Ουκρανία: Η μαζική απαγωγή παιδιών από τη Ρωσία αποτελεί έγκλημα πολέμου - Απελπισμένοι γονείς ψάχνουν τα παιδιά τους
Περίπου 35.000 παιδιά από την Ουκρανία εξακολουθούν να αγνοούνται και θεωρείται πως κρατούνται στη Ρωσία ή σε ρωσοκρατούμενα εδάφη, σύμφωνα με αμερικανική ομάδα ειδικών, ενώ οικογένειες δηλώνουν ότι εξαναγκάζονται να πάρουν απελπιστικά και επικίνδυνα μέτρα για να τα σώσουν.
Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, παιδιά απήχθησαν από ιδρύματα φροντίδας, από το πεδίο της μάχης μετά τον θάνατο των γονιών τους ή υπό εξαναγκασμό απευθείας από τις οικογένειές τους.
Ταξίδευε επί μέρες για να πάρει πίσω τα παιδιά της
Μιλώντας στον Guardian, μια μητέρα περιέγραψε τη δραματική διάσωση των δύο εφήβων γιων της, που κρατούνταν σε κατασκήνωση στη Ρωσία επί σχεδόν έξι μήνες. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε τα συναισθήματά μου... τα παιδιά μου είναι ό,τι έχω», λέει η Νατάλια.
Αφού οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη της, τη Χερσώνα, στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας, τον Σεπτέμβριο του 2022, ένας γείτονας τη συμβούλεψε να στείλει τους γιους της σε παιδική κατασκήνωση στην Ανάπα, παραθαλάσσια πόλη στη Ρωσία.
«Το 21ήμερο ταξίδι ήταν δωρεάν και υποτίθεται ότι θα επέστρεφαν στη Χερσώνα στο τέλος. Τα αγόρια ήθελαν να πάνε κι εγώ έκανα το μεγάλο λάθος να το επιτρέψω», λέει.
Στα τέλη του 2022, οι ουκρανικές δυνάμεις απελευθέρωσαν τη Χερσώνα, αλλά τα παιδιά της βρίσκονταν σε κατασκήνωση πίσω από την πρώτη γραμμή, και η Ρωσία δεν τα άφηνε να επιστρέψουν.
«Οι υπεύθυνοι της κατασκήνωσης αρνούνταν να αφήσουν τα παιδιά να φύγουν χωρίς τη φυσική μου παρουσία», λέει. «Δεν ήξερα τι να κάνω».
Τελικά, με τη βοήθεια ουκρανικής οργάνωσης, η Νατάλια απέκτησε διαβατήρια και έγγραφα ταυτοποίησης για τα παιδιά. Στη συνέχεια ταξίδεψε μόνη της διασχίζοντας τα σύνορα προς την Ανάπα, περνώντας από αμέτρητα συνοριακά σημεία ελέγχου, όπου έπρεπε να εξηγεί στους Ρώσους στρατιώτες γιατί βρισκόταν στη χώρα.
Ταξίδευε επί έξι ημέρες, εν μέσω βομβαρδισμών, πριν τελικά επανενωθεί με τα παιδιά της τον Φεβρουάριο του 2023. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε τα συναισθήματά μου, γιατί τα παιδιά μου είναι όλη μου η ζωή», λέει.
Η μεγαλύτερη απαγωγή παιδιών μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
«Αυτή είναι πιθανότατα η μεγαλύτερη απαγωγή παιδιών από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο – συγκρίσιμη με τη ναζιστική "γερμανοποίηση" Πολωνών παιδιών», λέει ο Νέιθανιελ Ρέιμοντ, διευθυντής του Εργαστηρίου Ανθρωπιστικής Έρευνας του Γέιλ.
Μέχρι στιγμής μόλις 1.366 παιδιά έχουν επιστρέψει ή έχουν διαφύγει στην Ουκρανία, σύμφωνα με την ουκρανική οργάνωση Bring Kids Back. Η ερευνητική ομάδα του Γέιλ εκτιμά ότι έως και 35.000 παιδιά ενδέχεται να κρατούνται στη Ρωσία ή σε εδάφη υπό ρωσική κατοχή.
