Ο κόσμος και η πόλη

¤ Διαβάζουμε όλο πως, σε αντίθεση με κάποιους άλλους, «είμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας» και, έστω με εξαίρεση την πρώτη, άντε τη δεύτερη φορά που το είδα, στ’ αλήθεια εκνευρίζομαι. Δηλαδή, είμαστε με τους Ουκρανούς και όχι με ένα ληστρικό κράτος που λειτουργεί με όρους μαφίας, με έναν αποκτηνωμένο ηγέτη που εξουσιάζει με τη βία, που ηδονίζεται μακελεύοντας γυναικόπαιδα και αμάχους, που ισοπεδώνει πόλεις, που βομβαρδίζει νοσοκομεία, πάρκα, υδραγωγεία, ζωολογικούς κήπους και σχολεία, που το ασκέρι του βιάζει, βασανίζει, ακρωτηριάζει, ευνουχίζει και εκτελεί δεμένους πισώπλατα ανθρώπους, που απειλεί τον… πλανήτη με αφανισμό και πυρηνικό χειμώνα, που στέλνει εκατομμύρια στον θάνατο από πείνα στις χώρες του τρίτου κόσμου, που στη χώρα του —αλλά και έξω από δαύτη— είναι πιο εύκολο να πας από παράθυρο παρά από αυτοκινητικό, που δολοφονεί τους πολιτικούς του αντιπάλους με δηλητήριο σαν την κακιά μάγισσα του παραμυθιού, που βάζει στη φυλακή και τσακίζει στο ξύλο τις Pussy Riot όποτε τον φτύνουν στα μούτρα, που τσαλαπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα, που έχει τον ίδιο του τον λαό βυθισμένο σε ένα παρελθόν προγλωσσικού μουζίκου και που τον στέλνει απαράσκευο στον θάνατο. ΚΑΙ ΠΕΡΗΦΑΝΕΥΟΜΑΣΤΕ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. «Α, ήρθαν οι εξωγήινοι, είναι κάτι πελώρια χταπόδια και θέλουν να μας σκοτώσουν όλους. Είμαι εναντίον τους: είμαι στη σωστή πλευρά της ιστορίας». Καμιά φορά είναι καλό να αποφεύγουμε τον γλυκερό στόμφο και να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Και τον Πούτιν φασίστα.

¤ Τις προάλλες είχε μια διαδήλωση εδώ στη γειτονιά. Μία από τις πολλές, από αυτές που —όπως η περιφορά του Επιταφίου— γίνονται χωρίς αιτήματα, αλλά απλώς για να εκπαιδεύονται οι νεοδιόριστοι εξεγερμένοι και για να ευφραίνονται οι παλαιοί επαναστάτες. Ήταν θλιβερή, και τα συνθήματα (αριστεράς κοπής, πλην παρόμοια με κάτι μελανοχιτώνων που παρήλαυναν στον ίδιο δρόμο δυο μέρες πριν) ανατριχιαστικά σαν εμβατήριο της Βέρμαχτ. Αλλά, τέλος πάντων, είμαστε μαθημένοι, οπότε κρατάμε την αναπνοή μας και περιμένουμε να περάσει το κακό. Πίσω από την πορεία, που προφανώς έκλεινε τον δρόμο, σε δέκα με είκοσι μέτρα απόσταση από τον τελευταίο της ουράς, ήταν τρεις υπάλληλοι του Δήμου, με κάδους στο χέρι, σκούπα, φαράσι, και ένα μάτσο μαύρες σακούλες περασμένες στη ζώνη. Καθάριζαν ό,τι πετούσαν καταγής οι διαδηλωτές, με ζήλο. Ουσιαστικά, μετά το πέρασμα της θλιβερής, πεισιθάνατης πομπής, και τη διάλυσή της στα καφέ και τα ουζερί της περιοχής, οι τρεις αυτοί άνθρωποι είχαν καθαρίσει τα πάντα — είναι κάτι που συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια στα μέρη μας. Ένας από αυτούς, προσπαθούσε να σαρώσει τα πεταμένα τρικάκια, που ήταν πάμπολλα και σκορπισμένα παντού. Όμως δεν ήταν δυνατόν, γιατί κολλούσαν στην άσφαλτο. Έτσι, έσκυβε και τα μάζευε ένα-ένα. Και ήταν πολλά, ίσως και χίλια. Κάποιος περαστικός, όταν ο οδοκαθαριστής έφτασε κοντά του, του ψιθύρισε: «Ευχαριστούμε». Εκείνος έγνεψε, συνέχισε τη δουλειά του, απομακρύνθηκε, και μετά ξαναγύρισε και του είπε: «Από το μεσημέρι που έπιασα δουλειά, είσαι ο πρώτος που μου το λέει».

