Οι ψηφιακές «Meta-verse» φιλοδοξίες του Elon Musk και τα σκοτεινά μονοπάτια της Silicon Valley

Ριζοσπαστικός ατομικισμός, ελάχιστη έως καθόλου εμπλοκή του κράτους, ελευθερία έκφρασης στο μάξιμουμ. Αυτή είναι η πλατφόρμα στην οποία προσαρμόζεται ο ιδεολογικός πυρήνας της πλέον σκληρής Δεξιάς στις ΗΠΑ. Το κίνημα εκφράζεται από τους αμερικανούς υπερ-συντηρητικούς με τον όρο «Libertarians». 

Ο όρος προέρχεται αναμφισβήτητα αλλά και δυσεξήγητα από το κεντροευρωπαϊκό «Libertaire», όρος αγαπητός σε προωθημένες πολιτικές παρέες της γαλλικής, γερμανικής και ιταλικής αριστεράς, την περίοδο 1950-1980. Όταν ο όρος αυτός ερχόταν να συμπληρώσει με εκσυγχρονιστική διάθεση μέσω των γραπτών του Καστοριάδη, των «Καταστασιακών» και άλλων θεωρητικών της ελευθεριακής τάσης της κοινωνίας εν κινήσει. Στόχος να διερευνηθεί και να εξηγηθεί ένα πολιτικό κενό στη μεταπολεμική πολιτική σκέψη που καταδίκαζε τον υπαρκτό σοσιαλισμό, αναρωτιόταν σοβαρά για την αξιοπιστία του Μαρξισμού και κατήγγειλλε τις μεθόδους του υπαρκτότατου Σταλινισμού.

Στην Αμερική όπου τα πάντα είναι δυνατόν να διαστρεβλωθούν, χάνοντας το νόημά τους, ο αριστερός ή και υπερ-αριστερός Libertaire γίνεται υπερσυντηρητικός ακόμη και ακροδεξιός Libertarian. Στη μεγάλη αμερικανική μαρμίτα στην οποία καταλήγει αυτή η τεράστια χοάνη ανάμιξης ιδεών, αξιών, ονείρων και προτάσεων, το κίνημα των Libertariens αυτή τη στιγμή αντιπροσωπεύει ό,τι το απεχθέστερο, σκοταδιστικό και απάνθρωπο. Στο όνομα πάντα της extreme ελευθερίας έκφρασης. Όλα πρέπει να επιτρέπονται, τίποτε δεν απαγορεύεται εκτός από τα θέσφατα του καλβινισμού, τις αυστηρές αρχές της Βίβλου, τις «αξίες» της άριας φυλής, τους κανόνες της πατριαρχικής οικογένειας και το δόγμα της νομίμως επιβολής του ισχυρότερου επί του αδυνάμου.

Όπως ευστόχως επισημαίνει η «Le Monde» στο άρθρο της Παρασκευής 2 Δεκεμβρίου με τίτλο «La quête d’absolu des libertariens, apôtres de la liberté individuelle à tout prix» του Marc-Olivier Bherer, ένας διακεκριμένος, πασίγνωστος και κυρίως απίστευτα ισχυρός και μαχητικός εκπρόσωπος αυτή της ιδεολογικής τάσης στις ΗΠΑ είναι ο νοτιοαφρικανικής καταγωγής Elon Musk.

Ο άνθρωπος που κατασκευάζει πυραύλους, δορυφόρους, ηλεκτρικά αυτοκίνητα και ψηφιακές συμφύσεις εγκεφαλικών νευρώνων με τσιπάκια, εφάπτεται ιδεολογικά αυτής της πολιτικής τάσης όπου συναντώνται και όλα τα μεγάλα αφεντικά της Silicon Valley. Ιδεολογικό αξίωμα ή πρόσχημα, η απόλυτη ελευθερία στην κυκλοφορία της πληροφορίας, που σημαίνει, η χωρίς όρια ελευθερία έκφρασης και χωρίς καμία προοπτική παρέμβασης του κράτους. Χωρίς θεσμοθετημένη δυνατότητα λειτουργίας κάποιας ανώτερης και συνταγματικά κατοχυρωμένης ρυθμιστικής αρχής. Αυτό το μοντέλο επιθυμεί άλλωστε να καθιερώσει στο Twitter.

