Τις μέρες αυτές, που ο γέρος χρόνος δεν έχει ακόμα φύγει και ο νέος δεν έχει προλάβει να έρθει (για να μας ξενερώσει) επιδιδόμαστε όλοι σε ευχές, απολογισμούς και αρχειοθετήσεις. Ποια ήταν τα καλύτερα και ποια τα χειρότερα των τελευταίων δώδεκα μηνών; Τι είδαμε, τι διαβάσαμε, τι μάθαμε, τι πάθαμε, από τι γλιτώσαμε; Ας τα δημοσιοποιήσουμε, σκεφτόμαστε, για να καταχωρηθούν και επίσημα. Ας προσπαθήσουμε να ταξινομήσουμε τις αναμνήσεις μας ώστε να μην χαθούν μέσα στην χοάνη του χρόνου που όλο και φαρδαίνει. Κυρίως, ας προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε κάποιο νόημα σε όσα ζήσαμε, μήπως παρ’ ελπίδα καταφέρουμε να βρούμε ένα και για όσα θα ’ρθουν.
Κάποτε, λέει ο μύθος, ο βασιλιάς Μίδας πέτυχε τον γέρο Σειληνό να κρύβεται στα δάση της Φρυγίας. Τον κυνήγησε, τον έπιασε και του έθεσε το εξής ερώτημα: «Ποιο είναι το καλύτερο για εμάς τους ανθρώπους; Τι πρέπει να αποζητάμε και να περιμένουμε;». Ο Σειληνός δεν ήθελε να απαντήσει: «Εφήμερε άνθρωπε, τέκνο της οδύνης και της κακής τύχης, γιατί με πιέζεις να σου αποκαλύψω αυτά που είναι προτιμότερο να μη γνωρίζεις;». Ο βασιλιάς όμως επέμενε οπότε έλαβε συστημένη την απάντηση: «Το καλύτερο για όλους και όλες θα ήταν να μην είχαν ποτέ γεννηθεί. Το αμέσως επόμενο καλό θα ήταν να πεθάνουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα».
Η απάντηση του γέρο Σειληνού, ο ύμνος αυτός στην ματαιότητα της ζωής και στην απαισιοδοξία, είναι κατά έναν τρόπο λυτρωτική. Αφού δεν υπάρχει κάτι εκεί έξω για να αναζητήσουμε, αφού όλα είναι εναντίον μας και σε τίποτα δεν μπορούμε να ελπίζουμε, ας μας αφήσουν τουλάχιστον στην ησυχία μας να ζούμε με το ένστικτο, μέρα με την ημέρα, σαν τους ακόλουθους του Διόνυσου και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει.
Μακάρι να μπορούσαμε. Η επίγνωση της ματαιότητας, εκείνο το καταραμένο μήλο που έφαγαν οι πρόγονοί μας, δεν μας το επιτρέπει. Έτσι, αναγκαστικά, ψάχνουμε κάποιο ψήγμα από το άγνωστο νόημα που θα μπορέσει να φωτίσει τη ζωή μας. Προσπαθούμε να χτίσουμε το «ζωτικό ψεύδος» που θα μας επιτρέψει να ξεφύγουμε από την απαισιοδοξία, να ξεχάσουμε τις οδύνες και να παρακάμψουμε τις απώλειες, ώστε να συνεχίσουμε την πορεία μας σε τούτον τον κόσμο -όπου σύμφωνα με τον Σειληνό καλύτερα να μην είχαμε βρεθεί ποτέ.
Κάπως έτσι εξηγείται το γιατί καταφεύγουμε στην τέχνη. Γιατί μας αρέσει να διαβάζουμε ιστορίες, να ακούμε μουσικές, να βλέπουμε παραστάσεις… Γιατί θέλουμε να βυθιζόμαστε σε έντεχνα κατασκευασμένους κόσμους που έχουν τις δικές τους παραμέτρους και προκλήσεις. Γιατί ταυτιζόμαστε με τόση ευκολία με φτιαχτούς ήρωες και αγωνιούμε και για λογαριασμό τους. Γιατί -βοηθούντος βέβαια και του μάρκετινγκ- κάνουμε ουρές για να δούμε το Star Wars και τον Παπακαλιάτη.
Καθώς λοιπόν η άγρια αυτή χρονιά, η γεμάτη με αγωνία, αίμα, πνιγμούς, απογοητεύσεις και χαζομάρα, φτάνει στο τέλος της -και καθώς η επόμενη δεν προοιωνίζεται κατά πολύ καλύτερη- το μόνο που μπορεί κανείς να ευχηθεί και να ελπίζει να βγει αληθινό έχει σχέση με την τέχνη. Ας παράγουμε και ας καταναλώνουμε περισσότερο και καλύτερα. Ας διαβάζουμε, ας βλέπουμε παραστάσεις και σινεμά ας πηγαίνουμε σε μουσεία και εκθέσεις. Κυρίως δε, ας προσπαθήσουμε να δημιουργούμε (μα και να βλέπουμε, να ακούμε, και να διαβάζουμε) με περισσότερη ειλικρίνεια, με περισσότερη τόλμη. Φέτος, βέβαια, δεν προλαβαίνουμε να ανακαλύψουμε το πολυπόθητο κρυμμένο νόημα. Του χρόνου όμως, ποιος ξέρει…
