Η Ευρώπη ενώπιον της κληρονομιάς της

Μια ενδιαφέρουσα έρευνα που δημοσιεύθηκε στη Γερμανία πριν από λίγες εβδομάδες πέρασε μάλλον στα ψιλά γράμματα της επικαιρότητας, χωρίς να λάβει ιδιαίτερη δημοσιότητα και σχολιασμό. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Εγκληματολογικών Ερευνών της Κάτω Σαξονίας (KFN), το 67,8% των μουσουλμάνων μαθητών που φοιτά σε σχολεία της Γερμανίας δηλώνει ότι «οι κανόνες του Κορανίου είναι σημαντικότεροι από ό,τι το Σύνταγμα και οι νόμοι» του γερμανικού κράτους. Πάνω από το μισό δείγμα ερωτηθέντων μαθητών απάντησε μάλιστα πως «μόνο το Ισλάμ είναι σε θέση να δώσει λύσεις στα προβλήματα της εποχής». Πάνω από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων δήλωσε πως «η γερμανική κοινωνία θα ήταν ισχυρότερη εάν εφαρμόζονταν οι ισλαμικοί κανόνες», ενώ εξέφρασε και «κατανόηση» για τη βία εναντίον ατόμων που προσβάλλουν τον Αλλάχ ή τον Μωάμεθ.

Έχουμε και επισήμως μπει σε τροχιά ευρωεκλογών, με μόλις μερικές εβδομάδες να απομένουν για τις κάλπες που θα διαμορφώσουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η αρθρογραφία και οι πολιτικές αναλύσεις σε ακαδημαϊκό και δημοσιογραφικό επίπεδο επισημαίνουν τον κίνδυνο της ανόδου των ριζοσπαστικών ακροδεξιών κομμάτων σε αυτές τις εκλογές. Όσοι έχουν δημόσιο βήμα καλούν σε κάθε ευκαιρία τους ψηφοφόρους να ορθώσουν με την ψήφο τους ένα «τείχος» απέναντι στον αντισυστημισμό και σε ό,τι αυτός φέρνει μαζί του: συνωμοσιολογία, λαϊκισμό, αντικαθεστωτισμό, ευρωσκεπτικισμό. Τι κάνουν όμως τα συστημικά κόμματα ώστε να γίνουν ελκυστικά στους ψηφοφόρους και να αποτρέψουν τον μερικό εκτοπισμό τους από ριζοσπαστικές δυνάμεις; Αφουγκράζονται τις μεγάλες ανησυχίες, τα ερωτήματα και τις αγωνίες που απασχολούν μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων πολιτών; Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν είναι δυνατόν να σταθεί σε σαθρά θεμέλια φτιαγμένα από υποσχέσεις, γενικόλογα καλοπροαίρετα συνθήματα και μία απελπιστικά βραδυκίνητη γραφειοκρατία, που εν τέλει καθιστά την ΕΕ αναποτελεσματική.

Η ανάγκη για αποφασιστική απάντηση σε όποιον αμφισβητεί ή ύπουλα σχετικοποιεί την αξία του δυτικού οικοδομήματος κρίνεται απαραίτητη

