Το βασικό χαρακτηριστικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας της είναι ότι πρόκειται για μια "δυναμική" δομή που αποτελεί σε κάθε χρονική στιγμή συνισταμένη των επί μέρους δυνάμεων που την αποτελούν. Συγκυριακά, η συνισταμένη των δυνάμεων μπορεί να θέλει να ενισχύσει και να διατηρήσει το κλασικό Ευρωπαϊκό μοντέλο σοσιαλδημοκρατικής συνεισφοράς (κοινωνικό κράτος δικαίου και ελευθερίες) ή να υποστηρίζει την μετατροπή της σε ένα ισχυρό προπύργιο μιας πετυχημένα υπερ-ανταγωνιστικής καπιταλιστικής οικονομικής δομής με όσους θέλουν και μπορούν.
Αυτή η δεύτερη, συντηρητική, μορφή της Ευρώπης δεν είναι αλήθεια ότι κυριάρχησε.
Αντίθετα, επί δεκαετίες η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών πολιτικών που εφαρμόζονται βάσει των Συνθηκών, των εφαρμοστικών κανονισμών και των αποφάσεων των βασικών θεσμικών οργάνων όπως το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή, αναφέρεται στο μοντέλο της Ευρώπης που έχει κοινωνικά δίκαιες, περιβαλλοντικά ευαίσθητες, περιφερειακά αναδιανεμητικές προτεραιότητες.
Τις δυο τελευταίες δεκαετίες της ζωής της η ΕΕ αντιμετώπισε πολύ μεγάλες προκλήσεις από την οικονομική και γεωπολιτική πραγματικότητα. Έπρεπε να κινηθεί συχνά ταχύτερα από ότι το επέτρεπαν οι δομές της, έπρεπε να διευρυνθεί, έπρεπε να επιχειρήσει να εμβαθυνθεί εν πτήσει. Ήταν δύσκολο, ίσως και αδύνατο.
Πάντως διέψευσε τις Κασσάνδρες σε κάθε κρίσιμη αναμέτρηση και διατηρήθηκε, χάρη στην ιστορία της και τη δυναμική των λαών της σε διεθνή "παίκτη" αντάξιο των βασικών προσδοκιών. Όχι όλων αλλά των βασικών. Παραμένει ως ένας εγγυητής ελευθεριών, ευημερίας και προοπτικών, μια ένωση στην οποία τα περισσότερα κράτη του κόσμου, εάν μπορούσαν, θα ήθελαν να συμμετέχουν.
Η Ελληνική κρίση θα σημαδέψει και την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Η Ελλάδα, θα πρέπει να πάψει να έχει δυο γλώσσες, μια στο εσωτερικό, όπως αυτή του ψευτοδημοψηφίσματος για τους ιθαγενείς εθνικολαϊκιστές και μια στο εξωτερικό όπως αυτή των διαπραγματεύσεων τύπου Βαρουφάκη που ανέδειξε το μείζον και διαχρονικό πρόβλημα αναξιοπιστίας σε επιτομή καταστροφικής διαπραγματευτικής πρακτικής.
Η Ελλάδα πρέπει να χρησιμοποιήσει την ιστορική εμπειρία της, τη λογική της γλώσσας και της φιλοσοφίας της, την διπλωματία της σοβαρότητας και του σχεδιασμού για να κάνει έστω και τώρα τους ελιγμούς της ευθύνης.
Η Ευρώπη δεν είναι μονόδρομος για την Ελλάδα. Η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση μιας πλατείας που λέγεται Ευρώπη και δεν υπάρχουν άλλοι δρόμοι.
Η σημερινή Ευρώπη, θα αναλάβει να επιλύσει ένα ακόμα γρίφο για να επιβεβαιώσει την ιστορία της.
Οι συντελεστές στο τραπέζι δεν είναι οι επιθυμητοί, γιατί η συγκυρία είναι τέτοια που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι είναι Συντηρητικοί. Τόσο όσο και οι περισσότεροι Έλληνες όμως. Γι αυτό είναι άσκοπα και άκαιρα τα τόσα "γιατί" που απευθύνουμε στην Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ή στις κυβερνήσεις τους.
