Δύο διεθνή δικαστήρια εξετάζουν από σήμερα τον πόλεμο στην Ουκρανία και την προσωπική ευθύνη του Πούτιν σε αυτόν.
Οι θηριωδίες που σημειώθηκαν στη πόλη Μπούκα της Ουκρανίας έχουν προκαλέσει παγκόσμιο σοκ με ηγέτες κρατών να τις καταδικάζουν ο ένας μετά τον άλλον. Τον αποτροπιασμό τους εξέφρασαν παράλληλα οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, προειδοποιώντας ότι η αποχώρηση των Ρώσων από την περιοχή αυτή δεν αποτελεί «πραγματική αποχώρηση», ούτε δίνει ελπίδες για αποκλιμάκωση.
Από την πλευρά της η Ρωσία αρνείται ότι οι δυνάμεις της σκότωσαν αμάχους στην πόλη Μπούκα.
Ακόμη, όμως, και πριν από τα γεγονότα της Μπούκα, η Ουκρανία και οι δυτικοί της σύμμαχοι κατηγορούσαν τις ρωσικές δυνάμεις ότι επιτίθενται αδιακρίτως, στοχοποιώντας αμάχους, επικαλούμενοι τον βομβαρδισμό μαιευτηρίου της Μαριούπολης καθώς και ενός θεάτρου, όπου χρησιμοποιούταν ως καταφύγιο και από παιδιά.
Τι ορίζεται ως «έγκλημα πολέμου»;
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης ορίζει ως έγκλημα πολέμου τις «σοβαρές παραβιάσεις» των δύο Συνθηκών της Γενεύης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τις οποίες η διεθνής νομοθεσία που αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να τηρείται και σε καιρό πολέμου. Στις παραβιάσεις αυτές συμπεριλαμβάνεται η σκόπιμη στοχοποίηση αμάχων καθώς και οι επιθέσεις εναντίον στρατιωτικών στόχων, που θα οδηγήσουν σε «τεράστιες» απώλειες αμάχων, αναφέρουν οι ειδικοί.
Η Σοβιετική Ένωση υπέγραψε τη Συνθήκη της Γενεύης το 1954. Το 2019, όμως, η Ρωσία ανακάλεσε την αναγνώριση ενός εκ των πρωτοκόλλων της αλλά παραμένει υπογραφόμενο μέλος σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες συμφωνίες.
Το λόγο σήμερα έχουν δύο Διεθνή Δικαστήρια και τα δύο με έδρα τη Χάγη. Ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου των ΗΕ, το οποίο επιλύει διαφορές μεταξύ κρατών, προσέφυγε πριν λίγες ημέρες η Ουκρανία με βάση τη Σύμβαση των ΗΕ του 1948 για την Πρόληψη και Καταστολή της Γενοκτονίας. Στόχος να αναγνωριστούν όσα διαπράττει η Ρωσία στην Ουκρανία ως εγκλήματα γενοκτονίας και να ληφθούν μέτρα, ώστε να σταματήσουν οι μάχες. Τον λόγο έχουν σήμερα οι δικηγόροι του Κιέβου, αύριο τη σκυτάλη παραλαμβάνουν οι δικηγόροι της Μόσχας.
Το καθοριστικό στοιχείο της διαδικασίας είναι ότι τόσο το ενάγων κράτος, όσο και το εναγόμενο, θα πρέπει να αναγνωρίσουν τη δικαιοδοσία συναινετικά. Αλλά η Ρωσία, παρεμπιπτόντως και οι ΗΠΑ, ποτέ δεν αναγνωρίσαν γενικά τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, αλλά πρέπει να την δίνουν σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως υποστηρίζει στη Deutsche Welle ο Κάρι Άμπος, ειδικός στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Άρα, δύσκολα αναμένεται η όλη διαδικασία να οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα για την Ουκρανία, η οποία δέχεται τις ρωσικές επιθέσεις, ωστόσο η δίκη εφιστά την προσοχή στα διεθνή δικαστήρια που θα ασχοληθούν με τον πόλεμο του Πούτιν. Η δεύτερη διαδικασία ξενικά ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο εξετάζει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σε βάρος μεμονωμένων ατόμων, εν προκειμένω υπευθύνων του πολέμου στην Ουκρανία και προσωπικά του ίδιου του Βλάντιμιρ Πούτιν.
«Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου» είπε τις προάλλες ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. «Έχουμε δει τη χρήση βομβών διασποράς, έχουμε δει αναφορές για χρήση άλλων τύπων όπλων που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο. Και φυσικά, το ΝΑΤΟ, οι σύμμαχοι και οι εταίροι του ΝΑΤΟ συλλέγουν πληροφορίες και παρακολουθούν πολύ στενά τι συμβαίνει στην Ουκρανία. Θα χαιρόμουν αν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αποφάσιζε να ξεκινήσει έρευνα, γιατί πρέπει να βεβαιωθούμε ότι ο πρόεδρος Πούτιν και ο πρόεδρος της Λευκορωσίας είναι υπόλογοι για ό,τι κάνουν. Αυτό που κάνουν είναι βαρβαρότητα, είναι απάνθρωπες πράξεις και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο».
Ταχύτατες διαδικασίες στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο
Ο Κάρι Άμπος έχει εντυπωσιαστεί με την ταχύτητα, με την οποία έχουν ήδη συλλεχθεί αποδεικτικά στοιχεία μετά την εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου. «Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο, συμβαίνει για πρώτη φορά από την ύπαρξη του Δικαστηρίου, που οι εισαγγελείς αντιδρούν με τόση ταχύτητα χωρίς μάλιστα να αναμειχθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ» λέει στην DW. Το έργο του Γενικού Εισαγγελέα Βρετανού Καρίμ Χαν αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα από το γεγονός ότι 38 κράτη με επικεφαλής τη Μεγάλη Βρετανία υποστηρίζουν επίσημα τη διαδικασία. Εκτός από τη Γερμανία, στα 38 υποστηρικτικά κράτη περιλαμβάνονται σχεδόν όλα τα μέλη της ΕΕ, αλλά και ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία και η Κόστα Ρίκα. Θα καθίσει ποτέ στο εδώλιο του κατηγορουμένου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, εάν προχωρήσει η δίκη; «Εντελώς δεν αποκλείεται, αλλά δεν είναι και πιθανό» απαντά ο Κάι Άμπος. «Μοναδική δυνατότητα είναι η ανατροπή του Πούτιν από την αντιπολίτευση, μόνο τότε μια νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να στείλει τον Πούτιν στη Χάγη».
Το καθοριστικό στοιχείο της διαδικασίας είναι ότι τόσο το ενάγων κράτος, όσο και το εναγόμενο, θα πρέπει να αναγνωρίσουν τη δικαιοδοσία συναινετικά. Αλλά η Ρωσία, παρεμπιπτόντως και οι ΗΠΑ, ποτέ δεν αναγνωρίσαν γενικά τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, αλλά πρέπει να την δίνουν σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως υποστηρίζει στη Deutsche Welle ο Κάρι Άμπος, ειδικός στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Άρα, δύσκολα αναμένεται η όλη διαδικασία να οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα για την Ουκρανία, η οποία δέχεται τις ρωσικές επιθέσεις, ωστόσο η δίκη εφιστά την προσοχή στα διεθνή δικαστήρια που θα ασχοληθούν με τον πόλεμο του Πούτιν. Η δεύτερη διαδικασία ξενικά ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο εξετάζει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σε βάρος μεμονωμένων ατόμων, εν προκειμένω υπευθύνων του πολέμου στην Ουκρανία και προσωπικά του ίδιου του Βλάντιμιρ Πούτιν.
Η διεθνής κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στο τέλος του τρέχοντος έτους, θυμίζει έντονα την τελευταία χρονιά πριν από την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
12°
