Υπ. Παιδείας: Οι αλλαγές στα ΑΕΙ, απάντηση στην κριτική ΣΥΡΙΖΑ

Η αναδιάρθρωση στα Πανεπιστήμια συνεχίζεται προκειμένου να διασφαλιστεί «η υψηλή ποιότητα στην ανώτατη εκπαίδευση» και να ενισχύεται η διασύνδεσή της με την εργασία. Αυτό επισημαίνουν κύκλοι από το Υπουργείο Παιδείας, την ώρα που στον ΣΥΡΙΖΑ κατηγορούν την υπουργό Νίκη Κεραμέως ότι έκλεισε δεκάδες ακαδημαϊκά τμήματα.

Όπως αναφέρουν οι κύκλοι αυτοί, «οι παρεμβάσεις λαϊκισμού, πελατειακών συναλλαγών και μικροπολιτικού οφέλους» που έγιναν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, οδήγησαν σε μεγάλη όξυνση μιας σειράς παθογενειών στα Πανεπιστήμια.

«Κατά τη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης ιδρύονταν πανεπιστημιακά τμήματα ανά την επικράτεια χωρίς στρατηγικό προγραμματισμό, χωρίς τεκμηρίωση, χωρίς κανένα ποιοτικό και αναπτυξιακό κριτήριο, χωρίς να τους παρέχονται ούτε οι βασικές αναγκαίες συνθήκες σε επάρκεια προσωπικού και υποδομών για να μπορούν να υλοποιήσουν το έργο τους, ενίοτε με βουλευτικές τροπολογίες της τελευταίας στιγμής» τονίζουν. Και υπενθυμίζουν ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κατήργησε τα ΤΕΙ και «με αυτόν τον τρόπο ιδρύθηκαν ή ανωτατοποιήθηκαν συνολικά 153 τμήματα», με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σχολές με το ίδιο γνωστικό αντικείμενο. Χαρακτηριστική περίπτωση η απόφαση να ιδρυθεί 4η Νομική Σχολή όπως και δεύτερο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στην Πάτρα, όπου ήδη λειτουργούσε τμήμα Πολιτικών Μηχανικών.

Το Υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία 37 νέων τμημάτων, «που ιδρύθηκαν προεκλογικά από τον ΣΥΡΙΖΑ χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια, μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας», ξεκαθαρίζοντας ότι «οποιαδήποτε ίδρυση νέων τμημάτων θα πρέπει να πληροί αυστηρά κριτήρια, όπως αυτό θα προκύπτει και από μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας». Παράλληλα, δεν δίστασε να περιορίσει τα εκκλησιαστικά τμήματα από 4 σε δύο.

Αλλαγές στα Πανεπιστήμια - Πού στοχεύει η αναδιάρθρωση

Όπως αναφέρει το Υπουργείο Παιδείας, «η στρατηγική για την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη βασίζεται στην αρχή ότι οι σχολές και τα τμήματα των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων πρέπει να διαμορφώνονται και να κατανέμονται χωρικά με τρόπο που να αντιστοιχεί στη συνεχή διασφάλιση υψηλής ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση.

» Συγκεκριμένα, η διάρθρωση των ακαδημαϊκών μονάδων των πανεπιστημίων πρέπει να διασφαλίζει:

• Την επάρκεια του διδακτικού και υποστηρικτικού προσωπικού,
• τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων υποδομών,
• τη γεωγραφική εγγύτητα συναφών τμημάτων, ώστε να επιτυγχάνεται η διεπιστημονικότητα,
• την ανταπόκριση σε ψηλά ποιοτικά κριτήρια (όπως ενδεικτικά ο ρυθμός αποφοίτησης, η ζήτηση από τους φοιτητές, η ποιότητα και διεθνής αναγνώριση του παραγόμενου ερευνητικού έργου, η απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας, η συμβολή σε αναπτυξιακούς στόχους) και τη συνεχή αναβάθμιση του διδακτικού και ερευνητικού έργου,
• την ανταπόκριση των γνωστικών αντικειμένων στο ακαδημαϊκό επίπεδο του προγράμματος σπουδών όπου διδάσκονται (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό),
• τη διασύνδεση της παρεχόμενης διδασκαλίας με τις ανάγκες τις αγοράς εργασίας και τους αναπτυξιακούς στόχους της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη και τον αριθμό αντίστοιχων τμημάτων που λειτουργούν σε άλλες περιοχές της χώρας.

