Η Gen Z κάνει skip την τηλεόραση

Like, εγγραφή, καμπανάκι και σχόλιο κάτω από το βίντεο: τα «μυστικά» για να βλέπεις πρώτος καθετί που δημοσιεύουν οι Youtubers, ο νέος τρόπος με τον οποίο ήδη από την εποχή της καραντίνας ξεκίνησε να ψυχαγωγείται η Gen Z. Η γενιά που λένε ότι έχει μονίμως ένα κινητό στο χέρι –δυστυχώς είναι αλήθεια– μεγάλωσε βλέποντας παιδικά στην ΕΡΤ και σήμερα χειρίζεται σχεδόν με μαεστρία την AI τεχνολογία. Με την τηλεόραση, όμως, υπάρχει μια απόσταση, έχοντας στα μάτια πολλών μια εικόνα λιγότερο ποιοτική και περισσότερο σοβαροφανή. Τυχαίο; Τα κανάλια στο YouTube υπάρχουν εδώ και χρόνια, με περιεχόμενο κυρίως κωμικό και με συγκεκριμένο κοινό. Από τότε, όμως, που λόγω Covid κλειστήκαμε στα σπίτια μας, κάπως (ξανά) γνωριστήκαμε μ’ αυτή την πλατφόρμα, εμφανίστηκαν νέοι δημιουργοί, νέο υλικό, βρήκαμε μια παρέα που ήταν διαθέσιμη 24/7. Κάποιοι YouTubers αποφάσισαν να λύσουν τα ερωτικά προβλήματα της Gen Z, άλλοι να ξεκινήσουν vidcast φέρνοντας στο τραπέζι θέματα ταμπού –όπως η ψυχική υγεία– και αρκετοί το έριξαν στη μαγειρική.

Ενημέρωση, κουτσομπολιό και ψυχαγωγία έφυγαν από την τηλεόραση και μπήκαν σε μια μικρή, κάθετη οθόνη. Ωστόσο, YouTube και τηλεόραση είναι δύο μέσα που δανείζονται στοιχεία το ένα από το άλλο, τόσο στις θεματικές που επιλέγουν, όσο και στο περιεχόμενο – συνεντεύξεις με καλεσμένους, θέματα επικαιρότητας, πιο χαλαρό ύφος. Όπως εξηγεί και η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, Ιωάννα Βώβου, οι νέες πλατφόρμες και τεχνολογίες διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά ταυτόχρονα διατηρούν μια συνύπαρξη. Έτσι, είναι όλο και πιο θολά τα όρια του πού αρχίζει και πού τελειώνει το κάθε μέσο.

Εκεί που εντοπίζεται πραγματικά μεγάλη διαφορά είναι στα πρόσωπα. Στα τηλεοπτικά κανάλια τον πρώτο λόγο έχουν όσοι τον είχαν εδώ και μία σχεδόν δεκαετία. Στα κανάλια του YouTube, όλο και περισσότερα πρόσωπα, κατά βάση Gen Z, έρχονται να φέρουν μια διαφορετική ματιά, δημιουργώντας ένα πιο συμπεριληπτικό πλαίσιο. Μπορείς να είσαι ψηλός, κοντός, παχύς, λεπτός, με ξανθά, καστανά ή πολύχρωμα μαλλιά, να προσδιορίζεσαι ως ο, η, το ή οτιδήποτε άλλο θες, και να έχεις βρει το δικό σου κοινό. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά των νέων μέσων κι ένας από τους λόγους που γίνονται τόσο δημοφιλή στις μικρότερες γενιές, κάτι που επιβεβαιώνεται και από πρόσφατη έρευνα του Eteron, με τίτλο «TikTok και Zoomers στην Ελλάδα»: 44,8% των νέων ηλικίας 16-25 ετών χρησιμοποιεί το TikTok για περισσότερες από 3 ώρες ημερησίως, ενώ το 91,8% αυτών χρησιμοποιεί και το YouTube.