Πολλά από αυτά φέρεται να έχουν σταλεί από ρωσικές δυνάμεις σε στρατιωτικές κατασκηνώσεις, ανάδοχες οικογένειες ή ακόμη και να έχουν υιοθετηθεί από Ρώσους πολίτες.
Μέσα από εκτεταμένη ανάλυση ρωσικών βάσεων δεδομένων, επίσημων εγγράφων, οικογενειακών δεσμών και ακόμη και δορυφορικών εικόνων, η ομάδα του Γέιλ έχει καταφέρει να ταυτοποιήσει χιλιάδες παιδιά.
Τι συνέβη στα παιδιά που απήχθησαν από τους Ρώσους
«Μας έβαζαν να τραγουδάμε τον ρωσικό εθνικό ύμνο και να ζωγραφίζουμε τη ρωσική σημαία», λέει ένα εννιάχρονο παιδί που διασώθηκε. Τα παιδιά πείθονται ότι αν δεν υπακούσουν, οι γονείς τους θα υποστούν συνέπειες, λέει η Ντάρια Κασιανόβα, πρόεδρος του Δικτύου Δικαιωμάτων του Παιδιού στην Ουκρανία.
Η αναγκαστική μετακίνηση και απαγωγή Ουκρανών παιδιών δεν είναι κάτι νέο, σύμφωνα με ακτιβιστές και ερευνητές. Η Κασιανόβα λέει ότι ήταν μάρτυρας παρόμοιων γεγονότων κατά την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία το 2014.
«Τότε εργαζόμουν για να απομακρυνθούν πάνω από 40.000 άτομα από το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ, εκ των οποίων 12.000 ήταν παιδιά», λέει. «Η κόρη μου ήταν 11 χρονών τότε και μερικές φίλες της που έμειναν πίσω στάλθηκαν σε στρατιωτικές κατασκηνώσεις στη Ρωσία».
«Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ένας γονέας είναι σε ουκρανικό έδαφος και ο άλλος με το παιδί υπό κατοχή. Αν αυτός ο γονιός πεθάνει ή συλληφθεί, τότε το παιδί μένει μόνο και κινδυνεύει να σταλεί σε ορφανοτροφείο. Και αν συμβεί αυτό, είναι ουσιαστικά αδύνατο να το πάρεις πίσω. Θα χαθεί», λέει η Κασιανόβα.
Ο Ρέιμοντ τονίζει τη σημασία της τεκμηρίωσης: «Το να πάρεις ένα παιδί από μια εθνική ή εθνοτική ομάδα και να το εντάξεις σε άλλη – αυτό είναι έγκλημα πολέμου».
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο συμφωνεί. Τον Μάρτιο του 2023, εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τη Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα, επίτροπο για τα δικαιώματα των παιδιών στη Ρωσία, για το «έγκλημα πολέμου» της παράνομης απελάσεως Ουκρανών παιδιών.
Η επιστροφή των παιδιών αποτελεί βασική απαίτηση της Ουκρανίας στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Η Ξένια, ειδική εκκένωσης στην ουκρανική φιλανθρωπική οργάνωση Helping to Leave, λέει:
«Συζητάμε για εδάφη – και οι άνθρωποί μας, τα παιδιά μας, είναι τα εδάφη μας. Πώς μπορούμε να τα εγκαταλείψουμε;
Είναι δικά μας παιδιά, είναι Ουκρανοί και πρέπει να επιστραφούν. Η Ρωσία δεν έχει κανένα δικαίωμα πάνω τους».
Ο Ρέιμοντ λέει ότι τα παιδιά χρησιμοποιούνται ως διαπραγματευτικά χαρτιά: «Όταν ξεκίνησαν, οι Ρώσοι νόμιζαν ότι θα νικούσαν γρήγορα, οπότε αυτό το πρόγραμμα εφαρμόστηκε για να "εκρωσιστεί" η Ουκρανία. Αλλά καθώς η κατάσταση χειροτέρευε, πέρασαν από τη φάση της συγκάλυψης στην προπαγάνδα, στη χρήση αυτών των παιδιών ως ομήρων για διαπραγματευτικούς λόγους».
15°
