Για τη δήθεν αυτοκτονία Χωμενίδη

Ο Δημήτρης Φύσσας σχολιάζει τη δήθεν αυτοκτονία του γνωστού συγγραφέα

ΤΑ ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ

Το βιβλίο του Χρήστου Χωμενίδη «Η φωνή» είχε βγει παλιότερα, το είχα διαβάσει και μ΄άρεσε. Τώρα που ξαναβγήκε, ήθελα πολύ να ενημερώσω το κοινό της εφημερίδας μας γι΄αυτό. Όμως, άλλος συνάδελφος (ο Στέφανος Τσιτσόπουλος) είχε πάρει ήδη συνέντευξη, που δημοσιεύτηκε στην AV (30.11.2011). Αποφάσισα να πάρω οπτική συνέντευξη, τηλεφώνησα στο Χρήστο (άγνωστό μου μέχρι εκείνη τη στιγμή), συναντηθήκαμε στο σπίτι του και πήρα τη συνέντευξη με το κινητό μου (ένα απλό Sony Ericksson W, το ίδιο που τραβάω τις φωτογραφίες για τον City Lover). Στη συνέντευξη ο Χρήστος μίλησε κυρίως για τη «Φωνή» και για το βιβλίο που γράφει τώρα.

Μίλησε όμως και για απειλές που δέχτηκε, επώνυμα, στο διαδίκτυο, από ανθρώπους που διαφωνούσαν με τη θέση του σχετικά με το φόνο του Αλ. Γρηγορόπουλου. Ο ένας απειλών έγραφε πού συχνάζει ο Χωμενίδης, η δεύτερη επέσειε «κρεμάλες». Η θέση του Χρήστου, η οποία και επαναλήφθηκε στη συνέντευξη, είναι ότι ο Γρηγορόπουλος δολοφονήθηκε δυο φορές: μία από τον Κορκονέα και μια δεύτερη από κείνους που του άλλαξαν το όνομα από «Αλέξανδρος» σε «Αλέξης» και πρόβαλαν αποκλειστικά την ηλικία του («15άχρονος»), προκειμένου να τον οικειοποιηθούν ευκολότερα. Η άποψη του Χρήστου βασίστηκε σε συνέντευξη της μάνας του δολοφονημένου Γρηγορόπουλου. Και είπε ό,τι είπε για να δείξει πόσο αδιανόητο είναι να απειλείται κάποιος σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, επειδή εκφράζει μη αρεστές απόψεις. Κατέθεσε δε τον προβληματισμό του για την κατεύθυνση που έχουν πάρει οι σελίδες αυτές στην Ελλάδα. Δική μου γνώμη ήταν -και είναι- ότι άλλοι χρήστες του διαδικτύου, ακούγοντας τις απειλές, θα υπερασπίζονταν την ελευθερία του λόγου και θα το δήλωναν σε άλλους «τοίχους» / αναρτήσεις / σχόλια. Πέραν αυτού, συμφώνησα και συμφωνώ και επί της ουσίας με το Χρήστο.

Συμπαθήσαμε ο ένας τον άλλο, είπαμε να ξαβρεθούμε, έφυγα. Αργότερα, έβαλα τίτλους στα τέσσερα βιντεάκια και τα έστειλα σ΄ αυτό εδώ το σάιτ, όπου ανέβηκαν με τη συνήθη διαδικασία (μπορείτε να τα δείτε εδώ)

Η επανάληψη των απόψεων του Χρήστου στο τέταρτο βιντεάκι της συνέντευξης, μαζί και η ευρύτερη γνωστοποίηση των απειλών που είχε νωρίτερα δεχτεί, έφεραν νέο, ευρύτερο κύμα ύβρεων και απειλών, πολύ μεγαλύτερο. Η διαδικτυακή ανωνυμία λειτούργησε σαν μάσκα για όλους όσους ήθελαν να απειλήσουν, να χτυπήσουν την ετερότητα, να κλείσουν το στόμα της φωνής που έφευγε από τις ράγες (δε βάζω λινκ, εύκολα βρίσκονται όλ΄αυτά στο διαδίκτυο). Πολλά από τα σχόλια επικεντρώνονταν στο ψυχολογικό επίπεδο, του στιλ «παραδέχεσαι ότι φοβήθηκες Χωμενίδη, έτσι δεν είναι;». Άλλα ήταν σεξουαλικού περιεχομένου, άκρως σεξιστικά, κάτι που έδειχνε την αρρωστημένη εμμονή όσων τα έγραφαν (υπονοούσαν ή έγραφαν καθαρά ότι ο «συνεντευξιαστής» και ο «συνεντευξιαζόμενος» ήταν ομοφυλόφιλοι, σαν να ήταν αυτό ισχυρό επιχείρημα αυτό, αν ίσχυε). Σημειωτέον ότι ούτε ο Χρήστος (φαντάζομαι, γιατί δεν το συζητήσαμε) ούτε γω, έχουμε κανένα πρόβλημα με τους ομοφυλόφιλους, απλά συμβαίνει να είμαστε στρέιτ. Και, επιπλέον, ήμασταν άγνωστοι μέχρι τη στιγμή που πήγα σπίτι του, αλλά αυτά, προφανώς, μικρή σημασία έχουν για τους εμμονικούς.

