Σφοδρή διχαστική συζήτηση στη Γαλλία για τα «γυναικεία βαγόνια» στα τρένα
Η Γαλλίαβρίσκεται ξανά στο επίκεντρο μιας έντονης κοινωνικής αντιπαράθεσης, αυτή τη φορά γύρω από το αν πρέπει να θεσπιστούν βαγόνια αποκλειστικά για γυναίκες στα τρένα και στα μέσα μεταφοράς της χώρας.
Η συζήτηση αναζωπυρώθηκε μετά την καταγγελία μιας 26χρονης Βραζιλιάνας, της Ζορντάνα Ντίας, η οποία περιέγραψε δημόσια την απόπειρα βιασμού της σε προαστιακή γραμμή της Γαλλίας. Το περιστατικό, που συνέβη νωρίς ένα πρωινό του φθινοπώρου, οδήγησε σε έκρηξη υποστήριξης για τη δυνατότητα δημιουργίας ξεχωριστών χώρων μετακίνησης.
Η Ντίας, που παραιτήθηκε από το δικαίωμα ανωνυμίας, αφηγήθηκε πως ένας άνδρας κάθισε δίπλα της σε άδειο βαγόνι, προσπάθησε να της κατεβάσει το παντελόνι, τη φίλησε με τη βία, τη δάγκωσε και τη χτύπησε. Τελικά σώθηκε από μια δασκάλα, τη Μαργκερίτ, που άκουσε τις κραυγές της από διπλανό βαγόνι και έτρεξε προς βοήθεια. Η Μαργκερίτ κατέγραψε μέρος του συμβάντος με το κινητό της, βοηθώντας την αστυνομία να συλλάβει λίγες ημέρες αργότερα έναν 26χρονο άνδρα αιγυπτιακής καταγωγής, ο οποίος αρνείται την απόπειρα βιασμού αλλά παραδέχεται «εμπλοκή».
Μετά τη δημοσιοποίηση της ιστορίας, πάνω από 31.000 άτομα υπέγραψαν διαδικτυακή αναφορά ζητώντας να επιτραπούν βαγόνια μόνο για γυναίκες, όπως συμβαίνει ήδη στην Ιαπωνία, την Ινδία και τη Βραζιλία. Για πολλές γυναίκες που χρησιμοποιούν καθημερινά τα γαλλικά μέσα μεταφοράς, η ιστορία της Ντίας απλώς επιβεβαίωσε αυτό που ζουν: ανασφάλεια, παρενόχληση και φόβο. Κυβερνητική έρευνα καταγράφει μια ζοφερή εικόνα: 3.374 καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις σε μέσα μεταφοράς το 2024, ενώ 70% των γυναικών δηλώνουν ότι έχουν υπάρξει θύματα σεξιστικής ή σεξουαλικής βίας στο σύστημα μεταφορών του Παρισιού έστω μία φορά στη ζωή τους. Το 81% νιώθει ανασφάλεια μετά τις 22:00.
Η γυναίκα που ξεκίνησε την αναφορά, η Μαρί Κ., περιγράφει τον εαυτό της ως «μια συνηθισμένη επιβάτισσα που δεν αισθάνεται πλέον ασφαλής». Όπως γράφει, δεν επιδιώκει τον διαχωρισμό των φύλων, αλλά επιζητά μέτρα προστασίας: «Δεν θέλουμε να είμαστε χωριστά — θέλουμε να είμαστε ασφαλείς. Η αναφορά μας είναι ένας συναγερμός». Ωστόσο προσθέτει πως, ελλείψει αποτελεσματικών μέτρων, ίσως χρειάζεται να εξεταστεί ακόμη κι αυτή η ακραία λύση.
Η συζήτηση όμως στη Γαλλία είναι ιστορικά φορτισμένη. Η χώρα αντιμετωπίζει κάθε διάκριση χώρων ως προσβολή στο ιδανικό της ισότητας. Η περιφερειάρχης της Ιλ-ντε-Φρανς Βαλερί Πεκρές χαρακτήρισε την πρόταση «απαρτχάιντ λόγω φύλου» και τόνισε ότι η διάκριση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή στη δημόσια μετακίνηση. Η φεμινίστρια Μαργκερίτ Στερν, συνιδρύτρια της συλλογικότητας Femelliste, συμφώνησε, λέγοντας ότι η δημιουργία «μη μεικτών» χώρων ανοίγει τον δρόμο για μια μορφή θρησκευτικού διαχωρισμού.
Η ένταση δεν περιορίζεται στις παραδοσιακές πολιτικές γραμμές. Από την άλλη πλευρά, η βουλεύτρια της ριζοσπαστικής αριστεράς Ναντέζ Αμπομανγκόλι ζητά ειδικά γυναικεία βαγόνια στο νέο, πρώτο εναέριο τελεφερίκ της περιοχής, που κατασκευάστηκε με κόστος 132 εκατ. ευρώ και ανοίγει τον επόμενο μήνα. Η ίδια υποστηρίζει ότι κλειστές καμπίνες αιωρούμενες στα 40 μέτρα μπορούν να γίνουν «φωλιά σεξουαλικών επιθέσεων».
Σύμφωνα με τους επικριτές, η λύση δεν βρίσκεται στον διαχωρισμό αλλά σε βαθύτερες αλλαγές: καλύτερος φωτισμός, περισσότερο προσωπικό ασφάλειας, αναβαθμισμένα συστήματα βιντεοεπιτήρησης, δυνατότητα μετακίνησης μεταξύ βαγονιών — κάτι που θα προσφέρουν οι νέοι συρμοί της περιοχής. Η Πεκρές τόνισε ότι ο σχεδιασμός των επερχόμενων τρένων, που επιτρέπει την ελεύθερη διέλευση από βαγόνι σε βαγόνι, καθιστά πρακτικά αδύνατη την εφαρμογή χωριστών βαγονιών χωρίς ριζικές αλλαγές.
Η υπόθεση, όπως παραδέχονται και υποστηρικτές και αντίπαλοι, είναι σύμπτωμα ενός μεγαλύτερου προβλήματος ασφάλειας που βιώνουν καθημερινά οι γυναίκες στις μετακινήσεις τους. Το ερώτημα δεν είναι απλώς αν τα «γυναικεία βαγόνια» είναι καλή ιδέα, αλλά αν η κοινωνία και οι Aρχές μπορούν να εγγυηθούν το αυτονόητο: ότι μια απλή διαδρομή για τη δουλειά δεν θα μετατραπεί σε πηγή φόβου.