Περισσότερες φωνές, περισσότερη εκπροσώπηση, περισσότερη ελευθερία: οι νέες πλατφόρμες δίνουν επιτέλους χώρο, ενισχύοντας την κοινωνική ορατότητα ομάδων που έλειπαν από τη «mainstream» αφήγηση. Βέβαια, αυτό δεν είναι κάτι νέο. Το «όνειρο» της ελευθερίας του λόγου ανέκαθεν μετατοπιζόταν στα μεταγενέστερα μέσα, όπως εξηγεί η Ιωάννα Βώβου. «Όταν πρωτοήρθε το ραδιόφωνο και μετά η ιδιωτική τηλεόραση, μετατοπίστηκαν σε αυτά ακριβώς τα μέσα οι προσδοκίες της ελευθερίας και της πολυφωνίας. Σήμερα η ιστορία επαναλαμβάνεται, βλέποντας τις προσπάθειες αυτές να έχουν μεταφερθεί στα social media». 

Κι αν το YouTube είναι η καινούρια, ακομπλεξάριστη παρέα, το TikTok είναι το γρήγορο και συνεχώς ανανεωμένο δελτίο ειδήσεων. Όχι, ό,τι ακούγεται στο TikTok δεν το πιστεύεις άκριτα, όμως πλέον η πλατφόρμα αυτή έχει τη δύναμη του πιο επιδραστικού μέσου. Ακόμα και οι Boomers, που με δυσκολία θυμούνται κωδικούς, βρήκαν τρόπο και χρόνο να μάθουν πώς δουλεύει το TikTok. Για την Gen Z, είναι το app που σκρολάρει λίγο πριν κοιμηθεί, ο χώρος για να δείξει την πιο φαν πλευρά της γυρίζοντας βίντεο και το μέρος απ’ όπου ενημερώνεται για τα πάντα.

Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center, το 39% των ενηλίκων κάτω των 30 ετών δηλώνουν ότι ενημερώνονται κυρίως μέσω του TikTok, ποσοστό που έχει αυξηθεί σημαντικά από προηγούμενα έτη, δείχνοντας μια σημαντική μετατόπιση στην ενημέρωση των νεότερων ηλικιακών ομάδων. Γρήγορα βίντεο, πολλά σχόλια, ειδήσεις απ’ όλο τον κόσμο κι ένας αλγόριθμος που σε «μαθαίνει» και σε ταΐζει με όλο και περισσότερα απ’ αυτά που ψάχνεις. Άλλωστε, πλέον σχεδόν όλα τα μέσα ενημέρωσης, ελληνικά και μη, έχουν το δικό τους προφίλ στο TikTok, όπου προσπαθούν με πιο χαλαρό, άμεσο και διαδραστικό τρόπο να φέρουν την επικαιρότητα στην οθόνη του κινητού μας.

Σχετικό Άρθρο

Κοινωνια Γιατί n Gen Z πάει στους Ψ;

Κατερίνα Καμπόσου 16.05.2025, 13:24

Είναι τελικά η Gen Z η γενιά των γρήγορων ρυθμών; «Η Gen Z έχει πιο έντονη διάσπαση προσοχής και αδυναμία συγκέντρωσης, δηλαδή δεν εστιάζει εύκολα για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα ενιαίο περιεχόμενο. Δεν είναι η γενιά των γρήγορων ρυθμών, αλλά εκείνη που αφιερώνει χρόνο αποσπασματικά. Μην ξεχνάμε ότι αλλάζουν οι εποχές και οι συνήθειες. Παλιότερα, τα περισσότερα ερεθίσματα τα είχαμε από την τηλεόραση, πλέον όμως είναι από το κινητό· αυτή είναι τώρα η συσκευή που έχουμε συνεχώς μαζί. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε εκπαιδευτεί στα short video και στο περιεχόμενο των social media. Μας είναι πλέον κάτι τόσο οικείο, γι’ αυτό και αρκετά πιο εύπεπτο», επισημαίνει η Ιωάννα Βώβου.

Η Gen Z δεν είναι μόνο η «γενιά του κινητού». Είναι μια γενιά που δέχεται πληροφορίες από παντού και προσπαθεί να δει τι κρατάει και τι όχι. Είναι μια γενιά που προσπαθεί να εξηγήσει πως είναι εντάξει να είμαστε διαφορετικοί, γι’ αυτό και αναζητά δημιουργούς που φέρνουν κάτι νέο στο τραπέζι. Γιατί, τελικά, το μέσο μπορεί να αλλάζει, αλλά η ανάγκη να μας βλέπουν και να μας ακούν μένει ίδια.