Δεν αρκεί ο χρόνος και η προσπάθεια που πρέπει να αφιερώσεις στα παιδιά σου. Χρειάζεται και κάτι ακόμα, πιο σημαντικό: Να έχεις αφιερώσει τεράστιο κεφάλαιο στη δική σου καλλιέργεια και αυτοβελτίωση
Adolescence: Η σειρά που τάραξε τα νερά της γονεϊκής αμεριμνησίας
Το να είσαι γονιός, όπως διαπιστώνουν εκατομμύρια άνθρωποι που το επιχειρούν τη σημερινή εποχή, είναι μια διαρκής διαδικασία ματαίωσης. Μπορεί, για παράδειγμα, να φιλοδοξείς τα παιδιά σου να είναι ήσυχα και πειθαρχημένα όπως συνήθως είναι τα Γαλλάκια, αλλά ο μεσογειακός χαρακτήρας όλων όσοι βρίσκονται γύρω τους να τα μαθαίνουν αναπόφευκτα να είναι φωνακλάδες. Ή η προσπάθεια να εμπνεύσεις ένα σύστημα αρχών και αξιών (αυτές που νομίζεις ότι είναι σωστές για τα παιδιά σου) να στέφεται από απόλυτη αποτυχία.
Γι’ αυτό είναι καλό να μη λέγονται μεγάλα λόγια, όσον αφορά τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, γιατί εύκολα διαψεύδονται στην πράξη, από χίλιους δυο παράγοντες. Η ακύρωση καραδοκεί. Η εφηβεία είναι η πιο δύσκολη ηλικία και τα σημερινά παιδιά, σύμφωνα με τους περισσότερους εκπαιδευτικούς και ειδικούς ψυχικής υγείας, μεγαλώνουν σε έναν κόσμο, γεμάτο οθόνες, που ραγδαία αλλάζει και διαμορφώνει άλλους ψυχισμούς. Είναι για παράδειγμα αποκαρδιωτικό ότι τα παιδιά σήμερα διαβάζουν πολύ λιγότερο εξωσχολικά βιβλία (και γίνονται ανορθόγραφα), εξ αιτίας ακριβώς του ηλεκτρονικού κόσμου, με τον οποίον μαθαίνουν από μικροί να συνυπάρχουν. Το ότι θα ζήσουν σε έναν κόσμο γεμάτο αυτόματους διορθωτές και μεταφραστές, δεν αποτελεί παρηγοριά.
Η μίνι-σειρά του Netflix «Adolescence» είναι καλή τηλεόραση (από τη εποχή του «Queen’s Gambit» είχαμε να δούμε μια τόσο ποιοτική έκπληξη στην πλατφόρμα αυτή), με εξαιρετικές ερμηνείες. Με αριστοτεχνικό σκηνοθετικό τρόπο, με τη χρήση του αδιάκοπου και γεμάτου ένταση μονοπλάνου, παρουσιάζει μια ακραία εκτροπή στην υπόθεση «μεγαλώνω παιδιά», αυτή του να ανακαλύψεις έκπληκτος ότι το παιδί σου έχει γίνει «δολοφόνος χωρίς αιτία».
Προφανώς, αυτό που πραγματεύεται το «Adolescence» λειτουργεί για την πλειονότητα των ανθρώπων που είναι γονείς, ως καμπανάκι ή καθρέφτης μιας σειράς άλλων ενδιάμεσων καταστάσεων, που απαντώνται όλο και συχνότερα, όπως είναι η παιδική και εφηβική βία, το bullying, η έλλειψη επικοινωνίας, η απομόνωση και η κατάθλιψη κλπ. Εξ ου και το τεράστιο ενδιαφέρον που προκάλεσε παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας.
Η σειρά σοκάρει με κάποιες υπερβολές, αλλά το κάνει με θεμιτό τρόπο, για να αποδώσει την ένταση του συμβάντος που πραγματεύεται. Μια από αυτές είναι η εισαγωγική εισβολή της οπλισμένης βρετανικής αστυνομίας, με ένα απόσπασμα τύπου SWAT, στο σπίτι του πρωταγωνιστή. Ακόμα κι αν αυτή είναι η πραγματικότητα των βρετανικών νόμιμων πρακτικών, αναρωτιέται κανείς αν αυτή (η λειτουργούσα άψογα στη συνέχεια, ως προς την τήρηση των κανόνων για τη σύλληψη και παραπομπή ανηλίκων αστυνομία), έπρεπε να καταφύγει σε αυτή την ακραία πρακτική, για να συλληφθεί ένας 13χρονος νεαρός, έστω ύποπτος για φόνο.
Αυτό όμως που ίσως μπαίνει λιγότερο στο μικροσκόπιο του προβληματισμού είναι αυτή η τελευταία ατάκα, στην οποία καταλήγει ο πατέρας, πρωταγωνιστής της σειράς, μετά από ένα σπαρακτικό κλάμα με λυγμούς: «Συγνώμη, γιε μου, που δεν ήμασταν καλύτεροι».
