Η πολιτική κρίση στην Ιταλία και η «εξαγωγή» της στην Ευρώπη.
Τι ακριβώς συμβαίνει στην Ιταλία;
Η Ιταλία ζει ακόμη μία από τις γνωστές κρίσεις που χαρακτηρίζουν την μεταπολεμική ιστορία της. Σε αυτήν εδώ την τελευταία, ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί επειδή δεν έχει πια τη στήριξη του Κινήματος των 5 Αστέρων που στην κυβέρνηση ως τρίτος εταίρος. Η επόμενη πράξη του δράματος θα παιχτεί την ερχόμενη Τετάρτη στη Βουλή όπου, έπειτα από την απόφαση του προέδρου της Δημοκρατίας να μην κάνει δεκτή την παραίτηση, θα φανεί εάν ο Ντράγκι μπορεί να υπολογίζει σε μια πλειοψηφία.
Αλλιώς τι θα γίνει;
Το ένα σενάριο είναι να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση με άλλον πρωθυπουργό. Ιστορικά, πολλές κρίσεις στην Ιταλία έχουν λυθεί με αυτόν τρόπο. Το άλλο είναι να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές, οι οποίες τοποθετούνται το φθινόπωρο.
Και γιατί μας αφορούν όλα αυτά;
Επειδή αυτή είναι μια πολύ δύσκολη συγκυρία για την Ευρώπη και το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν σε αυτή τη φάση είναι μια πολιτική κρίση στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της. Η κρίση μάλιστα θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου εάν η χώρα οδηγηθεί τελικά σε πρόωρες εκλογές και επικρατήσουν το ακροδεξιό κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, και του Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος ηγείται της Λέγκας του Βορρά.
Τα κόμματα αυτά χαρακτηρίζονται για τον αντιευρωπαϊσμό τους, αλλά και για τις κάπως ιδιαίτερες σχέσεις που διατηρούν με τη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Αρα μια τέτοια εξέλιξη θα απέφερε ένα βαθύ ρήγμα στο ευρωπαϊκό μέτωπο, εάν όχι πλήρη ρήξη. Και είναι σαφές ποιος θα χαιρόταν σε μια τέτοια περίπτωση. Ο Μάριο Ντράγκι, από την άλλη, είναι ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας. Είναι, με άλλα λόγια, στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Καλά για τους Ουκρανούς. Για τους Ιταλούς;
Ο Ντράγκι ανέλαβε την πρωθυπουργία πριν από 17 μήνες χωρίς να είναι απολύτως πρόθυμος γι’ αυτό. Σε αυτό το διάστημα πάντως η Ιταλία επέστρεψε στους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και έδωσε δείγματα μιας πολιτικής και διαχειριστικής σοβαρότητας που της είχαν λείψει τα τελευταία πολλά χρόνια. Ο Ντράγκι, κατά το κοινώς λεγόμενο «μάζεψε το μαγαζί». Όπως ήταν φυσικό όμως ο πόλεμος δεν άφησε ανεπηρέαστη μια χώρα που υποφέρει από το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος της. Κι έτσι, μεταξύ άλλων, τα σπρέντ των δεκαετών ομολόγων της έκαναν ρεκόρ οκταετίας, κάτι που δείχνει την ανησυχία των αγορών.
Μα αν δεν μπορεί να σώσει την Ιταλία ένας τραπεζίτης, ποιος θα την σώσει;
Εδώ κατ’ αρχάς υπάρχει μια σύγχυση. Είναι άλλο ο τραπεζίτης ενός ιδιωτικού πιστωτικού ιδρύματος και άλλο ένας κεντρικός τραπεζίτης. Ο Μάριο Ντράγκι ήταν ο επικεφαλής της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας την εποχή που το ευρώ περνούσε την πιο δύσκολη φάση της ιστορίας του. Εκεί ο τεχνοκράτης Ντράγκι έδειξε πολιτικό ανάστημα με την περίφημη φράση που εκστόμισε πως «θα κάνει ό,τι χρειαστεί» («whatever it takes») για να σώσει το κοινό νόμισμα.
Έτσι κέρδισε τον τίτλο του «Σούπερ Μάριο»;
Ναι. Και τον κέρδισε επειδή την ίδια στιγμή οι ηγέτες της εποχής παρακολουθούσαν αμήχανοι την ευρωζώνη να βρίσκεται στο χείλος της διάλυσης και την καταστροφή να έρχεται. Ως πρωθυπουργός της Ιταλίας έδειξε πολλές φορές το ίδιο πολιτικό ανάστημα δίνοντας στην Ευρώπη έναν αέρα ενότητας και ξεκάθαρων θέσεων που συχνά της έλειπαν. Η θέση του ήταν ξεκάθαρη στον πόλεμο της Ουκρανίας, ενώ απολύτως καθαρή είναι και η πίστη του στη δημοκρατία εάν θυμηθεί κανείς πως προσομοίασε την Τουρκία με δικτατορία.
Η Ευρώπη τι λέει τώρα;
Αναρωτιέται αν είναι τρελοί αυτοί οι Ιταλοί. «Αλήθεια θα τον διώξετε σε αυτή τη συγκυρία;» αναρωτιόταν σαν να μην το πίστευε ευρωπαίος επίτροπος. Χαρακτηριστική είναι και η δήλωση της πρόεδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πως, αν και δεν σχολιάζει τις πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό των κρατών, με τον Μάριο Ντράγκι είχε μια «στενή και παραγωγική συνεργασία». Όπως πολύ σωστά γράφει η Repubblica, ο Ντράγκι ήταν σημείο αναφοράς για την Ευρώπη και επομένως για όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Ακόμη και οι Αμερικανοί είπαν πως η παραίτηση Ντράγκι θα ήταν το τελευταίο πράγμα που θα χρειαζόταν.