Μία παρατήρηση: Κάποτε είχε κατατεθεί δημόσια η άποψη πως η Άκρα Δεξιά στη χειρότερη δυνατή εκδοχή της, τη φαιά ή την ερυθρά, τη ναζιστική ή τη σταλινική, απέχει στην τελική όσο και μια τρίχα της ανθρώπινης κεφαλής από το πλέον ανεξέλεγκτο αναρχικό μοντέλο σκέψης. Παράτολμη σκέψη. Αυτή η «τρίχα» ωστόσο είναι που κάνει όλη τη διαφορά. Πολλές παρεκτροπές καταγράφηκαν στο διάβα της ιστορίας από… «αναρχικές παρεκκλίσεις» ή ιδιόμορφες αναρχικές πρωτοβουλίες. Όμως πάντα αυτή η λεπτή «τρίχα» διατηρούσε και διατηρεί τον πυρήνα της άμεσης δημοκρατίας στην αναρχική σκέψη. Έστω και σαν ύστατη καταφυγή στον χώρο της Ουτοπίας.

Επαναφορά, λοιπόν, στο θέμα μας και την απόλυτη επικράτηση των κανόνων του αμερικανικού «Libertarianism». Η ολοκληρωτική απουσία δικλείδων ασφαλείας δεν μπορεί παρά να καταλήξει αργά ή γρήγορα στην επικράτηση των παντός τύπου ισχυρών. Είτε όσον αφορά στην προσωπική διάσταση της ζωής είτε στις κοινωνικές διαστάσεις της συμβίωσης των ανθρώπων.

Εδώ και μήνες ο Elon Musk, αυτός ο κυρίαρχος του Διαστήματος ή του Συμπλέγματος Νέων Τεχνολογιών και Επικοινωνίας, είχε καταδείξει με τις ενέργειές του την πρόθεσή του να μειώσει, ακόμη και να ακυρώσει, τα περιθώρια έκφρασης και ενεργειών των υπαλλήλων στις εταιρείες του. Το παράδειγμά του διαχείρισης των ανθρωπίνων πόρων ακολούθησαν και οι υπόλοιποι «φεουδάρχες» στην υπό την ευρεία έννοια Silicon Valley. Για να μη γελιόμαστε. Ακόμη και αυτοί οι απόλυτοι εκπρόσωποι της νεωτερικής νοοτροπίας επιχειρηματίες καταλήγουν να ακολουθήσουν την ιστορική πεπατημένη, την οποία ακολουθεί ο καπιταλισμός από τον Άνταμ Σμιθ και μετά. Έτσι και αρχίσουν τα σκούρα τότε το απόλυτο «φάρμακο» είναι οι μαζικές απολύσεις. Και όταν λέμε μαζικές, εννοούμε μαζικές. Πολλές χιλιάδες εργαζομένων, δηλαδή. Κανένα νεωτερισμός, κανένα στοιχείο «Libertarien» στη σκέψη ενός Έλον Μάσκ ή Τζέφρι Μπέζος, εσχάτως δε και Μαρκ Ζούκενμπεργκ, όταν πρόκειται για αναδιάταξη εταιρειών που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα.

Ο Elon Musk είναι αμερικανός, νοτιοαφρικανικής καταγωγής με βρετανικές και ολλανδικές ρίζες. Ο δανεισμός του από τις τράπεζες για την εξαγορά του Twitter ήταν ως γνωστόν για το σύνολο του ποσού αγοράς του Μέσου. Δηλαδή, 44 δις δολάρια. Το ένα ένατο του ελληνικού εξωτερικού χρέους. Δεν είναι και λίγο. Ως δανειολήπτης έπρεπε να ικανοποιήσει τους όρους των δανειοδοτών του. Ο βασικός όρος αφορούσε το ύψος των λειτουργικών δαπανών της επιχείρησης. Η απόλυση των χιλιάδων εργαζομένων ήταν conditio sine qua non για τη δανειοδότηση, αν πιστέψουμε τα ρεπορτάζ των εξειδικευμένων αμερικανικών ΜΜΕ.