Έχει επισημανθεί ήδη, ότι οι (καλών προθέσεων και όχι αδιάφοροι) γονείς της σειράς δεν ξέρουν πώς να αγκαλιάσουν το αγόρι τους. Δεν συμβαίνει το ίδιο για το μεγαλύτερο κορίτσι της οικογένειας - οι ενήλικοι χαρακτήρες άλλωστε είναι τυπικές περιπτώσεις καλών ανθρώπων, όπου η (σχετική) τρυφεράδα και αυτό που εκφράζεται άψογα στα αγγλικά με τη λέξη «decency», επικρατούν.
Σε ένα περιβάλλον όπου το σχολείο είναι ένα ανεξέλεγκτο θηριοτροφείο εφηβικού χάους, αυτό που φαντάζει να λείπει περισσότερο είναι η έλλειψη προετοιμασίας και επίγνωσης από πλευράς των γονιών αλλά και η αδυναμία κοινότητας και πολιτείας, δηλαδή των ανεπαρκών πολιτών-ψηφοφόρων, να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά προβλήματα. Ο έτερος πρωταγωνιστής της σειράς, ο αστυνομικός που διεξάγει τις έρευνες, συνειδητοποιεί με αφορμή το τραγικό συμβάν, ότι η επικοινωνία με τον δικό του, περίπου συνομήλικο γιο, είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Το συμπέρασμα της σειράς είναι ότι δεν αρκεί ο χρόνος και η προσπάθεια που πρέπει να αφιερώσεις στα παιδιά σου, παρά τις δυσκολίες της καθημερινής επιβίωσης. Χρειάζεται και κάτι ακόμα, πιο σημαντικό: Να έχεις αφιερώσει τεράστιο κεφάλαιο στη δική σου καλλιέργεια και αυτοβελτίωση, ως γονιός και ως ενεργός πολίτης. Δεν φτάνει να μην δέρνεις το παιδί σου (όπως έκανε ο δικός του πατέρας), ούτε το να θέλεις το καλύτερο γι’ αυτό. Πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα σύγχρονων αξιών, που πρέπει να ακολουθήσεις και να εμφυσήσεις (ή να προσπαθήσεις τουλάχιστον).
Στις προηγούμενες γενιές, των πατεράδων μας και των παππούδων μας, οι άνθρωποι «αμολούσαν» παιδιά, γιατί «τα ήθελε ο Θεός» - και φυσικά για συμφεροντολογικούς λόγους, να υπάρχουν χέρια βοήθειας, να επιβιώσουν τα μισά (γιατί τα άλλα μισά πέθαιναν), να γηροκομήσουν τους γονείς, που ήταν οι πρώτοι στην ιεραρχία και στην προτεραιότητα. Αρκετοί το κάνουν ακόμα, με πλήρη άγνοια και αδιαφορία για τα ουσιαστικά εφόδια των παιδιών τους, πλην γνώσεων και πτυχίων.
Σήμερα, που τα κοινωνικά ήθη και έθιμα έχουν βελτιωθεί δραματικά, η προσκόλληση σε συντηρητικές και απαρχαιωμένες αντιλήψεις, είναι συνταγή σίγουρης αποτυχίας. Δεν μπορείς να είσαι καλός γονιός, αν δεν έχεις επεξεργαστεί στοιχειωδώς το IQ και το EQ σου, αν ακολουθείς στερεότυπα ανωριμότητας και χοντράδας απέναντι στο διαφορετικό και στο άλλο φύλο, αν θυμώνεις (μόνο) με τους άλλους, αν γοητεύεσαι από δημαγωγίες, θεωρίες συνωμοσίας και εύκολες απαντήσεις του λαϊκισμού, αν καταφεύγεις στην κουτοπονηριά, στο (αυτο)παραμύθιασμα, στις εύκολες δικαιολογίες και στην υστερία του φανατισμού. Ο μισανθρωπισμός, ο ρατσισμός, η ρηχότητα, η στενομυαλιά και οι μεσαιωνικές αντιλήψεις ενός ατέλειωτα χαμηλού επιπέδου, στην καθημερινή αισθητική (μέχρι την χαζο-ποπ των A-ha φτάνουν τα γούστα της μαμάς), στα αστεία, στις ανθρώπινες σχέσεις, οδηγούν αναπόφευκτα σε αυτή την τεράστια απορία της σειράς, γιατί τα πράγματα κατέληξαν εκεί.
Ακόμα και με τη μεγαλύτερη προσπάθεια, τα αποτελέσματα δεν είναι εγγυημένα. Αλλά χωρίς αυτόν τον κόπο, αυτή την επένδυση στον εαυτό, κανείς δεν μπορεί να απαιτεί μια καλύτερη ζωή, για τον ίδιο και για τα παιδιά του.
