Η διαμάχη ΗΠΑ-ΕΕ για τη ρύθμιση του διαδικτύου κλιμακώνεται με κυρώσεις, απειλές και αυξανόμενη πολιτική ένταση
Η αντιπαράθεση ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον για τους ευρωπαϊκούς κανόνες του διαδικτύου εξελίσσεται πλέον σε πλήρη γεωπολιτική σύγκρουση, μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ χωρίς σημάδια αποκλιμάκωσης το 2026. Η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε πρόσφατα να επιβάλει ταξιδιωτική απαγόρευση στον πρώην Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, Τιερί Μπρετόν, χαρακτηρίζοντάς τον «εγκέφαλο» της νομοθεσίας της ΕΕ για το περιεχόμενο στο διαδίκτυο (Digital Services Act – DSA).
Η κίνηση θεωρείται σαφής ένδειξη ότι η Ουάσινγκτον επιδιώκει να κλιμακώσει την πίεση προς την ΕΕ, την οποία κατηγορεί για «λογοκρισία». Παράλληλα, παρουσιάζεται ως πολιτικό μήνυμα μετά το πρόστιμο που επέβαλε η Κομισιόν στην πλατφόρμα X του Έλον Μασκ, στο πλαίσιο της πρώτης ουσιαστικής εφαρμογής του DSA.
Ο Μπρετόν έχει βρεθεί επανειλημμένα στο στόχαστρο αμερικανικών κύκλων και υποστηρικτών του Μασκ, ειδικά μετά από επιστολή του το 2024 που προειδοποιούσε την πλατφόρμα για τη μετάδοση ζωντανής συνέντευξης του τότε υποψηφίου Ντόναλντ Τραμπ. Μαζί του κυρώσεις επιβλήθηκαν και σε ακόμη τέσσερα πρόσωπα, ανάμεσά τους και στελέχη της γερμανικής ΜΚΟ HateAid, η οποία συνεργάζεται θεσμικά με τις ρυθμιστικές αρχές για τον εντοπισμό παράνομου περιεχομένου.
Η Κομισιόν, αν και καταδίκασε την αμερικανική κίνηση, κράτησε χαμηλούς τόνους, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να περιορίζεται σε αναφορές για τη σημασία της ελευθερίας του λόγου. Αυτό όμως προκάλεσε αντιδράσεις εντός ΕΕ, με ευρωβουλευτές να ζητούν σκληρότερη πολιτική απάντηση.
Απειλές για περαιτέρω κυρώσεις και αυξανόμενη πίεση σε EE και ΗΠΑ
Η αμερικανική πλευρά αφήνει να εννοηθεί ότι οι κυρώσεις δεν σταματούν εδώ. Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές ζητούν την επιβολή Magnitsky sanctions — οικονομικών κυρώσεων με πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση οικονομικών συναλλαγών. Τα μέτρα αυτά, που συνήθως χρησιμοποιούνται για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχουν ήδη εφαρμοστεί φέτος κατά του Βραζιλιάνου δικαστή Αλεξάντρ ντε Μοράες για φερόμενη φίμωση ελευθερίας λόγου.
Η εξέλιξη αυτή εντείνει τις ανησυχίες στην Ευρώπη, όπου αρκετοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι οι αμερικανικές πιέσεις μπορεί να στοχεύσουν ενεργά στελέχη της Κομισιόν ή ακόμα και θεσμικούς συνεργάτες της. Ταυτόχρονα, ευρωβουλευτές και κυβερνήσεις ζητούν από τις Βρυξέλλες να πάψουν να αντιμετωπίζουν την υπόθεση μόνο τεχνικά και να κινηθούν πολιτικά και στρατηγικά.
Ορισμένοι μάλιστα δεν αποκλείουν πιθανά αντίμετρα ή αυστηρότερη εποπτεία των αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών στην ευρωπαϊκή αγορά. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τεθεί το ζήτημα δημιουργίας εξεταστικής επιτροπής, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η Κομισιόν εφαρμόζει τον DSA επαρκώς και χωρίς καθυστερήσεις.
Πίεση για τεχνολογική αυτονομία — και κριτική για «ήπια» στάση της ΕΕ
Ο ίδιος ο Μπρετόν κατηγόρησε τις ευρωπαϊκές αρχές ότι εμφανίζονται «αδύναμες», ενώ πράσινοι και σοσιαλδημοκράτες ευρωβουλευτές ζητούν σκληρότερη γραμμή απέναντι στη Big Tech.
Το διακύβευμα: ελευθερία λόγου ή ρύθμιση χωρίς σύνορα;
Με την αντιπαράθεση να κλιμακώνεται και τις δύο πλευρές να δέχονται εσωτερικές πιέσεις για περαιτέρω δράση, το 2026 προδιαγράφεται ως κρίσιμη χρονιά για το μέλλον της ρύθμισης του διαδικτύου — και για τις διατλαντικές σχέσεις συνολικά.
8°
