Είχα κάποτε μία συζήτηση με έναν ξάδερφό μου για την Κατοχή. Αρχίσαμε να περιγράφουμε φρικτές ιστορίες που είχαμε ακούσει και οι δύο από εκείνη την περίοδο. Στην πορεία της κουβέντας συνειδητοποιήσαμε ότι καμία δεν αφορούσε τις κλασικές περιπτώσεις αντιστασιακών ή πολιτικοποιημένων πολιτών. Ήταν άνθρωποι που απλά είχαν βρεθεί στη μέση καταστάσεων που δεν μπορούσαν να αποφύγουν. Σκεφτήκαμε ότι θα έπρεπε να βρεθεί και κάποιος να γράψει την ιστορία των ‘ουδέτερων’ ∙ των ‘αμέτοχων’. Εκείνων που δεν πήγαιναν γυρεύοντας, αλλά τελικά δε μπόρεσαν να αποφύγουν το μοιραίο. Αν και ήταν οι πολλοί, έχουν αγνοηθεί συστηματικά.
Αυτή τη συζήτηση την επανέφερα στη μνήμη μου πρόσφατα, μετά τα τελευταία γεγονότα. Σκέφτηκα όλους εκείνους που αντιλαμβάνονται τα αδιέξοδα των μνημονίων, αλλά δε συντάσσονται και με τους αντιεξουσιαστές. Αυτούς που δεν προκάλεσαν στο παραμικρό την κατάσταση την οποία βιώνουμε (δεν διεφθάρησαν, δεν έκλεψαν, πλήρωναν τους φόρους τους), αλλά δε μπόρεσαν να κάνουν και πολλά για να την αποτρέψουν. Που δεν ασπάστηκαν τις ακρότητες του νεοφιλελευθερισμού, ούτε το μηδενισμό των μπαχαλάκηδων. Που δεν υποτάχθηκαν στα κελεύσματα του νεοπλουτισμού, δεν πήραν ‘τρελά’ δάνεια, ήταν μετρημένοι… Είναι οι ‘αμέτοχοι’ της εποχής μας. Αυτοί που δεν έφταιξαν σε τίποτα, αλλά θα πληρώσουν και αυτοί.
Θα έλεγα μάλιστα ότι θα την πληρώσουν κυρίως αυτοί. Ο συγκεκριμένος τύπος Έλληνα δεν έχει μάθει να ελίσσεται σαν τους άλλους. Δεν ξέρει πώς να ‘εξαφανίζει’ τα λεφτά του σε ξένα πιστωτικά ιδρύματα και σε offshore εταιρείες. Να φοροδιαφεύγει με άνεση. Να βγάζει γρήγορο χρήμα σε περίπτωση ανάγκης, όχι γιατί απαραίτητα δεν έχει καινοτομικές ιδέες που θα του αποφέρουν χρήμα, αλλά γιατί ακόμα και αν είχε, οι καινοτομικές ιδέες σπάνια επιβραβεύονται στη χώρα μας.
Η κατάστασή του δύσκολα θα αλλάξει προς το καλύτερο. Το πολιτικό μας σύστημα τον έχει αγνοήσει επιδεικτικά. Δεν υπήρξε ακραίος στη συμπεριφορά του ώστε να τον προσέξει η πολιτική ηγεσία, σε μια χώρα όπου όσο πιο πολύ προκαλείς τόσο πιο πολύ δικαιώνεσαι. Πολίτης μέσου εισοδήματος, έντιμος στα περισσότερα. Για αυτόν και για τους ομοίους του έχει καθιερωθεί ο δημοσιογραφικός όρος «τα συνήθη υποζύγια». Δε θα αλλάξει επίσης η κατάστασή του, γιατί ο ίδιος δεν ξέρει πώς να την κάνει να αλλάξει. Δεν υπήρξε συνδικαλιστής, δεν έγινε κομματόσκυλο κανενός.
Παρόλο που αυτός ο τύπος ανθρώπου πιθανότατα συνιστά την πλειοψηφία, ακούγεται λιγότερο από όλους. Μπορεί να κατέβει στο Σύνταγμα, αλλά όταν αρχίσουνε τα όργανα μάλλον θα επιστρέψει απηυδισμένος στο σπίτι του. Καταδικασμένος να βλέπει έντρομος από την τηλεόρασή του την ψηφοφορία στη Βουλή που θα καθορίσει τη ζωή του για δεκαετίες και τους εμπρησμούς στη Σταδίου που μετατρέπουν την ανάγκη του για διαμαρτυρία σε εφιάλτη .
9°