» Σε αυτήν την βάση, οποιαδήποτε ίδρυση νέων τμημάτων θα πρέπει να πληροί αυστηρά κριτήρια, όπως αυτό θα προκύπτει και από μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας.

» Παράλληλα, αποφάσεις για τη συνέχιση της λειτουργίας, την αναδιάρθρωση ή την κατάργηση υπαρχόντων τμημάτων θα πρέπει να λαμβάνονται με βάση τον στρατηγικό σχεδιασμό των ίδιων των πανεπιστημίων και την αξιολόγηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.)».

Υπουργείο Παιδείας: Τι έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ για τα Πανεπιστήμια

Οι κύκλοι του Υπουργείου Παιδείας επισημαίνουν ακόμη: «Κατά τη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης ιδρύονταν πανεπιστημιακά τμήματα ανά την επικράτεια χωρίς στρατηγικό προγραμματισμό, χωρίς τεκμηρίωση, χωρίς κανένα ποιοτικό και αναπτυξιακό κριτήριο, χωρίς να τους παρέχονται ούτε οι βασικές αναγκαίες συνθήκες σε επάρκεια προσωπικού και υποδομών για να μπορούν να υλοποιήσουν το έργο τους, ενίοτε με βουλευτικές τροπολογίες της τελευταίας στιγμής.

» Επίσης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κατήργησε το σύνολο των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας, συγχωνεύοντας ή μετατρέποντάς τα σε πανεπιστήμια, χωρίς κανέναν σχεδιασμό και χωρίς να τους παρέχει ουδεμία υποστήριξη. Με αυτόν τον τρόπο ιδρύθηκαν ή ανωτατοποιήθηκαν συνολικά 153 τμήματα, οδηγώντας σε τραγικά και ανιστόρητα λάθη, καθώς και σε μεγάλη όξυνση μιας σειράς παθογενειών, όπως ενδεικτικά:

• Ο αφανισμός της τριτοβάθμιας τεχνολογικής εκπαίδευσης,
• η άκριτη αύξηση τμημάτων του ίδιου γνωστικού αντικειμένου (π.χ. επί ΣΥΡΙΖΑ αυξήθηκαν τα τμήματα Γεωπονίας της χώρας από 3 σε 10, τα τμήματα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας από 1 σε 6, τα τμήματα Μηχανικών από 46 σε 71, ενώ ιδρύθηκε και δεύτερο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στην Πάτρα, όπου ήδη λειτουργούσε τμήμα Πολιτικών Μηχανικών),
• η χωροθέτηση που είναι αποτρεπτική σε ακαδημαϊκές συνέργειες και συνεργασίες με τον κατακερματισμό σχολών σε διαφορετικές πόλεις (π.χ. επί ΣΥΡΙΖΑ ιδρύθηκε η Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με 7 νέα τμήματα τα οποία τοποθετήθηκαν εξαρχής σε 3 πόλεις: την Κοζάνη, τα Γρεβενά και την Καστοριά. Παρομοίως, στο Πανεπιστήμιο Πατρών ιδρύθηκε Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, με 5 τμήματα τα οποία ήταν εξαρχής διάσπαρτα σε 3 πόλεις. Επίσης, σύμφωνα με τον Ν. 4610/2019, ιδρύθηκε η Σχολή Οικονομίας και Διοίκησης του Διεθνούς Πανεπιστημίου, με 7 τμήματα σε 4 πόλεις: τη Θεσσαλονίκη, τις Σέρρες, την Κατερίνη και την Καβάλα),
• η δημιουργία προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών αμφιλεγόμενου αντικειμένου, τα οποία θα μπορούσαν να υπηρετηθούν καλύτερα σε μεταπτυχιακό επίπεδο (πχ. το τμήμα Μουσειολογίας της Πάτρας),  καθώς και  η άγνοια των εξελίξεων σε αντίστοιχα γνωστικά πεδία στο εξωτερικό,
• η λειτουργία τμημάτων με πολύ χαμηλή ελκυστικότητα όπου ακόμη και ο πρώτος εισακτέος μπήκε με βαθμό χαμηλότερο από 10. Επίσης, υπάρχουν 46 τμήματα τα οποία λιγότεροι από τους μισούς εισαχθέντες είχαν δηλώσει στις πρώτες 10 προτιμήσεις τους,
• η λειτουργία τμημάτων με εξαιρετικά χαμηλούς ρυθμούς αποφοίτησης (π.χ. υπάρχουν τμήματα που δέχονται 120 φοιτητές ανά έτος, ακόμα και με 625 μονάδες, ενώ παράλληλα αποφοιτούν από αυτό περίπου 30 φοιτητές τον χρόνο. Το τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων στο Αγρίνιο, ένα από τα τμήματα του Πανεπιστημίου Πατρών που συγχωνεύονται και το οποίο λειτουργεί από το 1998, έχει ρυθμό αποφοίτησης 5.8%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 24.05%.),
• η λειτουργία τμημάτων με ελάχιστα μέλη ΔΕΠ και ανεπάρκεια σε διοικητικό προσωπικό (ο ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε και τμήματα που δεν είχαν ούτε ένα μέλος ΔΕΠ), με αποτέλεσμα να μην μπορούν να υποστηριχθούν τα προγράμματα σπουδών,  αποτρέποντας έτσι τη βιωσιμότητα των τμημάτων».