Η «ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ»

Αυτά το Σαββατοκύριακο. Και χτες το πρωί, φίλοι και γνωστοί άρχισαν να με παίρνουν τηλέφωνο. «Αυτοκτόνησε ο Χωμενίδης;», «Ήσουνα μαζί του;», «Είπες κάτι εσύ γι΄αυτό;», «Εσύ τον βρήκες;» κλπ. Κατάλαβα αμέσως τι έτρεχε, διέψευσα, ευχαρίστησα όσους φίλους μ΄ ενημέρωσαν, κι άρχισα να μαζεύω διαδικτυακά στοιχεία. Δεν πήρα καν το Χρήστο, γιατί ήμουνα βέβαιος για το τι σόι κακόηθες παιχνίδι είχε παιχτεί, δεν υπήρχε ούτε μία στο ένα εκατομμύριο να ήταν αλήθεια.

Φαίνεται ότι το κείμενο πρωτοανέβηκε σ΄ ένα μπλογκ ονόματι trompaktiko, αναπαράχθηκε όμως αμέσως από πολλά άλλα, μεταξύ των οποίων το protothema και η zougla. Το κείμενο, ψεύτικο από την αρχή μέχρι το τέλος, είναι το εξής (το βάζω ολόκληρο γιατί αμφιβάλλω αν θα το βρείτε πια στο διαδίκτυο στις ορίτζιναλ αναρτήσεις):

«ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕ Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ

Τέλος στη ζωή του έβαλε το πρωί της Δευτέρας (19/12) ο Χρήστος Χωμενίδης, συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος της Δημοκρατικής Αριστεράς, πηδώντας από το μπαλκόνι του σπιτιού του. Το θλιβερό περιστατικό έλαβε χώρα το πρωί περίπου στις 07.45. Ο αυτόχειρας, σύμφωνα με την αστυνομία, άνοιξε το παράθυρο και έπεσε στο κενό. Ο εκλιπών, άφησε πίσω του τρία ιδιόχειρα σημειώματα. Το τελευταίο χρονικό διάστημα ο Χρήστος Χωμενίδης δεχόταν απειλές μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης, πράγμα που όπως είχε δηλώσει ο ίδιος τον στεναχωρούσε, και τον ανάγκασε να αποσυρθεί από το διαδίκτυο. Ο φίλος και συνεργάτης του από την Athens Voice Δημήτρης Φύσσας δήλωσε σε τηλεφωνική επικοινωνία: «Λίγες μέρες νωρίτερα βρεθήκαμε σε συνέντευξή σχετικά με τις απειλές που δεχόταν. Φαινόταν στεναχωρημένος όμως δεν περίμενα ότι θα φτάσει σε αυτό το σημείο». Για το περιστατικό η αστυνομικές αρχές διενεργούν έρευνα προκειμένου να εξακριβωθούν τα ακριβή αίτια που οδήγησαν στην αυτοκτονία του. Η κηδεία του Χρήστου Χωμενίδη θα γίνει την Τετάρτη στο Α' νεκροταφείο Αθηνών. Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ».

Χτες και σήμερα, ο Χρήστος διέψευδε φυσικά urbi et orbi τον υποτιθέμενο θάνατό του. Δεν έχουμε μιλήσει ακόμα, αλλά θα σταθώ στο πλευρό του σε οποιαδήποτε νομική εξέλιξη τυχόν έχει το θέμα. Έχω και προσωπική αιτία, αφού το δημοσίευμα αναφέρει και «δηλώσεις» μου, τρομάρα μου.

ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΕΚΙΜΗΣΕΙΣ

Ο καθένας μπορεί να σκεφτεί μόνος του αν το παιχνίδι αυτό εντάσεται ή όχι στην ίδια κατεύθυνση των αρχικών απειλών, αν υπάρχει ηθική αυτουργία ή όχι. Κι ο καθένας μπορεί να καταλάβει τα διακυβεύματα πού τίθενται, όπως ελευθερία του λόγου, ελευθερία μετακίνησης, προσβολή προσωπικότητας, διασπορά ψευδών ειδήσεων κλπ.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, το διαδίκτυο και ειδικά τα μπλογκ είναι -μεταξύ άλλων- ένας χώρος ελεύθερης πάλης των ιδεών, όπου ο καθένας μπορεί να πει τη γνώμη του, με τα επιχειρήματά του. Η απαγόρευση «μερικών» απόψεων συνιστά μεροληψία. Η απειλή εναντίον όσων εκφράζουν μη αρεστές απόψεις συνιστά φασισμό, άσχετα με τι χρώμα ντύνεται ο απειλών. Ακόμα χειρότερα, το να λες στον άλλον «επειδή έχεις αυτή την άποψη, δε θα πάς στα Εξάρχεια, γιατί θα σου κάνουμε αυτό και κείνο» δε βλέπω τι διαφορά έχει από το «επειδή έχεις αυτή την άποψη, δε θα πας στην Αττική ή στον Άγιο Παντελεήμονα, γιατί θα σου κάνουμε αυτό και κείνο». Το ότι το μεν το λένε άνθρωποι που δηλώνουν «αριστεροί» και το δε «χρυσαυγίτες», εμένα δε μου λέει τίποτα. Διάλογος μπορεί να γίνεται μόνο μεταξύ διαφωνούντων, όχι μεταξύ συμφωνούντων. Το αντίθετο συνιστά θρησκευτική αντίληψη της δημόσιας έκφρασης, ασύμβατη με την αστική μας δημοκρατία. Και η διαπάλη πρέπει να γίνεται κατά το δυνατόν επώνυμα, όπως επώνυμα είπε ο Χωμενίδης ό,τι είπε (το λέω γιατί τα σχόλια της «φάσης β΄» ήταν κατά κύριο λόγο ανώνυμα).

Το διαδίκτυο αποτελεί μεγάλη δημοκρατική και ελευθεριακή κατάκτηση. Πολλές κυβερνήσεις το υποβλέπουν, γιατί δεν μπορούν να το ελέγξουν. Πολλές πλευρές θα ήθελαν προληπτική λογοκρισία. Πολλοί -και στην Ελλάδα- έχουν προτείνει άρση της ανωνυμίας των μπλογκ. Δε συμφωνώ καθόλου. Υπάρχουν πολλές αιτίες ανωνυμίας στη μπλογκόσφαιρα και οι περισσότερες δεν είναι κακόβουλες. Το ότι εγώ δημοσιεύω με τ΄ όνομά μου δε σημαίνει ότι όλοι μπορούν να το κάνουν. Παραπάνω έγραψα: «κατά το δυνατόν επώνυμα». Εάν υπάρχουν ενδείξεις ποινικού αδικήματος σε κάποια περίπτωση, νομίζω ότι η κοινή νομοθεσία για τα ΜΜΕ, σε συδυασμό με τη δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος, αρκούν. Κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά την ανώνυμη απειλή. Όμως στην περίπτωση Χωμενίδη είχαμε α) επώνυμη απειλή β) αναγγελία ψευδούς αυτοκτονίας. Αυτά και μόνον αυτά αξίζει να ερευνηθούν. Αλλά ας μην μπαίνω σε νομικά χωράφια, εγώ, ένας συγγραφέας.

Επιμένω πάντως να προβάλλω αυτό που έλεγε ο Ραούλ Βανεγκέμ: «Τίποτα δεν είναι ιερό, όλα μπορούν να λεχθούν». Άκουσε τον άλλο, φέρε τα επιχειρήματά σου, άσε τους ουδέτερους να κρίνουν. Ισοτιμία έκφρασης. Ισηγορία. Το να βουλώνεις το στόμα τού διαφορετικού ή να τον απειλείς επειδή λέει πράγματα που δε σου αρέσουν, όχι μόνο δεν είναι λύση, αλλά ανοίγει το δρόμο στη βία, το προνομιακό πεδίο κάθε κομματικού / ιδεολογικού / θρησκευτικού στρατού, κάθε κατασταλτικού μηχανισμού Αυτό το ξέρω καλά γιατί έχω συμμετάσχει ο ίδιος σε κομματικό κατασταλτικό μηχανισμό στα νιάτα μου και επανήλθα στον «κανονικό κόσμο» μόνο μετά από δημόσια αυτοκριτική (σε «Αντί» του 1984, για όποιον καταλαβαίνει τι εννοώ).

Υ.Γ. Θυμήθηκα τον Περότσι (Φιλίπ Νουαρέ) από τους «Εντιμότατους φίλους μου», που είχε δημοσιέψει έναν ψεύτικο θάνατο στην εφημερίδα όπου δούλευε, για να ξεμπλέξει από τα μπερδεμένα ερωτικά του. Μόνο που εδώ δεν το έβαλε ο ίδιος ο παθών, δεν υπάρχουν ερωτικά, ούτε πρόκειται για ιταλική κωμωδία. Είναι, δυστυχώς, ελληνική διαδικτυακή πραγματικότητα. Και είναι κακόγουστη, αντιανθρωπιστική και κακοήθης.