Μία από τις πρώτες κινήσεις του νέου ιδιοκτήτη του Twitter ήταν να επιστρέψει στον Ντόναλντ Τραμπ τον λογαριασμό του, του οποίου η ισχύς είχε ανασταλεί. Ο τελευταίος αρνήθηκε ευγενικά. Στη συνέχεια επανέφερε σε ισχύ τον λογαριασμό ενός εκ των πλέον ονομαστών νεοναζί της σύγχρονης πολιτικής ζωής στις ΗΠΑ. Πρόκειται για τον Andrew Anglin, ο οποίος καταδικάστηκε αμετάκλητα σε ποινές που επιφέρουν αποζημιώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε όσους κατασυκοφάντησε στο παρελθόν στη βάση των αντισημιτικών θεωριών συνωμοσίας, τις οποίες εδώ και χρόνια καλλιεργεί. Τον προπαγανδιστή της λευκής ανωτερότητας που ζητά επίμονα την αναθεώρηση της Ιστορίας για το Ολοκαύτωμα, αυτόν τον απόλυτο ρατσιστή και σεξιστή μισάνθρωπο, «αποκατάστησε» ο Elon Musk στο ιδιόκτητο πλέον Twitter του. Ο  Andrew Anglin, όπως αναμενόταν, χρησιμοποίησε τη δυνατότητα που του προσφέρθηκε για να προπαγανδίσει τις νεοναζιστικές θέσεις του. Το Twitter ούτε καν ασχολήθηκε με το κατά πόσο οι αναρτήσεις προτρέπουν τους πολίτες σε πράξεις βίας και φυλετικού μίσους.

Λίγες ημέρες πριν, ωστόσο, ο ίδιος ο Elon Musk είχε ακυρώσει την ισχύ του λογαριασμού του Kanye West, αυτού του ανεκδιήγητου ακροδεξιού ράπερ, πρώην συζύγου της Kim Kardashian, ο οποίος δεν μπορεί νε κρύψει τον θαυμασμό του για τον Χίτλερ, αν και Αφροαμερικανός. Οι αρχές περί ελεύθερης έκφρασης πήγαν περίπατο στην προκειμένη περίπτωση. Είναι ζήτημα άραγε… δοσολογίας;

Λίγα βήματα από τον Λευκό Οίκο ο επισκέπτης στην Ουάσιγκτον συναντά  την είσοδο του Ινστιτούτου Cato. Πρόκειται για το «θερμοκήπιο» της σκέψης των Libertariens. Εκεί επιστρατεύονται τα στελέχη των Ρεπουμπλικάνων όταν πρέπει να επανδρωθούν οι δομές της προεκλογικής εκστρατείας και, στη συνέχεια, αν εκλεγεί ο υποψήφιος του κόμματος, να στελεχωθεί η νέα κυβέρνηση. Ο αντιπρόεδρος του ιδρύματος David Boaz επισημαίνει στη «Le Monde»: «Ο Libertarianism είναι ένα ρεύμα σκέψης που αναφέρεται κατευθείαν στην Αρχαία Ελλάδα και την έννοια του “Φυσικού Δικαίου” κατά την οποία κάθε άνθρωπος πρέπει να απολαμβάνει την αρχή της “ισότητας στην αξιοπρέπεια”. Βασίζεται ωστόσο και στους Πατέρες του Εβραϊσμού, όπως στον Προφήτη Σαμουήλ, και στις καταγεγραμμένες προειδοποιήσεις του στη Βίβλο προς τους ομόθρησκούς του Εβραίους για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την εγκαθίδρυση της Βασιλείας». Μήπως αυτές οι θεωρίες που αναπτύσσονται στο «θερμοκήπιο» της ρεπουμπλικανικής σκέψης, εκεί που πάλλεται η καρδιά του «Great Old Party», κοιτίδα του ιστορικού αμερικανικού συντηρητισμού (με εξηγήσιμες ιδιομορφίες, όπως εκείνη του Αβραάμ Λίνκολν), μήπως λοιπόν αυτές οι θεωρίες φλερτάρουν με κάποιες απόψεις της τότε μασονικής σκέψης που κάποιες στιγμές εφαπτόταν του προτεσταντικού πουριτανισμού; Είναι τουλάχιστον αξιοπερίεργο πώς αυτό το «μίγμα» υιοθετήθηκε με αξιοσημείωτη ευκολία από τους ιστορικούς αποστόλους του αμερικανικού καπιταλισμού από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης της Αμερικανικής Δημοκρατίας.

Η συσσώρευση ανυπολόγιστου πλούτου και υπερβολικής εξουσίας σε ελάχιστα πρόσωπα της παγκόσμιας ψηφιακής οικονομίας, μόνο φόβο προκαλεί

Σε αυτό το «άνδρο» του απόλυτου ελευθεριακού καπιταλιστικού δόγματος, στο Cato Institute, κυριαρχεί βέβαια ο ιδεολογικός φάρος της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας και εγκαθίδρυσης του αμερικανικού συστήματος διακυβέρνησης, ο  ποιητής Walt Whitman, του οποίου το κυρίαρχο απόφθεγμα είναι «Να αντιστέκεστε πεισματικά και συνεχώς και να υπακούετε στο ελάχιστον».