«Είναι προφανές ότι οι παρεμβάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης στον ακαδημαϊκό χάρτη ήταν παρεμβάσεις λαϊκισμού, πελατειακών συναλλαγών και μικροπολιτικού οφέλους. Εμείς διαλέγουμε τον δρόμο της χάραξης πολιτικής βάσει στοιχείων και αξιολόγησης, στοχεύοντας να υποστηρίξουμε τα πανεπιστήμιά μας με ουσιαστικό τρόπο ώστε να κατακτήσουν τη θέση που τους αξίζει στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη, και να δώσουμε στους νέους μας ποιοτικές, συνειδητές επιλογές και πτυχία με αντίκρισμα» τονίζουν οι κύκλοι του υπουργείου. 

Έκλεισαν δύο εκκλησιαστικές σχολές - Ανεστάλη η λειτουργία 37 νέων τμημάτων

Αναφορικά με τις δράσεις της κυβέρνησης για την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη, έχουν γίνει οι ακόλουθες κινήσεις:

• Δημιουργία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.) με τον Ν. 4653/2020, η οποία είναι αρμόδια, μεταξύ άλλων, να αξιολογεί τα πανεπιστήμια και να εισηγείται στο Υ.ΠΑΙ.Θ. για την ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση και κατάργηση των Α.Ε.Ι. και των ακαδημαϊκών μονάδων τους.
• Αναστολή της λειτουργίας 37 νέων τμημάτων που ιδρύθηκαν προεκλογικά από τον ΣΥΡΙΖΑ χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια, χωρίς να έχουν προηγηθεί μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, χωρίς την γνώμη της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση παρότι ο νόμος προέβλεπε τη συμβολή της Αρχής σε τέτοιου είδους αποφάσεις, και ενίοτε με βουλευτικές τροπολογίες της τελευταίας στιγμής. 
• Κατάργηση της διάταξης που προέβλεπε την ίδρυση 4ης Νομικής Σχολής.
• Κατόπιν θετικής εισήγησης από την ΕΘ.Α.Α.Ε., εγκρίθηκε το Στρατηγικό Σχέδιο για την Ακαδημαϊκή και Ερευνητική Ανάπτυξη του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο προβλέπει συγχώνευση 4 τμημάτων (το σχέδιο υπερψηφίστηκε από 45 στα 51 μέλη της Συγκλήτου). 
• Με το νομοσχέδιο για την «Αναβάθμιση του σχολείου, ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις» συνενώνονται οι τέσσερις Εκκλησιαστικές Ακαδημίες σε δύο, στοχεύοντας στην αναβάθμιση των παρεχόμενων σπουδών και τη βελτίωση των προοπτικών επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων.
• Η περαιτέρω αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη θα λάβει υπόψιν της τρεις κυρίως παράγοντες: 1) αποτελέσματα της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, 2) προτάσεις των ΑΕΙ, 3) εισήγηση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης η οποία θα συμπεριλάβει και στοιχεία των αναγκών της αγοράς εργασίας.