Αν είχαν κάνει τα δικά τους "δημοψηφίσματα" με τα αντίστοιχα ερωτήματα όπως εμείς, χάρη στους "λαούς" θα ήμασταν ήδη εκτός. Και μπορεί τελικά να μείνουμε εκτός επειδή χάσαμε και το μέτρο, και την επίγνωση των κινδύνων και την σημασία ή το περιεχόμενο των στόχων εκείνων που υπηρετούν καλύτερα το έθνος μας και τους πολίτες του.
Πάντως η σημειολογία των "υποστηρικτών" της Ελλάδας στη σημερινή συγκυρία, δείχνει ξεκάθαρα ΠΟΙΑ από τις δυο βασικές μορφές της Ευρώπης μας στηρίζει. Τα θεσμικά όργανα (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή), Γαλλία και Ιταλία (δυο κορυφαία ιδρυτικά κράτη της Ευρωπαϊκής ιδέας) και το αδελφό κράτος της Κύπρου (που εκπροσωπεί και μια χώρα της απώτερης Ευρωπαϊκής περιφέρειας). Στους βασικούς μας "αντιπάλους", οι Συντηρητικοί Ευρωπαίοι που δράττονται της ευκαιρίας για μια Ευρώπη στα μέτρα τους, στις εύλογες για τις αρχές τους προσδοκίες.
Όμως, τελικά, ανεξάρτητα από το που θα γείρει η πλάστιγγα σε ένα κύκλο που ούτε και αυτή τη φορά δεν θα κλείσει σε μια νύχτα, την δοκιμασία του καθρέφτη θα πρέπει να την περάσουμε εμείς.
Πρέπει να κοιταχτούμε στον καθρέφτη τις πρωινές ώρες, όταν το μυαλό μας έχει ξεθολώσει λίγο από τις ουσίες που καταναλώσαμε.
Στο εξωτερικό κάναμε εχθρούς πολλούς φίλους και στο εσωτερικό βαφτίσαμε ”προδότες, λίγους και ανόητους” πολλούς που υπηρέτησαν πιστά και έντιμα την πατρίδα τους. Κάναμε “δικαστήρια” και “επιτροπές αλήθειας” για νομιμοποιήσουμε τα ψέμματα…
Γίναμε λύκοι ο ένας για τον άλλο μέσα από μια κούρσα ανταγωνισμού μισαλλοδοξίας πολιτικών κομμάτων που σε προηγμένες δημοκρατίες έπρεπε να συνεδριάζουν σε περίπτερο, όπως την εποχή πριν από την κρίση. Τέτοια κόμματα σήμερα κυβερνούν, ενώ τα κατεστημένα μεγάλα κόμματα που σήμερα είναι υπό διάλυση θα φέρουν την ιστορική ευθύνη ότι δεν άλλαξαν έγκαιρα όταν μπορούσαν και όταν έπρεπε.
Η συζήτηση περί ευθυνών μετά από μια μεγάλη κρίση ή καταστροφή είναι εκ των πραγμάτων πάντα θεωρητική. Συνήθως οι ζημίες είναι τόσες που δεν υπάρχει τρόπος να αποζημιωθούν, ούτε περιθώριο για τους αδικημένους να δικαιωθούν. Ίσως να καταγραφεί κάτι συμβολικά. Ίσως τα ονόματα τους να γίνουν δρόμοι για να προστεθούν σε όλους αυτούς που προσπερνάμε σχεδόν αδιάφοροι ή αδαείς γιατί δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας.
Αυτό που απομένει σαν διέξοδος είναι μια νέα αφετηρία. Ένα RESTART που είναι εφικτό όσο είμαστε εδώ, όσο είμαστε ζωντανοί και ο εθνικός μας χώρος, οι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι δεν έχουν αποσυντεθεί ή κατακτηθεί.
Αυτή είναι η εντολή η δική μου προς τον οποιοδήποτε Έλληνα διαπραγματευτή. Να κρατήσει τη χώρα ακέραια και όρθια ώστε να μπορέσει μια νέα γενιά να κάνει την επανεκκίνηση
20°