Όχι, δεν πρόκειται για σύνθημα του Μπακούνιν ούτε για παραίνεση του πρίγκιπα Κροπότκιν. Πρόκειται για το απόσταγμα της σκέψης των «Πατέρων του Έθνους» που στο λυκαυγές της αμερικανικής ανεξαρτησίας υιοθέτησαν ένα ιδιότυπο μίγμα  νατουραλιστικού εθνικισμού βασισμένου στον πέρα από κάθε αμφισβήτηση ατομικισμό του πιονιέρου εποίκου στις απέραντες εκτάσεις της Οκλαχόμα και της Αϊόβα. Εκεί βρίσκεται το πρώιμο σπέρμα της περίφημης και ισοπεδωτικής θεωρίας της χωρίς όρια ατομικής ελευθερίας και στην κυκλοφορία της πληροφορίας. Από εκεί ξεκινά ο απόλυτος ατομικισμός ως κυρίαρχη ιδέα, στην οποία εδράζεται το μετα-επαναστατικό αμερικανικό πολιτικό σύστημα.  

Αυτή την αρχή υιοθετεί και συνειδητά ομολογεί αλλά και εξυπηρετεί επικαλούμενος το δόγμα του «Communicative absolutism» ο Elon Musk, και ακολουθούν οι υπόλοιποι μιντιακοί-ψηφιακοί νεο-προφήτες της  Silicon Valley.

Σε λίγα χρόνια από τώρα πολιτικά ενεργοί επιχει ντικότατων εκστρατειών της ανθρωπότητας. Η πρώτη αφορά τη μεγάλη διαστημική περιπέτεια σε επίπεδο μακροκοσμικό. Η δεύτερη την απίστευτη περιπέτεια της ζωής με την ανακάλυψη και παραγωγή νέων όπλων κατά των ασθενειών, της αναπηρίας αλλά και των θνησιγενών καταστάσεων σε επίπεδο μικροσκοπικό. Η νέα γενιά των Cyber επιχειρηματιών στους τομείς των ψηφιακών εφαρμογών είναι αυτοί που ήδη ηγούνται των παραγωγικών διαδικασιών ανακάλυψης νέων μεθόδων και προϊόντων. Είναι οι επιχειρηματίες που θα μονοπωλήσουν τη διαχείριση των στρατηγικών τομέων της Metaverse παγκόσμιας κοινωνίας. Τα μέχρι σήμερα δείγματα ως προς τα μοντέλα διαχείρισης της οικονομικής, και κατά συνέπεια πολιτικής ισχύος που προκύπτει από τις δραστηριότητες στους κρίσιμους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, δεν είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά. Η συσσώρευση ανυπολόγιστου πλούτου και υπερβολικής εξουσίας σε ελάχιστα πρόσωπα της παγκόσμιας ψηφιακής οικονομίας, μόνο φόβο προκαλεί και πολιτική δυσπλασία προμηνύει. Το παιγνίδι επικράτησης φαίνεται, προς στιγμήν, να παίζεται μεταξύ του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος από τη μία και των ψηφιακών τεχνολογικών εφαρμογών από την άλλη, στους τομείς του πολέμου, του διαστήματος, της υγείας, της τροφικής αλυσίδας, των νέων πηγών Ενέργειας και των εμπορικών μεταφορών. Απαραίτητος «διαμεσολαβητής» μεταξύ των παραπάνω δραστηριοτήτων και απαραίτητος μηχανισμός πολιτικής διαχείρισης είναι η Επικοινωνία. Πόσο ανεξέλεγκτη θα αποδειχθεί η ψηφιακή «Ιερά Συμμαχία»; Πόσο απροσδιόριστα (ακόμη) απειλητική ως προς τις πολιτικές επιπτώσεις μπορεί να είναι η διαχειριστική κυριαρχία στην αναπαραγωγή και ανακύκλωση της «Meta-προσδιορισμένης» πληροφορίας; Πόσο προσχηματική μπορεί να είναι η άνευ όρων υποταγή ισχυρότατων οικονομικών παραγόντων όπως του Εlon Musk στο δόγμα των «Libertariens», όταν καθίσταται τόσο οφθαλμοφανές πως η θεωρία αυτή καμουφλάρει άριστα την πρόθεση απόκτησης πλήρους και αδιαφιλονίκητου ελέγχου από ελάχιστα άτομα στην κυκλοφορία της πληροφορίας μέσω του τερατώδους σε όγκο και δυνατότητες συμπλέγματος των social media;