¤ Η ομορφιά και η ασχήμια συνηθίζονται. Το νέο, όμως, κρύβει πάντα τόσες δυνατότητες, που σε κάνει να το βλέπεις δυο φορές πιο ωραίο και πιο σημαντικό. Ταξιδεύοντας σε έναν ξένο τόπο, νιώθουμε κάπως σαν να ζούμε σε παραμύθι. Όπως η Αλίκη, βλέπουμε τα πάντα με γουρλωμένα μάτια, ενώ οι ντόπιοι απλώς ζούνε τη ζωή τους εκεί. Ο τόπος τους είναι η Χώρα των Θαυμάτων μόνο για τους ξένους, όχι για τους ίδιους. Μιλάω κάθε μέρα με ξένους επισκέπτες (βγάζω τα σκυλάκια μας βόλτα, κι αυτά είναι μαγνήτης για τους περαστικούς), και το βλέπω στη χαρά με την οποία προσεγγίζουν τα πάντα, από ένα μέτριο καφέ-μπαρ μέχρι κάποια μνημεία της πόλης, στον πώς να προχωράνε, με τον χαρούμενο βηματισμό του λαίμαργου να τα δει όλα ταξιδιώτη. Και ακολουθώ και μία στρατηγική: όταν τους ρωτώ από πού είναι, πάντα αντιδρώ σαν να μου είπαν, «Από τον Άρη» ή κάτι εξίσου εξωτικό. «Ω, από τη Ρουμανία; Μα πόσο τέλεια χώρα!» «Από Βόρεια Μακεδονία;! Την αγαπώ. Και μη στενοχωριέστε που κάποιοι σάς λένε “Σκόπια” ακόμη, μη δίνετε σημασία…» «Ιστανμπούλ; Μα, από εκεί κρατάω κι εγώ, ναι, ναι, ο παππούς μου από τη μεριά του μπαμπά μου, ναι. Αχ, αυτός ο Ερντογάν…» Κλπ. κλπ., κάπως έτσι. Όμως αφήνω το καλύτερο για το τέλος: «Σας ευχαριστούμε για την τιμή, σημαίνει τόσο πολλά για εμάς». Σας ακούγεται σαν κουβέντα μούτσου σε κρουαζιερόπλοιο; Μπορεί. Αλλά πρώτον τούς ευχαριστεί, και δεύτερον κάτι τέτοιο είμαστε.

¤ Ξέρω έναν ευγενικό άνθρωπο που δουλεύει πόρτα σε μαγαζί. Σε αφτεράδικο. Προχθές τα χαράματα μια παρέα τον προπηλάκισε άσχημα την ώρα που έβγαιναν και τους κράταγε την πόρτα, δεν έμαθα γιατί. Ήταν εφτά άτομα, τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια. Τον έβριζαν πολύ άσχημα, τον έσπρωχναν, του ζητούσαν τον λόγο, ένας από όλους κόλλησε το μούτρο του στο δικό του, έξαλλος. Ήταν εντελώς μεθυσμένοι, και οι εφτά. Εκείνος τούς έλεγε να ηρεμήσουν, πράγμα που τους εξαγρίωνε περισσότερο. Εντέλει, ίσως πάνω στο κρισιμότερο σημείο, κατέφυγε μέσα στο μαγαζί, πιο πολύ για να σταματήσουν ο θόρυβος και οι φωνές εκεί στο πεζοδρόμιο, μην τυχόν και ξυπνήσει κανένας γείτονας και φωνάξει την αστυνομία. Το μαγαζί δεν αντέχει να μένει κλειστό, και θα μείνουν χωρίς μεροκάματο καμιά δεκαριά άτομα. Τυχαίνει ούτε αυτοί να είναι σε θέση να βγουν χωρίς να δουλεύουν. Φύγαμε, και περάσαμε ξανά μετά από είκοσι λεπτά από εκεί μπροστά. Ο φίλος έπαιξε με τα σκυλάκια μου όπως πάντα, τα χάιδεψε πίσω από τα αυτιά, καλημεριστήκαμε. Δεν είπε κάτι για το περιστατικό. Ούτε εγώ τον ρώτησα. Και δεν έχει και σημασία. Σημασία έχει να μαζέψει κάποια στιγμή τα χρήματα που χρειάζεται για να πάρει εκείνο το ηλεκτρικό ποδήλατο που έχει βάλει στο μάτι, γιατί κάνει κι άλλη δουλειά, πακετάς, και πιστεύει ότι το ηλεκτρικό ποδήλατο θα τον βοηθήσει πολύ. Σε μερικές γειτονιές με ανηφόρες είναι ένα κι ένα, ειδικά αν αποφεύγεις να καβαλάς μηχανάκι. Ελπίζω να τα καταφέρει.