Σε πρόσφατη ομιλία του τον Απρίλιο, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απηύθυνε έκκληση στους Ευρωπαίους πολίτες για την προστασία του ευρωπαϊκού πολιτισμού και την αναβίωσή του, με μέγα ζητούμενο την ανάδειξη μιας νέας, πιο ισχυρής Ευρώπης. «Η Ευρώπη μας είναι θνητή» σημείωσε ο Γάλλος πρόεδρος, για να τονίσει περαιτέρω την κρισιμότητα των περιστάσεων. Στη συνέχεια ωστόσο, έσπευσε να απορρίψει καθολικά τα αισθήματα απογοήτευσης μέρους των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά με το ότι η ΕΕ στα μάτια τους μοιάζει περισσότερο ως ένα απροσπέλαστο τεχνοκρατικό ίδρυμα δημοσιονομικών κανόνων και λιγότερο ως ένας πολιτικός οργανισμός συλλογικής λήψης αποφάσεων και εφαρμογής αποτελεσματικών πολιτικών. «Ψευδή επιχειρήματα» αποκάλεσε ο Μακρόν τα αφηγήματα που θρέφουν τέτοιες ανησυχίες. Τα επιχειρήματα αυτά όμως, όσο «ψευδή» κι αν φαίνονται, στέκονται σε μία βιωμένη πραγματικότητα από την οποία φαίνεται να απέχει ο Γάλλος πρόεδρος. Πέραν των πρακτικών ζητημάτων διοίκησης και οικονομίας, ο «δυτικός τρόπος ζωής» φαίνεται να απειλείται σταθερά από την άρνηση  των πολιτικών δρώντων να προωθήσουν και να υπερασπιστούν σθεναρά τις αξίες, το όραμα και τους στόχους του δυτικού κόσμου, έτσι όπως αυτά γεννήθηκαν αναπτύχθηκαν και εδραιώθηκαν στην νεωτερική εποχή και έγιναν οι βάσεις του κοσμικού κράτους και των δυτικών φιλελεύθερων δημοκρατιών. Η ανάγκη για αποφασιστική απάντηση σε όποιον αμφισβητεί ή ύπουλα σχετικοποιεί την αξία του δυτικού οικοδομήματος κρίνεται απαραίτητη.

Όσο η σημασία του ζητήματος της υπεράσπισης του δυτικού πολιτισμού ολοένα και εντείνεται, τόσο θα δημιουργείται χώρος για άλλες φωνές

«Ισλαμοφοβία» και «κανονικοποίηση» των κομμάτων της άκρας δεξιάς και των θέσεών τους θα αντιτείνουν ορισμένοι ως αντι-επιχειρήματα στην παραπάνω θέση. Και πάλι όμως η πραγματικότητα είναι εδώ με επείγοντα διακυβεύματα: από το ξεκίνημα του αιματηρού πολέμου Χαμάς-Ισραήλ οι αντισημιτικές επιθέσεις σε σημεία εβραϊκών συμφερόντων ή θρησκευτικής λατρείας από ισλαμιστές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα στις χώρες της Ευρώπης. Σε συνδυασμό με την έρευνα του Ινστιτούτου της Κάτω Σαξονίας, φαίνεται πως το σκοταδιστικό, θεοκρατικό Ισλάμ θέλει πράγματι να προκαλέσει τον φόβο, αλλά και να εκτοπίσει σταδιακά ορισμένα κεκτημένα, η σημασία των οποίων έχει μάλλον ξεθωριάσει για τις νεότερες γενιές, ως κάτι το δεδομένο. Η κρισιμότητα, λοιπόν, του προβλήματος ενός πολιτισμικού χάσματος που σιγά σιγά γίνεται αντιληπτό στους ευρωπαϊκούς κόλπους, εντείνεται από μόνη της, χωρίς την ιδιαίτερη προσπάθεια της άκρας δεξιάς. Η τελευταία απλώς κάθεται και περιμένει υπομονετικά την ευκαιρία της. Όσο η σημασία του ζητήματος της υπεράσπισης του δυτικού πολιτισμού ολοένα και εντείνεται, χωρίς παράλληλα να διευρύνεται ο ενστερνισμός και η αναγνώριση του προβλήματος από τους κεντροδεξιούς χριστιανοδημοκράτες που στέκονται φοβικά απέναντι στις πολιτισμικές απειλές, υπερασπιζόμενοι μια αόριστη πολυπολιτισμικότητα, τόσο θα δημιουργείται χώρος για άλλες φωνές. Για «παίκτες» που δεν θα κάτσουν υπομονετικά να περιμένουν τη σειρά τους, αλλά θα βγουν στο γήπεδο απαλλαγμένοι από αντιπάλους και θα ρίξουν την μπάλα όπου θέλουν. Με συνοδεία τους δικούς του όρους, γλώσσα, ύφος και πολιτικές.