν πρόεδρος μιας ΜΚΟ (Ένωση Πολιτών για την Παρέμβαση) που εδώ και δύο δεκαετίες ασχολείται με θέματα που σχετίζονται με την ελληνική κομματικοκρατία, δηλ. με την ανισορροπία δύναμης μεταξύ κράτους και κοινωνίας, θεωρώ καθήκον μου να δεχτώ την πρόταση για συμμετοχή στην επιτροπή.
Συμπέρασμα: Όλες οι δημοκρατικές αντιπολιτευτικές δυνάμεις πρέπει να ακολουθήσουν μια πιο ισορροπημένη κριτική προς στην κυβέρνηση για να μην δημιουργηθεί η επικίνδυνη εντύπωση πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρόκειται για ένα κόμμα εκτός του λεγόμενου «δημοκρατικού τόξου». Γιατί κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγούσε σε ένα διχασμό που θα υπέσκαπτε το με θυσίες αποκτημένο μεταπολιτευτικό δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας.
Είναι κρίμα που οι 58 αποφάσισαν να αυτοδιαλυθούν. Σήμερα θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του σημερινού χάσματος μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Θα μπορούσαν να συμβάλλουν στον παραπέρα εκδημοκρατισμό του πολιτεύματος.
Νίκος Μουζέλης»
Η ανάρτηση της καθηγήτριας κ. Βάσως Κιντή
«Δυο λόγια σχετικά με τη συζήτηση περί Μουζέλη.
1. Στον κύκλο των «διανοουμένων» στους οποίους συνήθως συγκαταλέγεται (το βάζω σε εισαγωγικά διότι δεν τους θεωρώ όλους), υπάρχουν πολλοί, κατά τη γνώμη μου, υπερτιμημένοι (to put it mildly). Ο Μουζέλης δεν είναι ένας από αυτούς. Ίσως ήταν ο μόνος που είχε σοβαρή δουλειά σε σοβαρό πανεπιστήμιο.
2. Ορισμένοι διέθεσαν τις όποιες περγαμηνές τους στις εκάστοτε εξουσίες από ιδιοτέλεια ή ματαιοδοξία. Μπορεί να τον ξέρω λίγο αλλά πιστεύω ότι ο Μουζέλης δεν είναι ένας από αυτούς.
3. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σοβαρή δημόσια συζήτηση και κριτική ούτε ενεργές επιστημονικές κοινότητες με την έννοια της σοβαρής κριτικής, και βιβλιοκρισίας, όχι μόνο γιατί είμαστε μικρή χώρα και γνωριζόμαστε, αλλά γιατί τα πανεπιστήμιά μας είναι καχεκτικά, κλειστοφοβικά, λίγα (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και η ανέλιξη σε αυτά συχνά δεν βασίζεται στο πόσο αξιόλογο είναι το έργο κάποιου. Οπότε επιπλέουν σε αρκετές περιπτώσεις όσοι προσεταιρίζονται την εξουσία, τα κόμματα, τις παρέες. Ειδικά στον χώρο της διανόησης και στα πανεπιστήμια η μεγάλη κομματική παρέα της ανανεωτικής αριστεράς (που τροφοδοτούσε και το Πασόκ και προ Σημίτη) έχει μεγάλες ευθύνες για την κατάσταση της δημόσιας σφαίρας. Η φράση «διανοούμενοι του ΚΚΕ» στη μεταπολίτευση ακουγόταν ως ανέκδοτο (με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις), και οι διανοούμενοι της δεξιάς ήταν «στιγματισμένοι» λόγω εθνικοφροσύνης και εν γένει συντηρητισμού που δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις μόδες που έρχονταν κυρίως από το Παρίσι. Έτσι, όσοι ήταν καλοί από αυτούς δούλευαν στην αφάνεια και οι άλλοι συνωστίζονταν στους διαδρόμους της εξουσίας. Του μεσαίου χώρου ήταν κι αυτοί της ανανεωτικής αριστεράς (δεν θυμάμαι την έκφραση «διανοούμενος του Πασόκ» -ίσως μόνο κάποιοι μεταπράτες του Σαμίρ Αμιν ) όπου υπήρχαν αστέρια αλλά και φελλοί. Άκουγα έναν σοβαρό δημοσιογράφο στο ραδιόφωνο πριν λίγο καιρό να μιλάει με θαυμασμό για έναν καθηγητή του στο πανεπιστήμιο της δεύτερης κατηγορίας . Μου ήρθε να βάλω τα γέλια και τα κλάματα. Γενικά δεν έχουμε κριτήρια. Στο πανεπιστήμιο οι φοιτητές είναι αυτό που λέμε impressionable δεδομένου ότι εκ προοιμίου δεν έχουν κριτήρια. Οι περισσότεροι εντυπωσιάζονται εύκολα από όποιον το παίζει έγκυρος, μιλάει ωραία, πάει με τα νερά τους , πουλάει ριζοσπαστισμό και αριστεροσύνη, είναι φιλικός και μη συντηρητικός. Λίγοι φοιτητές σπουδάζουν σοβαρά το αντικείμενό τους για να μπορούν να κρίνουν ποιος πραγματικά αξίζει από τους δασκάλους τους.
4. Μπορεί να μην είμαι στον τομέα του, αλλά κατά τη γνώμη μου κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το έργο του Ν. Μουζέλη. Μπορούμε όμως να αμφισβητήσουμε την πολιτική του κρίση στη συγκεκριμένη συγκυρία. Και να του κάνουμε κριτική διότι στα σχετικά κείμενά του λείπουν παντελώς τα επιχειρήματα. Μας καλεί απλώς να δεχτούμε τις δικές του εκτιμήσεις χρησιμοποιώντας έναν λόγο αυθεντίας που παραβλέπει στοιχεία, γεγονότα και συμπεριφορές. Και κάτι ακόμη: όταν αποφασίζεις να βγεις πολιτικά στη δημόσια σφαίρα συντασσόμενος με αυτόν τον εσμό αθλίων (δηλαδή να βοηθήσεις τα πολιτικά τους σχέδια), θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για τη σφοδρότητα της πολιτικής αντιπαράθεσης και την οργή που η ενέργειά σου μπορεί να προκαλεί».
21°
