Ο αυτισμός δεν είναι πάθηση, αλλά μορφή διαφορετικότητας

Η παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για τον αυτισμό καθιερώθηκε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στις 18 Δεκεμβρίου του 2007 και τιμάται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου. Βασική της στόχευση αποτελεί η ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης και των τοπικών κοινωνιών, μέσω συζητήσεων και βιωματικών δράσεων, για τις ανάγκες των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού και τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την αποτελεσματική κοινωνική τους ένταξη. Ο αυτισμός είναι κάτι περισσότερο από μια διάγνωση, είναι ένα ποικιλόμορφο φάσμα εμπειριών, προκλήσεων και διαφορετικού τρόπου επεξεργασίας των ερεθισμάτων. Ο αυτισμός είναι μια πολύπλοκη, εκ γενετής νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που συνήθως εκδηλώνεται στη φάση της ανάπτυξης και διαρκεί για ολόκληρη τη ζωή ενός ατόμου. Δεν πρέπει να τον βλέπουμε ως μια «πάθηση» που πρέπει να αντιμετωπιστεί, αλλά ως μια μορφή νευροδιαφορετικότητας, που χρειάζεται αποδοχή από την κοινωνία. Η υποστήριξη που έχουν ανάγκη τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού βρίσκεται σε συνάρτηση με τον βαθμό λειτουργικότητάς τους. Τα άτομα υψηλής λειτουργικότητας χρειάζονται συνήθως ελάχιστη ή και καθόλου υποστήριξη στην ενήλικη ζωή τους, ενώ τα άτομα πιο χαμηλής λειτουργικότητας έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από υποστήριξη στην καθημερινότητά τους.

Τα άτομα με αυτισμό συχνά καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα σύστημα που δεν έχει σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη και τις δικές τους ανάγκες. Αντί να αντιμετωπίζουμε τον αυτισμό ως πρόβλημα που χρειάζεται διόρθωση και θεραπεία, οφείλουμε να τον αναγνωρίσουμε ως πτυχή της ανθρώπινης ποικιλομορφίας, να τον αποδεχτούμε και να τον υποστηρίξουμε, όπως κάθε έκφανση της διαφορετικότητας. Εξάλλου, η κοινωνική ένταξη των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού δεν συνιστά απλώς μια κοινωνική επιταγή, αλλά αποτελεί δείκτη προσδιορισμού του πολιτισμού και της δημοκρατίας σε μια οργανωμένη Πολιτεία.

Τα άτομα με αυτισμό καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα σύστημα που δεν έχει σχεδιαστεί για τις δικές τους ανάγκες

Υπό αυτό το πρίσμα, η οικοδόμηση μιας κοινωνίας συμπεριληπτικής και ανοιχτής για όλους, που θα αγκαλιάζει, θα αποδέχεται και θα επενδύει στα άτομα στο φάσμα του αυτισμού εξίσου με όλους τους πολίτες της, αποτελεί για την κυβέρνηση της ΝΔ μείζον κοινωνικό πρόταγμα. Η δημιουργία των συνθηκών για την πλήρη άρση των εμποδίων και τη συμπερίληψη στον κοινωνικό ιστό των ατόμων με αυτισμό δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία. Απαιτεί σχεδιασμό ενεργητικών πολιτικών στη βάση μιας συνεκτικής προσέγγισης, θεσμική συνέχεια και, φυσικά, πολιτική βούληση.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην έγκαιρη διάγνωση και στην υλοποίηση για πρώτη φορά στην Ελλάδα πιλοτικού προγράμματος πρώιμης παρέμβασης για παιδιά με αναπηρία από 0 έως 6 ετών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών στο φάσμα του αυτισμού. Έτσι επιτυγχάνεται η ολοκληρωμένη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς και η συμβουλευτική υποστήριξη και η ενίσχυση της αποδοχής και ενσωμάτωσης από το οικογενειακό περιβάλλον, για να περάσει αργότερα στο σχολείο και την κοινωνία. Οι μαθητές με αυτισμό μπορούν να φοιτήσουν είτε σε ειδικά σχολεία είτε σε γενικά σχολεία, σε τμήματα ένταξης, ή σε τυπική τάξη με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού παράλληλης στήριξης, ανάλογα με τον βαθμό υποστήριξης που χρειάζονται. Οι σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις προκρίνουν τη συμπεριληπτική εκπαίδευση στα γενικά σχολεία, στις περιπτώσεις που συνάδει με τις ανάγκες του μαθητή.

Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, αναγνωρίζοντας ότι η σωστή και χωρίς εμπόδια εκπαίδευση αποτελεί το θεμέλιο για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, προχώρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής. Οι μόνιμοι και αναπληρωτές εκπαιδευτικοί στην ειδική αγωγή αυξάνονται, ενώ οι εκπαιδευτικοί παράλληλης στήριξης προσλαμβάνονται πλέον χωρίς καθυστέρηση. Επιπλέον, οι υποψήφιοι φοιτητές στο φάσμα του αυτισμού έχουν ενταχθεί πλέον στο 5% των εισακτέων, όπως και άλλες αναπηρίες, έτσι ώστε, αν το επιθυμούν, να εισάγονται στο πανεπιστήμιο χωρίς τη διαδικασία των Πανελληνίων Εξετάσεων.

Σχετικό Άρθρο

Κοσμος 2 Απριλίου | Σήμερα η Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τον Αυτισμό

Newsroom 02.04.2025, 09:30

Το «κλειδί» για την ουσιαστική συμπερίληψη των συμπολιτών μας με αυτισμό είναι η ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας χωρίς εμπόδια και διακρίσεις

Το «κλειδί» για την ουσιαστική συμπερίληψη των συμπολιτών μας με αυτισμό στην κοινωνία είναι η ισότιμη πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας χωρίς εμπόδια και διακρίσεις. Ένα ποσοστό αυτιστικών ατόμων εργάζεται σε προστατευμένα εργαστήρια ή κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα να ενταχθούν σε προγράμματα της ΔΥΠΑ που επιδοτούν την απασχόληση ατόμων με αναπηρία, όπως επίσης και να παρακολουθήσουν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. Την περίοδο αυτή βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την υλοποίηση πιλοτικού προγράμματος για την υποστηριζόμενη απασχόληση ατόμων στο φάσμα του αυτισμού. Για πρώτη φορά εισάγονται διατάξεις για τη ρύθμιση της υποστηριζόμενης εργασίας στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα στην Εθνική Στρατηγική για την Αναπηρία προβλέπεται η εν γένει θεσμοθέτησή της. Έτσι, ο διαμεσολαβητής (job coach), αφενός παρέχει συμβουλευτική καθοδήγηση και υποστηρίζει τον εργαζόμενο με αναπηρία στην προσαρμογή του στα καθήκοντα της νέας εργασιακής του θέσης, ενώ αφετέρου λειτουργεί και ως δίχτυ ασφαλείας για τον εργοδότη.

Με αυτές τις θεσμικές πρωτοβουλίες, σπάμε τα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις μέρους της κοινωνίας σχετικά με τον αυτισμό. Επενδύουμε στη δημιουργία ενός πλαισίου ίσων ευκαιριών για τα άτομα με αυτισμό και την ενίσχυση της ορατότητας τους, όχι με όρους «φιλανθρωπίας», αλλά στη βάση του δικαιωματικού μοντέλου, με όρους αξιοπρέπειας, συμμετοχής και σεβασμού στη διαφορετικότητα. Αποτελεί ευθύνη και χρέος όλων μας ως ενεργών πολιτών να συμβάλουμε στη μεταστροφή της κουλτούρας, των στάσεων και των αντιλήψεων της κοινωνίας για τον αυτισμό και τη νοητική αναπηρία, προκειμένου να οικοδομήσουμε ένα μέλλον πιο δίκαιο, συμπεριληπτικό και βιώσιμο για όλους.